*Δημοσιεύτηκε στο ogdoo.gr το 2014 με αφορμή τη φυγή του σπουδαίου σολίστα και σημιουργού. Είχε πρωτοπαρουσιαστέι στο περιοδικό Δίφωνο πε΄ριπου 10 χρόνια νωρίτερα.
Ο ξακουστός δεξιοτέχνης του βιολιού Γιώργος Κόρος. Ένας ανεπανάληπτος μουσικός και συνθέτης που γνώρισε την καταξίωση και αποδοχή τόσο από το κοινό όσο και από τους ομότεχνους του σε μικρή σχετικά ηλικία ενώ δοξάστηκε όσο λίγοι.
Η συνέντευξη που ακολουθεί πραγματοποιήθηκε πριν από μερικά χρόνια στο σπίτι του όπου τον είχα επισκεφτεί αρκετές φορές. Πάντα κοντά του, μαζί μας, ήταν ο «φύλακας - άγγελός» του, η κόρη του, ερμηνεύτρια και δημιουργός, Κατερίνα Κόρου.
Τόσα χρόνια με καίει μια απορία. Αυτό το περίφημο "Γειά σου Κόρο μου με το βιολί σου" που ακούμε στους δίσκους ποιος καλλιτέχνης το είπε πρώτος;
Πολλοί είναι οι καλλιτέχνες που με τίμησαν με αυτόν τον τρόπο.
Ναι αλλά ο πρώτος που σας προσφώνησε δισκογραφικά;
Η Γιώτα Λύδια ήταν εκείνη που το πέρασε πρώτη. Έκανα ένα σόλο και εκεί μπροστά στο μικρόφωνο το είπε και καταγράφηκε στο δίσκο. Κι άλλες φορές η Λύδια και σε άλλα τραγούδια με χαιρέτησε. Ο Καζαντζίδης μετά μερικές φορές. Εκείνος έλεγε την ίδια φράση αλλά γλυκά, χαδιάρικα. Δεν θα γεννηθεί ξανά τέτοια χροιά, τέτοια γλύκα, τέτοιος όγκος. Τον παριστάνουν τώρα μερικοί αλλά τι να πουν. Κι ο Αγγελόπουλος μου είπε σε δίσκο "Γειά σου Κόρο μου" και πολλοί δημοτικοί. Πολλοί. Νά 'ναι καλά.
Ήταν κάτι που γινόταν αυθόρμητα;
Βέβαια. Γνωριζόμασταν με τους καλλιτέχνες, έπαιζα σε κέντρα, σε πανηγύρια μαζί τους και στους δίσκους ενώ όλοι εκείνοι που ανέφερα παραπάνω και άλλοι πολλοί ακόμη έχουν τραγουδήσει και δικές μου συνθέσεις. Ήταν ένας τρόπος να δείξουν τις εκτίμησή τους.
Μα ποιος θα μπορούσε να αντισταθεί σε αυτά τα περίτεχνα σόλο;
Πρέπει να ξέρεις να κερδίσεις την προσοχή του άλλου, το χειροκρότημα, το επιφώνημά του. Να είσαι και σωστός στο κομμάτι, και να βοηθάς και τον τραγουδιστή αλλά κι όταν έρθει η ώρα εκεί που είναι το δικό σου μέρος να ξεχωρίσεις.
Πότε πιάνετε το βιολί στα χέρια σας κύριε Κόρο;
Παιδάκι ήμουνα εννέα ετών.
Είστε αυτοδίδακτος;
Βιολί έμαθα μόνος μου. Πιο μπροστά είχαμε ένα μαντολίνο στο σπίτι και μου έδειχνε λίγα πράγματα ο πατέρας μου. Και λαούτο είχαμε. Το μαντολίνο έχει το ίδιο κούρδισμα με το βιολί (ΜΙ, ΛΑ, ΡΕ, ΣΟΛ). Υπάρχουν κι άλλα κουρδίσματα στο βιολί αλλά εγώ έτσι ξεκίνησα να μαθαίνω. Ο πατέρας μου ήταν ψάλτης και γνώριζε πολύ καλά τη βυζαντινή μουσική που μου δίδαξε κι εμένα με λεπτομέρεια και ακρίβεια.
