Κοντά στο τζάκι πάλι θα ‘μαστε αλήθεια
Η Νινή Ζαχά (Ουρανία Ζαχαροπούλου) αποτελεί μια μοναδική περίπτωση στο ελληνικό τραγούδι. Υπήρξε ταυτόχρονα ερμηνεύτρια, συνθέτης, στιχουργός και μουσικός και μάλιστα πολύ επιτυχημένη σε όλους τους τομείς. Γεννημένη στις 9 Οκτωβρίου 1931 στη Θεσσαλονίκη, υπήρξε κόρη του πιανίστα και συνθέτη Κώστα Ζαχαρόπουλου. Η πρώτη της επαφή με το κοινό έγινε σε μια συναυλία του πατέρα της στο θέατρο «Παλλάς» της Θεσσαλονίκης, ενώ η πρώτη επαγγελματική της εμφάνιση έγινε με τον περίφημο καλλιτεχνικό όμιλο «Μάνδρα» του Αττίκ στην Αθήνα το 1939.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής, η Νίνη Ζαχά εμφανίστηκε σε πολλές σκηνές της Θεσσαλονίκης, ενώ το 1945 έφυγε για το εξωτερικό, όπου δούλεψε μέχρι το 1953. Η επαφή της με τον κόσμο ήταν μοναδική. Μπορούσε να παίξει 14 όργανα. Από πιάνο, ακορντεόν, κιθάρα και ντραμς, μέχρι τρομπόνι, σαξόφωνο, φλάουτο και φυσαρμόνικα. Με τη δεξιοτεχνία της κατάφερε να κερδίσει τον κόσμο όπου κι αν ταξίδεψε.
Αν και στη συνέχεια εξελίχθηκε σε σπουδαία ερμηνεύτρια και στιχουργό, θεωρώ πως το δυνατότερο σημείο της, πέρα από την σκηνική της παρουσία, ήταν η σύνθεση. Τα πρώτα τραγούδια που συνέθεσε κυκλοφόρησαν το 1950. Ήταν το «Απόψε σαν και πριν», σε στίχους του Γιάννη Φερμάνογλου και το «Ένα φλερτ», σε στίχους Γιάννη Πολίτη. Ακολούθησαν πολλές συνθέσεις της σε στίχους των Κώστα Κοφινιώτη, Γιώργου Οικονομίδη, Δανάης και άλλων. Ανάμεσα στα τραγούδια της που άφησαν εποχή και ακούστηκαν και τις επόμενες δεκαετίες ήταν τα «Ένας ταχυδρόμος» (1952), σε στίχους Γιάννη Πολίτη, «Κάθε μέρα σ’ αγαπώ πιο πολύ» (1952), σε στίχους Κώστα Κοφινιώτη και «Στων ματιών της τις θάλασσες» (1955), σε στίχους Γιώργου Οικονομίδη. Το 1951 συνέθεσε και ερμήνευσε το σημαντικότερο τραγούδι της καριέρας της, το περίφημο «Κοντά στο τζάκι», σε στίχους Κώστα Κοφινιώτη. Ήταν το τραγούδι που την καθιέρωσε. Παράλληλα ερμήνευσε τραγούδια άλλων συνθετών, όπως ο Αττίκ, ο Μίμης Πλέσσας, ο Κώστας Κλάββας, ο Ζακ Ιακωβίδης και ο Αργύρης Κουνάδης.
Στη δεκαετία του ’60 έλαβε αρκετές τιμητικές διακρίσεις, μεταξύ των οποίων το Γ’ Βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Πάλμας με το τραγούδι «Στην Πάλμα», που ερμήνευσε με τον Τζίμη Μακούλη το 1964, την 5η θέση στο Διεθνές Φεστιβάλ Τραγουδιού της Βαρκελώνης με το τραγούδι «Μαρία Μαρία» (στίχοι Δανάης Στρατηγοπούλου) το 1963, καθώς και το Α’ Βραβείο στο Φεστιβάλ Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης με το τραγούδι του Κώστα Κλάββα και του Αλέξη Αλεξόπουλου «Πέταξε ένα πουλί», που τραγούδησε μαζί με τον Γιάννη Βογιατζή.
