Αναρτώντας πριν από μερικές μέρες στο facebook ένα κείμενο για τον Μιχάλη Γενίτσαρη, ο οποίος έφυγε από τη ζωή το 2005, χαρακτήρισα το 2005 ως «καταραμένο».
Με ρώτησε λοιπόν ένας καλός φίλος, πριν διαβάσει το κείμενο:
«Γιατί το λες καταραμένο το 2005;»
«Μα γιατί εκείνη τη χρονιά πέθαναν πάρα πολλοί και σημαντικοί καλλιτέχνες. Κάθε χρόνο έχουμε απώλειες, αλλά αυτό που συνέβη τότε, δεν έχει ξανασυμβεί, τουλάχιστον στα χρόνια που θυμάμαι!»
«Ποιοι πέθαναν το 2005;» με ξαναρώτησε…
Ας θυμηθούμε λοιπόν, ποιοι έφυγαν το 2005… Δε νομίζω πως χρειάζεται γι’ αυτές τις προσωπικότητες να παραθέσουμε περισσότερα στοιχεία για τη ζωή και το έργο τους… Υπάρχουν άλλωστε αμέτρητες καταγραφές για τον καθένα ξεχωριστά…
Και ήταν 12 του Μάρτη, όταν ξεκίνησε το «χορό» των αναχωρήσεων ο Σταύρος Κουγιουμτζής. Έφυγε σε ηλικία 73 ετών. Είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 22 Ιουλίου του 1932.
Στο παρακάτω απόσπασμα ο συνθέτης παίζει πιάνο και η Αιμιλία Κουγιουμτζή τραγουδά «Τα κατά Ματθαίον πάθη» σε στίχους Κώστα Κινδύνη. Το γύρισμα έγινε στο σπίτι τους στην Καλαμαριά για την εκπομπή του Γιώργου Σγουράκη «Μονόγραμμα» το 1991.
Στις 7 Απριλίου «αναχώρησε» ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Είχε γεννηθεί στο Περιστέρι στις 11 Δεκεμβρίου του 1922. Δε νομίζω πως χρειάζεται να προσθέσω κάτι περισσότερο, εκτός από το ότι μπήκε στη δισκογραφία το 1949, αρχικά σαν συνθέτης, με το ζεϊμπέκικο «Το καντήλι τρεμοσβήνει» σε στίχους Χαράλαμπου Βασιλειάδη ή Τσάντα, με ερμηνευτές τη Σούλα Καλφοπούλου, τον Στελλάκη Περπινιάδη και τον Μάρκο Βαμβακάρη… Το 1955 ηχογράφησε, σαν τραγουδιστής πλέον, το «Τρελοκόριτσο» σε μουσική δική του και στίχους Γιάννη Παπαδόπουλου, σηματοδοτώντας το ξεκίνημα μιας αξιοζήλευτης τραγουδιστικής καριέρας….
Στις 11 Μαΐου έφυγε από τη ζωή ο Μιχάλης Γενίτσαρης, από τους τελευταίους εκπροσώπους του ρεμπέτικου, αλλά χωρίς μεγάλη δισκογραφική παρουσία, τουλάχιστον μέχρι τα χρόνια του ’80, όταν επανήλθε στο προσκήνιο μέσω της κυκλοφορίας του δίσκου του Γιώργου Νταλάρα «Ρεμπέτικα της Κατοχής». Έκτοτε ακολούθησαν αρκετές δισκογραφικές δουλειές, κάποιες από αυτές ζωντανά ηχογραφημένες. Είχε γεννηθεί στις 15 Ιουνίου 1917 στην Αγιά Σοφιά του Πειραιά.
Στις 23 Ιουνίου πέθανε ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης. Είχε γεννηθεί στις 10 Μαρτίου 1925 στη Θεσσαλονίκη, καταγόταν από την Κρήτη, είχε σπουδάσει ιατρική και για ένα χρονικό διάστημα, όπως αναφέρεται στο βιογραφικό του, άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου. Το 1986 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Στίχους του Μανόλη Αναγνωστάκη μελοποίησαν δημιουργοί όπως ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο Θέμης Ανδρεάδης και βεβαίως ο Μίκης Θεοδωράκης, που μελοποίησε και τους περισσότερους από αυτούς τους στίχους.
Στις 12 Αυγούστου βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του ο Γιώργος Ζωγράφος, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους, του «Νέου Κύματος». Ο Ζωγράφος, που είχε γεννηθεί στις 4 Αυγούστου 1936 στην Αθήνα, ήταν απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν.
Στις 16 Αυγούστου έφυγε από τη ζωή η Βίκυ Μοσχολιού, σε ηλικία, μόλις, 62 ετών. Είχε γεννηθεί στις 23 Μαΐου 1943 στο Μεταξουργείο. Μπήκε στη δισκογραφία το 1962 με το τραγούδι του Σταύρου Τζουανάκου «Να ’ξερες πόσο πόνεσα». Μπορεί να είναι κοινοτυπία, αλλά ίσως πρέπει να αναφέρουμε ξανά, πως ήταν μια από τις 2-3 ελληνίδες τραγουδίστριες, που είχαν την τύχη και την κρίση, να ερμηνεύσουν κάποια από τα σημαντικότερα ελληνικά τραγούδια.