Από πότε ασχολείστε επαγγελματικά με το βιολί;
Επαγγελματικά... Γεννήθηκα στους Ανδρωνιάνους Καρυστίας στην Εύβοια. Το 1938 ήρθαμε με την οικογένειά μου στη Χαλκίδα. Τίποτα γάμοι, γλέντια, κάνα ταβερνάκι εκεί πρωτοέπαιξα με ανταλλάγματα μηδαμινά. Μετά ήρθε η Κατοχή, η απελευθέρωση... παιδεμένα χρόνια, πως να σταθείς σαν μουσικός. Θα έλεγα ότι από το 1958 που ήρθα και εγκαταστάθηκα μόνιμα στην Αθήνα στο Περιστέρι, αυτή ήταν η πρώτη μου γειτονιά, τότε ένοιωσα επαγγελματίας, με την έννοια ότι με τα χρήματα που έπαιρνα από τη συμμετοχή μου στη δισκογραφία κι από τα μαγαζιά, έφταναν για να ζήσω.
Πότε ξεκινάτε να παίζετε σε δίσκους;
Το 1953 με τον Γιώργο Παπασιδέρη. Αυτός με επέβαλλε στο εργοστάσιο της Κολούμπια.
Σας επέβαλλε;
Έγινε μάχη τότε με τον Νίκανδρο Μηλιόπουλο που ήταν ο γενικός στρατηγός της εταιρείας. Μέχρι τότε βιολί και κλαρίνο δεν συνηθιζόταν να παίζουν μαζί στη δισκογραφία. Αλλά χτύπησε δυνατά το χέρι του ο Παπασιδέρης πάνω σ' ένα πιάνο που είχαν στην αίθουσα εγγραφής, φώναξε, επέμεινε και του πέρασε. Άρεσε το παίξιμό μου, γράφτηκε με μικρά γράμματα πάνω στο δίσκο το όνομά μου κι έτσι ξεκίνησα να συνοδεύω τον Παπασιδέρη και σ' άλλες ηχογραφήσεις με τον Κώστα Γιαούζο στο κλαρίνο.
Νωρίτερα από εσάς πάντως υπήρχαν και άλλοι φημισμένοι σολίστες του βιολιού;
Ήταν ο Σέμσης ο Σαλονικιός κι ο Ογδοντάκης αλλά έπαιζαν μόνοι τους χωρίς άλλο πρίμο όργανο.
Γιατί σας αποκαλούν "κλαρινοφάγο";
Αυτά είναι πως να το πω, "ανέκδοτα" που λέγονται στο χώρο μας. Μέχρι την εμφάνισή μου, το βιολί, και στο πάλκο και στο δίσκο υστερούσε του κλαρίνου και γενικότερα της υπόλοιπης ορχήστρας λόγω της μικρής ηχητικής του έντασης. Εγώ με το παίξιμό μου κατάφερνα να καλύπτω αυτήν την αδυναμία, τη λεπτότητα του οργάνου. Μετά βγήκαν τα μηχανήματα και βρήκα την υγειά μου. Γιατί ανοίγει την ένταση το κλαρίνο, ανοίγω κι εγώ. Νά 'ναι καλά αυτός που έβγαλε τους μαγνήτες.
Γράφετε σήμερα τραγούδια;
Και γράφω και μαθήματα βιολιού κάνω σε νέα παιδιά που έχουν ταλέντο και συμμετέχω και σε εκδηλώσεις μαζί με την Κατερίνα. Όχι σε όλες που πηγαίνει εκείνη αλλά σε ορισμένες γιατί πλέον έχω και κάποια ηλικία.