Το 1964 αποφάσισε να επιστρέψει μόνιμα στην Ελλάδα, μετά από σειρά ετών που ζούσε και τραγουδούσε στη Γερμανία. Ξεκίνησε να εμφανίζεται στην μπουάτ «Σνομπ», που έγινε το στέκι της για πάνω από 20 χρόνια, αλλά σύντομα άρχισε να εθίζεται στο αλκοόλ. Σταμάτησε να γράφει τραγούδια μέχρι και το 1974, όπου απεξαρτήθηκε από το αλκοόλ και ξεκίνησε και πάλι να συνθέτει. Από το 1976 και μετά υπήρξε ιδιαίτερα παραγωγική. Ήταν η εποχή μάλιστα που έγραφε, εκτός από τη μουσική, και τους στίχους σε σχεδόν όλα τα τραγούδια της. Η αρχή έγινε με το τραγούδι «Εγώ αγαπώ μία», που έγραψε για τον Τόλη Βοσκόπουλο. Ακολούθησαν δεκάδες συνθέσεις της που ερμήνευσαν μεταξύ άλλων ο Γιάννης Πουλόπουλος, η Μαρινέλλα, ο Γιάννης Πάριος, η Τζένη Βάνου, η Λίτσα Διαμάντη, ο Γιώργος Μαρίνος, ο Θέμης Ανδρεάδης, ο Δάκης, η Ρένα Πάντα, και η φυσικά η Αλέκα Κανελλίδου, που υπήρξε αποκλειστική συνεργάτιδα και αδελφική φίλη της για πάρα πολλά χρόνια. Οι συνεργασίες αυτές της χάρισαν πλήθος χρυσών και πλατινένιων δίσκων.
Η Νινή Ζαχά με την μούσα της, Αλέκα Κανελλίδου
Μια σημαντική στιγμή στην καριέρα της ήταν όταν ο Δήμος Θεασσαλονίκης την τίμησε για την 50χρονη προσφορά της στο ελληνικό τραγούδι με μια συναυλία στην αίθουσα τελετών του «Αριστοτέλειου» Πανεπιστημίου. Η συναυλία πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 1989 και ήταν η τελευταία ζωντανή της εμφάνιση. Έκτοτε έζησε ήσυχα, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, όπως άλλωστε ζούσε όλη της τη ζωή. Το τελευταίο τραγούδι της που κυκλοφόρησε στη δισκογραφία ήταν το «Γιατί ζω», που έγραψε για την Ηρώ το 1995. Έφυγε από τη ζωή στις 15 Απριλίου 2013 αφήνοντας πίσω το σπουδαίο έργο της.
Η Νινή Ζαχά με τη Μαρινέλλα κάνοντας πρόβες για τα τραγούδια του δίσκου «Μια νύχτα» (1986)
12 + 1 τραγούδια της που άφησαν εποχή
Κοντά στο τζάκι (1952)
Πρόκειται για το σημαντικότερο τραγούδι που έγραψε η Νινή Ζαχά σε ολόκληρη την καριέρα της. Η ίδια το αποκαλούσε τον προσωπικό της «εθνικό» ύμνο. Τους στίχους έγραψε ο Κώστας Κοφινιώτης και η πρώτη ηχογράφηση έγινε από την ίδια το 1952. Ήταν το τραγούδι που την καθιέρωσε ως μια εκλεκτή δημιουργό αλλά και ερμηνεύτρια. Φέτος μετράει 65 χρόνια ζωής, καθώς και έναν μεγάλο αριθμό επανεκτελέσεων, από την Αλέκα Κανελλίδου μέχρι τον Κώστα Χατζή.
Ένας ταχυδρόμος (1952)
Από τις πρώτες και πιο διαχρονικές επιτυχίες της Νινής Ζαχά. Τη μουσική έγραψε η ίδια και τους στίχους ο Γιάννης Πολίτης, στενός συνεργάτης της εκείνη την εποχή. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1952 από την ίδια. Το ηχογράφησε εκ νέου το 1977 για τον προσωπικό της δίσκο με τίτλο «Χθες… σήμερα» που κυκλοφόρησε από τη Minos.
