Τον Julian Barns τον γνώρισα με το «Ένα κάποιο τέλος» και αργότερα διάβασα και το «Τα τρία επίπεδα της ζωής». Τον κατέταξα σε έναν από τους αγαπημένους μου συγγραφείς. Όταν διάβασα ότι το καινούριο του βιβλίο είναι ένα μυθιστόρημα για τη ζωή και το έργο του Ρώσου συνθέτη Ντμίτρι Σοστακόβιτς ενθουσιάστηκα, αφού αγαπώ πολύ τη μουσική του και ήθελα να μάθω περισσότερα γι’ αυτόν. Το βιβλίο αναφέρεται στην ζωή του συνθέτη και στο πως επιβίωσε της σύγκρουσης του με το απολυταρχικό σταλινικό καθεστώς.
Η ιστορία ξεκινάει το 1936, όταν ο ίδιος ο Στάλιν παρευρίσκεται στο θέατρο Μπολσόι για να παρακολουθήσει την όπερα του Ντμίτρι Σοστακόβιτς «Η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ», που έχει αποθεωθεί από κοινό και κριτικούς. Όμως ο ηγέτης δεν έχει την ίδια γνώμη και την επόμενη μέρα δημοσιεύεται ένα άρθρο στην Πράβδα με τίτλο «Βαβούρα αντί μουσικής», που αρκεί για να διαγραφεί ο συνθέτης από την Ένωση Συνθετών και να του απαγορευτεί να συνθέτει μουσική. Ύστερα από αυτό και αφού φυσικά ανακρίνεται ακολουθεί μια περίοδος όπου κάθε βράδυ περιμένει τους άντρες της μυστικής αστυνομίας δίπλα στο ασανσέρ έτοιμος, για να μην τον συλλάβουν μπροστά στην οικογένεια του. Αργότερα και αφού συνθέτει πατριωτική μουσική μετά από εντολή του καθεστώτος, αποκαθίσταται το όνομά του και ο ίδιος ο Στάλιν του τηλεφωνεί για να τον πείσει να μεταβεί στη Νέα Υόρκη, σε ένα συνέδριο για την ειρήνη και να εκφωνήσει πατριωτικούς λόγους. Αυτό θα μεγαλώσει τη ντροπή του, καθώς η στάση του αυτή καυτηριάζεται από ανθρώπους που ο ίδιος θαυμάζει πολύ, όπως ο Στραβίνσκι. Ακολουθεί η μετά Στάλιν εποχή, που θα φέρει τη μεγαλύτερη ντροπή από όλες, καθώς ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς θα αναγκαστεί να γίνει μέλος του κόμματος και να υπογράψει επιστολές με τις οποίες δεν συμφωνεί. Το μόνο που του έχει μείνει πλέον είναι η μουσική του.
Ο Μπάρνς δεν ωραιοποιεί τον χαρακτήρα του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Μας παρουσιάζει την προσπάθεια του καλλιτέχνη να αντιμετωπίσει τα εμπόδια που του βάζει το καθεστώς για να κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα: να συνθέτει μουσική. Πόσους συμβιβασμούς πρέπει να κάνει και πόσοι από αυτούς είναι δικαιολογημένοι; Πώς μπορεί να υψώσει ανάστημα ένας καλλιτέχνης απέναντι σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς;
Πρόκειται για μια βιογραφία δοσμένη με ένα μυθιστορηματικό τρόπο. Ένα βιβλίο που καταπιάνεται με θέματα όπως η τέχνη, η εξουσία, την μεταξύ τους σχέση αλλά και τους συμβιβασμούς με τους οποίους όλοι κάποια στιγμή ερχόμαστε αντιμέτωποι. Αναμφίβολα αξίζει να το διαβάσουμε καθώς φωτίζει την ζωή μιας μουσικής ιδιοφυΐας και μας κάνει να αναρωτηθούμε αν η τέχνη μπορεί τελικά να νικήσει τις όποιες ραδιουργίες της εξουσίας.
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Θωμά Σκάσση.
Η ιστορία ξεκινάει το 1936, όταν ο ίδιος ο Στάλιν παρευρίσκεται στο θέατρο Μπολσόι για να παρακολουθήσει την όπερα του Ντμίτρι Σοστακόβιτς «Η Λαίδη Μάκβεθ του Μτσενσκ», που έχει αποθεωθεί από κοινό και κριτικούς. Όμως ο ηγέτης δεν έχει την ίδια γνώμη και την επόμενη μέρα δημοσιεύεται ένα άρθρο στην Πράβδα με τίτλο «Βαβούρα αντί μουσικής», που αρκεί για να διαγραφεί ο συνθέτης από την Ένωση Συνθετών και να του απαγορευτεί να συνθέτει μουσική. Ύστερα από αυτό και αφού φυσικά ανακρίνεται ακολουθεί μια περίοδος όπου κάθε βράδυ περιμένει τους άντρες της μυστικής αστυνομίας δίπλα στο ασανσέρ έτοιμος, για να μην τον συλλάβουν μπροστά στην οικογένεια του. Αργότερα και αφού συνθέτει πατριωτική μουσική μετά από εντολή του καθεστώτος, αποκαθίσταται το όνομά του και ο ίδιος ο Στάλιν του τηλεφωνεί για να τον πείσει να μεταβεί στη Νέα Υόρκη, σε ένα συνέδριο για την ειρήνη και να εκφωνήσει πατριωτικούς λόγους. Αυτό θα μεγαλώσει τη ντροπή του, καθώς η στάση του αυτή καυτηριάζεται από ανθρώπους που ο ίδιος θαυμάζει πολύ, όπως ο Στραβίνσκι. Ακολουθεί η μετά Στάλιν εποχή, που θα φέρει τη μεγαλύτερη ντροπή από όλες, καθώς ο Ντμίτρι Σοστακόβιτς θα αναγκαστεί να γίνει μέλος του κόμματος και να υπογράψει επιστολές με τις οποίες δεν συμφωνεί. Το μόνο που του έχει μείνει πλέον είναι η μουσική του.
Ο Μπάρνς δεν ωραιοποιεί τον χαρακτήρα του Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Μας παρουσιάζει την προσπάθεια του καλλιτέχνη να αντιμετωπίσει τα εμπόδια που του βάζει το καθεστώς για να κάνει αυτό που ξέρει να κάνει καλύτερα: να συνθέτει μουσική. Πόσους συμβιβασμούς πρέπει να κάνει και πόσοι από αυτούς είναι δικαιολογημένοι; Πώς μπορεί να υψώσει ανάστημα ένας καλλιτέχνης απέναντι σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς;
Πρόκειται για μια βιογραφία δοσμένη με ένα μυθιστορηματικό τρόπο. Ένα βιβλίο που καταπιάνεται με θέματα όπως η τέχνη, η εξουσία, την μεταξύ τους σχέση αλλά και τους συμβιβασμούς με τους οποίους όλοι κάποια στιγμή ερχόμαστε αντιμέτωποι. Αναμφίβολα αξίζει να το διαβάσουμε καθώς φωτίζει την ζωή μιας μουσικής ιδιοφυΐας και μας κάνει να αναρωτηθούμε αν η τέχνη μπορεί τελικά να νικήσει τις όποιες ραδιουργίες της εξουσίας.
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Θωμά Σκάσση.