Ναι αλλά στον τελευταίο της δίσκο διαβάζω μια σειρά από ονόματα δημιουργών και δεν βλέπω το δικό σας;
Τι να με κάνει εμένα αφού εκείνη γράφει και μόνη της αγίους. Και τώρα έγραψε και διάλεξε ωραία τραγούδια αλλά δεν τα παίζουν τα ραδιόφωνα. Δεν γράφω πια πολλά τραγούδια γιατί έχει φύγει απ' τη ζωή, πρόσφατα, ο Λάκης ο Τσώλης που ήταν στενός συνεργάτης μου και ωραίος στιχουργός. Ο Τσώλης υπέγραψε κλασικά λαϊκά τραγούδια αλλά και αμέτρητα λαΊκοδημοτικά. Αυτό το είδος, το λεγόμενο λαϊκοδημοτικό περιέχει ακρότητες όπως και άλλες «σχολές», αλλά κρύβει και μικρά αριστουργήματα. Η αλήθεια είναι πως ο κόσμος το αγαπά ενώ και καλλιτέχνες της νεολαίας άρχισαν να το πλησιάζουν με τη δική τους βέβαια ισοπεδωτική αντίληψη τις περισσότερες φορές. Κύριε Κόρο εσείς που μεταξύ άλλων έχετε γράψει πολλά τέτοια τραγούδια, θεωρείτε το "Χαμένο κορμί" και γενικότερα αυτού του ύφους τα τραγούδια ευτελή ή όπως ορισμένοι τα αποκαλούν «σκυλάδικα»; Μου φαίνεται ότι αυτό το τραγούδι κάνει κέφι στους πιο αισθηματίες. Αυτοί που είναι σαρακοστιανοί στα αυτί και στα αισθήματα, και στις φλέβες τους δεν ρέει αίμα αλλά νερό δεν το καταλαβαίνουν. Τι να πω; Πρόκειται για αισθηματικά τραγούδια που και θεονήστικος να είσαι σε κάνουν να σηκώνεσαι απ' την καρέκλα σου, να γλεντάς. Εμένα μου φαίνονται σκυλάδικα τα βάρβαρα από τη μια και τα ανάλαφρα από την άλλη, τα χωρίς ουσία.
Στους μαθητές σας τους μαθαίνεται και λαϊκοδημοτικά;
Εκείνοι μου τα ζητάνε. Πως θα σταθούν στο μαγαζί, στο πανηγύρι, στη συναυλία διαφορετικά. Έχουν νταλκά αυτά τα τραγούδια και στοιχεία βυζαντινά. Εγώ απ' τα ωδεία δεν έχω περάσει ούτε απ' έξω. Είχα όμως τον πατέρα μου καλό μουσικό και δάσκαλο. Με δίδαξε απ' το Α ως το Ω. Η βυζαντινή η μουσική είναι αστείρευτος πλούτος. Θησαυρός ανεκμετάλλευτος. Εκεί είναι όλο το ζουμί.
Αισθάνεστε δικαιωμένος απ' τη διαδρομή σας στο τραγούδι;
Ο κόσμος με τίμησε και με τιμά με συγκινητικό τρόπο. Αν θυμηθώ ότι ξεκίνησα να παίζω σ' ένα χωράφι με ένα ξωκκλήσι, επάνω σ' ένα σαμάρι από γαίδούρι με λάμπα από ασετυλίνη και σήμερα έφτασα εδώ που έφτασα πως να μην είμαι ευχαριστημένος. Περπατώ στο δρόμο κι έρχονται και μου σφίγγουν το χέρι. Όπου κι αν εμφανιστώ προτού παίξω με το βιολί αρχινά το χειροκρότημα. Παίζει ρόλο βέβαια και η συμμετοχή μου στην τηλεόραση σ' αυτό. Τώρα θα μου πεις έτσι όπως προβάλλουν στα κρατικά κανάλια το δημοτικό τραγούδι πιο πολύ κακό κάνουν παρά καλό γι' αυτό και έπαψα να εμφανίζομαι. Δεν μπορώ να βγαίνω και να έχω συνέχεια δίπλα μου φουστανελλάδες μέσα στο άφυχο στούντιο. Στην Εύβοια που μεγάλωσα και στην Αθήνα αργότερα δεν είδα κανέναν σε γλέντι να φορά φουστανέλλα. Τέλος πάντων. Δήμοι, όμιλοι, σύλλογοι με έχουν βραβεύσει κι ακόμη με καλούν να πάιξω στις εκδηλώσεις του. Η μεγάλη πολιτεία μόνο κοιμάται και αδιαφορεί αλλά δεν πειράζει, η αγάπη και η εκτίμηση του κόσμου με ικανοποιεί πιο πολύ από όλα. Σαν μουσικός έχω παίξει για δέκα ζωές άλλων μουσικών. Κι όμως ακόμα κρατώ στα χέρια μου με μεράκι το ίδιο όργανο που πρωτόπαιξα στους δίσκους και στα κέντρα. Αν το δοξάρι του βιολιού μου ήταν πριόνι, με τις δοξαριές μου έχω κόψει όλα τα δέντρα και τα δάση της Ρωσίας.