Εγώ αγαπώ μία (1976)
Το πρώτο τραγούδι που συνέθεσε μετά από σχεδόν μια δεκαετία απουσίας από τη δημιουργία. Το τραγούδι γνώρισε τεράστια επιτυχία και σήμανε την αρχή μιας δεύτερης συνθετικής καριέρας για τη Νινή Ζαχά. Συμπεριλήφθηκε στον προσωπικό δίσκο του Τόλη Βοσκόπουλου που είχε τον τίτλο «Όταν τραγουδώ», όπου η Ζαχά συμμετείχε επίσης με το τραγούδι «Γιατί την αγαπώ». Για τον Βοσκόπουλο έγραψε αργότερα ακόμα δύο τραγούδια: «Είχα ένα όνειρο μόνο» (1977) και «Αυτή η γυναίκα είναι δική μου» (1980).
Αλίμονο μας (1977)
Ένα από τα τρία τραγούδια που έγραψε η Νινή Ζαχά για την Λίτσα Διαμάντη - τα άλλα δύο είναι τα «Ένοχοι» (1978) και «Η ζωή μου» (1979). Κυκλοφόρησε το 1977 στον προσωπικό δίσκο της ερμηνεύτριας με τίτλο «Άσε με να σ’ αγαπάω», ο οποίος έγινε χρυσός με πωλήσεις άνω των 50.000 δίσκων. Την υπέροχη Λίτσα Διαμάντη συνοδεύει ο Γιάννης Πάριος.
Αύριο (1977)
Ένα από τα δύο τραγούδια που έγραψε η Νινή Ζαχά για τον Γιάννη Πάριο - το άλλο ήταν το «Καμιά μα καμιά». Συμπεριλήφθηκε στον προσωπικό δίσκου του ερμηνευτή με γενικό τίτλο «Μη φεύγεις μη» (1977), ενώ κυκλοφόρησε και στις 45 στροφές την ίδια χρονιά μαζί με το τραγούδι «Αν μ’ έχεις βαρεθεί» (Γιάννη Σπανού - Πυθαγόρα).
Μη μ’ αγγίζεις μη (1979)
Η Νινή Ζαχά και η Αλέκα Κανελλίδου αποτέλεσαν μουσικό δίδυμο με μεγάλη χημεία. Η Ζαχά συνέθεσε για την Κανελλίδου περισσότερες από 30 μελωδίες, ενώ σε άλλα τραγούδια υπέγραψε μόνο τους στίχους. Αν και η πρώτη τους συνεργασία πραγματοποιήθηκε το 1976 στον δίσκο «Έλα στο σήμερα», με τραγούδια όπως «Το αύριο σε ‘μένα τι θα φέρει», τις πρώτες τους μεγάλες επιτυχίες τις έκαναν στον δίσκο «Για λίγους» που κυκλοφόρησε το 1979. Μια από αυτές ήταν το τραγούδι «Μη μ’ αγγίζεις μη». Το τραγούδι κυκλοφόρησε και στις 45 στροφές.
Κι ήρθε το πρωί (1979)
Ακόμα μια μεγάλη επιτυχία από τον δίσκο «Για λίγους» (1979). Τα τραγούδια της Ζαχά («Μη μ’ αγγίζεις μη», «Ακόμα ένα καλοκαίρι», «Κι ήρθε το πρωί» και «Πόσο κρίμα είναι») έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία του συγκεκριμένου δίσκου, ο οποίος έγινε χρυσός με πωλήσεις αντιτύπων πέραν των 50.000.
Πρώτη μου φορά (1979)
Η συνεργασία της Νινής Ζαχά με τη Μαρινέλλα ξεκίνησε το 1976 με τρία τραγούδια για τον δίσκο «Άλλη μια φορά». Ακολούθησαν επτά ακόμα τραγούδια (λ.χ. «Και τώρα τι έχεις να πεις», «Εγώ θέλω να ζήσω», κ.ά.) σε διάφορους δίσκους της Μαρινέλλας. Μεγαλύτερη επιτυχία από αυτά τα τραγούδια σημείωσε το «Πρώτη μου φορά», ένα τραγούδι που παρέμεινε διαχρονικό. Ξεχωριστή στιγμή ήταν και η ερμηνεία του τραγουδιού αυτού από τη Μαρινέλλα στο Ηρώδειο στην παράσταση «Με βάρκα το τραγούδι» το 1999.
Πώς φοβάμαι τη νύχτα (1979)
Η Τζένη Βάνου, προς έκπληξη πολλών, είχε εξομολογηθεί σε συνέντευξή της ότι τα αγαπημένα της τραγούδια από το προσωπικό της ρεπερτόριο ήταν εκείνα που συνέθεσε για αυτήν η Νινή Ζαχά. Το τραγούδι «Πώς φοβάμαι τη νύχτα», όπως και το «Γελιέστε», αποτελούσε συχνή επιλογή της ερμηνεύτριας στις ζωντανές της εμφανίσεις. Κυκλοφόρησε το 1979 στον δίσκο «Άκουσε με». Η Τζένη Βάνου ερμήνευσε συνολικά 10 τραγούδια σε μουσική και στίχους της Ζαχά.
Χρόνια πολλά (1980)
Ο Γιάννης Πουλόπουλος ερμήνευσε δύο τραγούδια της Νινής Ζαχά που συμπεριλήφθηκαν στον δίσκο «Δεν ξεχνιέσαι». Πρόκειται για το «Τώρα τι να σου πω» και το «Χρόνια πολλά», που ξεχώρισε. Ο δίσκος κυκλοφόρησε το 1980 και έγινε χρυσός με πωλήσεις άνω των 50.000 αντιτύπων. Το τραγούδι «Χρόνια πολλά» ηχογράφησε δοκιμαστικά την ίδια εποχή και η Δήμητρα Γαλάνη.
Δεν είναι έτσι η αγάπη (1980)
Ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια του διδύμου Ζαχά - Κανελλίδου που κυκλοφόρησε το 1980 στον δίσκο «Εμπιστευτικά». Στον δίσκο αυτό υπέγραψε στιχουργικά σχεδόν όλα τα κομμάτια η Ζαχά, ενώ από τις συνθέσεις της ξεχώρισε επίσης το τραγούδι «Όχι τώρα».
Πώς φτάσαμε ως εδώ (1983)
Ένα από τα πιο ξεχωριστά ερωτικά ντουέτα που γραφτήκαν στη δεκαετία του ‘80. Η Νινή Ζαχά επέλεξε φυσικά για το γυναικείο μέρος του τραγουδιού την Αλέκα Κανελλίδου, ενώ για το αντρικό επελέγη ο Δάκης, ο οποίος είχε τραγουδήσει λίγα χρόνια νωρίτερα δύο τραγούδια της Ζαχά («Έχω μάτια μόνο για ‘σένα» και «Κάπου κάπου») στον προσωπικό του δίσκο με γενικό τίτλο «Τώρα θα μείνω» (1979). Το τραγούδι συμπεριλήφθηκε στον προσωπικό δίσκο της Κανελλίδου με γενικό τίτλο «Αν θα σ’ αγαπήσω» και έγινε πρόδρομος για τη συνεργασία των τριών καλλιτεχνών που πραγματοποιήθηκε το 1985 στην «Αθηναία» και συνεχίστηκε στο «La Cite» της Θεσσαλονίκης.
Άνθρωποι - άνθρωποι (1979)
Σχεδόν η μοναδική φορά όπου η Νινή Ζαχά μελοποίησε στίχους άλλης στιχουργού (Σώτιας Τσώτου) μέσα στη δεκαετία του '70 - το έκανε άλλη μια φορά με στίχους της Κικής Σεγδίτσα. Η Σώτια Τσώτου υπήρξε θαυμάστρια της Ζαχά και την είχε παρακολουθήσει μάλιστα αρκετές φορές στην μπουάτ «Σνόμπ», όπου εμφανιζόταν. Η συνάντησή τους σε αυτό το τραγούδι υπήρξε μια ευλογημένη στιγμή για το ελληνικό τραγούδι και για τη Μαρινέλλα, η οποία το ερμήνευσε ακριβώς όπως του άρμοζε. Η μουσική της Ζαχά έδεσε τέλεια με τον φιλοσοφημένο, αιχμηρό αλλά και συνάμα τρομερά ευαίσθητο στίχο της Τσώτου σε αυτό το τραγούδι που αποτελεί καθαρά «γυναικεία υπόθεση»…