Ο ξακουστός δεξιοτέχνης του βιολιού Γιώργος Κόρος. Ένας ανεπανάληπτος μουσικός και συνθέτης που γνώρισε την καταξίωση και αποδοχή τόσο από το κοινό όσο και από τους ομότεχνους του σε μικρή σχετικά ηλικία ενώ δοξάστηκε όσο λίγοι.
Η συνέντευξη που ακολουθεί πραγματοποιήθηκε πριν από μερικά χρόνια στο σπίτι του όπου τον είχα επισκεφτεί αρκετές φορές. Πάντα κοντά του, μαζί μας, ήταν ο «φύλακας - άγγελός» του, η κόρη του, ερμηνεύτρια και δημιουργός, Κατερίνα Κόρου.
Τόσα χρόνια με καίει μια απορία. Αυτό το περίφημο "Γειά σου Κόρο μου με το βιολί σου" που ακούμε στους δίσκους ποιος καλλιτέχνης το είπε πρώτος;
Πολλοί είναι οι καλλιτέχνες που με τίμησαν με αυτόν τον τρόπο.
Ναι αλλά ο πρώτος που σας προσφώνησε δισκογραφικά;
Η Γιώτα Λύδια ήταν εκείνη που το πέρασε πρώτη. Έκανα ένα σόλο και εκεί μπροστά στο μικρόφωνο το είπε και καταγράφηκε στο δίσκο. Κι άλλες φορές η Λύδια και σε άλλα τραγούδια με χαιρέτησε. Ο Καζαντζίδης μετά μερικές φορές. Εκείνος έλεγε την ίδια φράση αλλά γλυκά, χαδιάρικα. Δεν θα γεννηθεί ξανά τέτοια χροιά, τέτοια γλύκα, τέτοιος όγκος. Τον παριστάνουν τώρα μερικοί αλλά τι να πουν. Κι ο Αγγελόπουλος μου είπε σε δίσκο "Γειά σου Κόρο μου" και πολλοί δημοτικοί. Πολλοί. Νά 'ναι καλά.
Ήταν κάτι που γινόταν αυθόρμητα;
Βέβαια. Γνωριζόμασταν με τους καλλιτέχνες, έπαιζα σε κέντρα, σε πανηγύρια μαζί τους και στους δίσκους ενώ όλοι εκείνοι που ανέφερα παραπάνω και άλλοι πολλοί ακόμη έχουν τραγουδήσει και δικές μου συνθέσεις. Ήταν ένας τρόπος να δείξουν τις εκτίμησή τους.
Μα ποιος θα μπορούσε να αντισταθεί σε αυτά τα περίτεχνα σόλο;
Πρέπει να ξέρεις να κερδίσεις την προσοχή του άλλου, το χειροκρότημα, το επιφώνημά του. Να είσαι και σωστός στο κομμάτι, και να βοηθάς και τον τραγουδιστή αλλά κι όταν έρθει η ώρα εκεί που είναι το δικό σου μέρος να ξεχωρίσεις.
Πότε πιάνετε το βιολί στα χέρια σας κύριε Κόρο;
Παιδάκι ήμουνα εννέα ετών.
Είστε αυτοδίδακτος;
Βιολί έμαθα μόνος μου. Πιο μπροστά είχαμε ένα μαντολίνο στο σπίτι και μου έδειχνε λίγα πράγματα ο πατέρας μου. Και λαούτο είχαμε. Το μαντολίνο έχει το ίδιο κούρδισμα με το βιολί (ΜΙ, ΛΑ, ΡΕ, ΣΟΛ). Υπάρχουν κι άλλα κουρδίσματα στο βιολί αλλά εγώ έτσι ξεκίνησα να μαθαίνω. Ο πατέρας μου ήταν ψάλτης και γνώριζε πολύ καλά τη βυζαντινή μουσική που μου δίδαξε κι εμένα με λεπτομέρεια και ακρίβεια.
Από πότε ασχολείστε επαγγελματικά με το βιολί;
Επαγγελματικά... Γεννήθηκα στους Ανδρωνιάνους Καρυστίας στην Εύβοια. Το 1938 ήρθαμε με την οικογένειά μου στη Χαλκίδα. Τίποτα γάμοι, γλέντια, κάνα ταβερνάκι εκεί πρωτοέπαιξα με ανταλλάγματα μηδαμινά. Μετά ήρθε η Κατοχή, η απελευθέρωση... παιδεμένα χρόνια, πως να σταθείς σαν μουσικός. Θα έλεγα ότι από το 1958 που ήρθα και εγκαταστάθηκα μόνιμα στην Αθήνα στο Περιστέρι, αυτή ήταν η πρώτη μου γειτονιά, τότε ένοιωσα επαγγελματίας, με την έννοια ότι με τα χρήματα που έπαιρνα από τη συμμετοχή μου στη δισκογραφία κι από τα μαγαζιά, έφταναν για να ζήσω.
Πότε ξεκινάτε να παίζετε σε δίσκους;
Το 1953 με τον Γιώργο Παπασιδέρη. Αυτός με επέβαλλε στο εργοστάσιο της Κολούμπια.
Σας επέβαλλε;
Έγινε μάχη τότε με τον Νίκανδρο Μηλιόπουλο που ήταν ο γενικός στρατηγός της εταιρείας. Μέχρι τότε βιολί και κλαρίνο δεν συνηθιζόταν να παίζουν μαζί στη δισκογραφία. Αλλά χτύπησε δυνατά το χέρι του ο Παπασιδέρης πάνω σ' ένα πιάνο που είχαν στην αίθουσα εγγραφής, φώναξε, επέμεινε και του πέρασε. Άρεσε το παίξιμό μου, γράφτηκε με μικρά γράμματα πάνω στο δίσκο το όνομά μου κι έτσι ξεκίνησα να συνοδεύω τον Παπασιδέρη και σ' άλλες ηχογραφήσεις με τον Κώστα Γιαούζο στο κλαρίνο.
Νωρίτερα από εσάς πάντως υπήρχαν και άλλοι φημισμένοι σολίστες του βιολιού;
Ήταν ο Σέμσης ο Σαλονικιός κι ο Ογδοντάκης αλλά έπαιζαν μόνοι τους χωρίς άλλο πρίμο όργανο.
Γιατί σας αποκαλούν "κλαρινοφάγο";
Αυτά είναι πως να το πω, "ανέκδοτα" που λέγονται στο χώρο μας. Μέχρι την εμφάνισή μου, το βιολί, και στο πάλκο και στο δίσκο υστερούσε του κλαρίνου και γενικότερα της υπόλοιπης ορχήστρας λόγω της μικρής ηχητικής του έντασης. Εγώ με το παίξιμό μου κατάφερνα να καλύπτω αυτήν την αδυναμία, τη λεπτότητα του οργάνου. Μετά βγήκαν τα μηχανήματα και βρήκα την υγειά μου. Γιατί ανοίγει την ένταση το κλαρίνο, ανοίγω κι εγώ. Νά 'ναι καλά αυτός που έβγαλε τους μαγνήτες.
Γράφετε σήμερα τραγούδια;
Και γράφω και μαθήματα βιολιού κάνω σε νέα παιδιά που έχουν ταλέντο και συμμετέχω και σε εκδηλώσεις μαζί με την Κατερίνα. Όχι σε όλες που πηγαίνει εκείνη αλλά σε ορισμένες γιατί πλέον έχω και κάποια ηλικία.
Ναι αλλά στον τελευταίο της δίσκο διαβάζω μια σειρά από ονόματα δημιουργών και δεν βλέπω το δικό σας;
Τι να με κάνει εμένα αφού εκείνη γράφει και μόνη της αγίους. Και τώρα έγραψε και διάλεξε ωραία τραγούδια αλλά δεν τα παίζουν τα ραδιόφωνα. Δεν γράφω πια πολλά τραγούδια γιατί έχει φύγει απ' τη ζωή, πρόσφατα, ο Λάκης ο Τσώλης που ήταν στενός συνεργάτης μου και ωραίος στιχουργός. Ο Τσώλης υπέγραψε κλασικά λαϊκά τραγούδια αλλά και αμέτρητα λαΊκοδημοτικά. Αυτό το είδος, το λεγόμενο λαϊκοδημοτικό περιέχει ακρότητες όπως και άλλες «σχολές», αλλά κρύβει και μικρά αριστουργήματα. Η αλήθεια είναι πως ο κόσμος το αγαπά ενώ και καλλιτέχνες της νεολαίας άρχισαν να το πλησιάζουν με τη δική τους βέβαια ισοπεδωτική αντίληψη τις περισσότερες φορές. Κύριε Κόρο εσείς που μεταξύ άλλων έχετε γράψει πολλά τέτοια τραγούδια, θεωρείτε το "Χαμένο κορμί" και γενικότερα αυτού του ύφους τα τραγούδια ευτελή ή όπως ορισμένοι τα αποκαλούν «σκυλάδικα»; Μου φαίνεται ότι αυτό το τραγούδι κάνει κέφι στους πιο αισθηματίες. Αυτοί που είναι σαρακοστιανοί στα αυτί και στα αισθήματα, και στις φλέβες τους δεν ρέει αίμα αλλά νερό δεν το καταλαβαίνουν. Τι να πω; Πρόκειται για αισθηματικά τραγούδια που και θεονήστικος να είσαι σε κάνουν να σηκώνεσαι απ' την καρέκλα σου, να γλεντάς. Εμένα μου φαίνονται σκυλάδικα τα βάρβαρα από τη μια και τα ανάλαφρα από την άλλη, τα χωρίς ουσία.
Στους μαθητές σας τους μαθαίνεται και λαϊκοδημοτικά;
Εκείνοι μου τα ζητάνε. Πως θα σταθούν στο μαγαζί, στο πανηγύρι, στη συναυλία διαφορετικά. Έχουν νταλκά αυτά τα τραγούδια και στοιχεία βυζαντινά. Εγώ απ' τα ωδεία δεν έχω περάσει ούτε απ' έξω. Είχα όμως τον πατέρα μου καλό μουσικό και δάσκαλο. Με δίδαξε απ' το Α ως το Ω. Η βυζαντινή η μουσική είναι αστείρευτος πλούτος. Θησαυρός ανεκμετάλλευτος. Εκεί είναι όλο το ζουμί.
Αισθάνεστε δικαιωμένος απ' τη διαδρομή σας στο τραγούδι;
Ο κόσμος με τίμησε και με τιμά με συγκινητικό τρόπο. Αν θυμηθώ ότι ξεκίνησα να παίζω σ' ένα χωράφι με ένα ξωκκλήσι, επάνω σ' ένα σαμάρι από γαίδούρι με λάμπα από ασετυλίνη και σήμερα έφτασα εδώ που έφτασα πως να μην είμαι ευχαριστημένος. Περπατώ στο δρόμο κι έρχονται και μου σφίγγουν το χέρι. Όπου κι αν εμφανιστώ προτού παίξω με το βιολί αρχινά το χειροκρότημα. Παίζει ρόλο βέβαια και η συμμετοχή μου στην τηλεόραση σ' αυτό. Τώρα θα μου πεις έτσι όπως προβάλλουν στα κρατικά κανάλια το δημοτικό τραγούδι πιο πολύ κακό κάνουν παρά καλό γι' αυτό και έπαψα να εμφανίζομαι. Δεν μπορώ να βγαίνω και να έχω συνέχεια δίπλα μου φουστανελλάδες μέσα στο άφυχο στούντιο. Στην Εύβοια που μεγάλωσα και στην Αθήνα αργότερα δεν είδα κανέναν σε γλέντι να φορά φουστανέλλα. Τέλος πάντων. Δήμοι, όμιλοι, σύλλογοι με έχουν βραβεύσει κι ακόμη με καλούν να πάιξω στις εκδηλώσεις του. Η μεγάλη πολιτεία μόνο κοιμάται και αδιαφορεί αλλά δεν πειράζει, η αγάπη και η εκτίμηση του κόσμου με ικανοποιεί πιο πολύ από όλα. Σαν μουσικός έχω παίξει για δέκα ζωές άλλων μουσικών. Κι όμως ακόμα κρατώ στα χέρια μου με μεράκι το ίδιο όργανο που πρωτόπαιξα στους δίσκους και στα κέντρα. Αν το δοξάρι του βιολιού μου ήταν πριόνι, με τις δοξαριές μου έχω κόψει όλα τα δέντρα και τα δάση της Ρωσίας.