Στις 8 Νοεμβρίου έφυγε ο Αλέκος Αλεξανδράκης σε ηλικία 77 ετών. Είχε γεννηθεί στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου 1928. Εκτός από τις μνημειώδεις ερμηνείες του στον κινηματογράφο και το θέατρο, θα πρέπει να σημειώσουμε και την σκηνοθετική του δραστηριότητα, με κορυφαία στιγμή την ταινία «Συνοικία τ’ όνειρο» το 1961, απ’ όπου και το παρακάτω απόσπασμα.
Στις 30 Απριλίου έφυγε αναπάντεχα από τη ζωή ο σπουδαίος δημοσιογράφος και ερευνητής του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού Πάνος Γεραμάνης, σε ηλικία 59 ετών. Κορυφή της δημοσιογραφικής του δραστηριότητας η εκπομπή «Λαϊκοί Βάρδοι» στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, η οποία παιζόταν ανελλιπώς για 16 χρόνια, από την οποία πέρασαν όλοι σημαντικοί καλλιτέχνες του λαϊκού-και όχι μόνο- τραγουδιού.
Με ρώτησε λοιπόν ένας καλός φίλος, πριν διαβάσει το κείμενο:
«Γιατί το λες καταραμένο το 2005;»
«Μα γιατί εκείνη τη χρονιά πέθαναν πάρα πολλοί και σημαντικοί καλλιτέχνες. Κάθε χρόνο έχουμε απώλειες, αλλά αυτό που συνέβη τότε, δεν έχει ξανασυμβεί, τουλάχιστον στα χρόνια που θυμάμαι!»
«Ποιοι πέθαναν το 2005;» με ξαναρώτησε…
Ας θυμηθούμε λοιπόν, ποιοι έφυγαν το 2005… Δε νομίζω πως χρειάζεται γι’ αυτές τις προσωπικότητες να παραθέσουμε περισσότερα στοιχεία για τη ζωή και το έργο τους… Υπάρχουν άλλωστε αμέτρητες καταγραφές για τον καθένα ξεχωριστά…
Οι καλλιτεχνικές απώλειες του 2005
Σταύρος Κουγιουμτζής
«Θα ’ταν 12 του Μάρτη» έλεγαν οι στίχοι του Μιχάλη Μπουρμπούλη…Και ήταν 12 του Μάρτη, όταν ξεκίνησε το «χορό» των αναχωρήσεων ο Σταύρος Κουγιουμτζής. Έφυγε σε ηλικία 73 ετών. Είχε γεννηθεί στη Θεσσαλονίκη στις 22 Ιουλίου του 1932.
Στο παρακάτω απόσπασμα ο συνθέτης παίζει πιάνο και η Αιμιλία Κουγιουμτζή τραγουδά «Τα κατά Ματθαίον πάθη» σε στίχους Κώστα Κινδύνη. Το γύρισμα έγινε στο σπίτι τους στην Καλαμαριά για την εκπομπή του Γιώργου Σγουράκη «Μονόγραμμα» το 1991.
Χρύσανθος
Λίγες ημέρες μετά, στις 30 του Μάρτη, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 71 ετών, ένας από τους «θρύλους» του Ποντιακού τραγουδιού. Ο Χρύσανθος Θεοδωρίδης ή απλά, Χρύσανθος. Είχε γεννηθεί το 1934 στην Οινόη Κοζάνης. Εκτός από το Ποντιακό τραγούδι, ο Χρύσανθος διέπρεψε και σε άλλα είδη… Χαρακτηριστικό παράδειγμα το τραγούδι του Χριστόδουλου Χάλαρη και του Νίκου Γκάτσου που ακολουθεί, από τον κύκλο τραγουδιών «Δροσουλίτες», από το 1975.Γρηγόρης Μπιθικώτσης
Στις 7 Απριλίου «αναχώρησε» ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. Είχε γεννηθεί στο Περιστέρι στις 11 Δεκεμβρίου του 1922. Δε νομίζω πως χρειάζεται να προσθέσω κάτι περισσότερο, εκτός από το ότι μπήκε στη δισκογραφία το 1949, αρχικά σαν συνθέτης, με το ζεϊμπέκικο «Το καντήλι τρεμοσβήνει» σε στίχους Χαράλαμπου Βασιλειάδη ή Τσάντα, με ερμηνευτές τη Σούλα Καλφοπούλου, τον Στελλάκη Περπινιάδη και τον Μάρκο Βαμβακάρη… Το 1955 ηχογράφησε, σαν τραγουδιστής πλέον, το «Τρελοκόριτσο» σε μουσική δική του και στίχους Γιάννη Παπαδόπουλου, σηματοδοτώντας το ξεκίνημα μιας αξιοζήλευτης τραγουδιστικής καριέρας….
Μιχάλης Γενίτσαρης
Στις 11 Μαΐου έφυγε από τη ζωή ο Μιχάλης Γενίτσαρης, από τους τελευταίους εκπροσώπους του ρεμπέτικου, αλλά χωρίς μεγάλη δισκογραφική παρουσία, τουλάχιστον μέχρι τα χρόνια του ’80, όταν επανήλθε στο προσκήνιο μέσω της κυκλοφορίας του δίσκου του Γιώργου Νταλάρα «Ρεμπέτικα της Κατοχής». Έκτοτε ακολούθησαν αρκετές δισκογραφικές δουλειές, κάποιες από αυτές ζωντανά ηχογραφημένες. Είχε γεννηθεί στις 15 Ιουνίου 1917 στην Αγιά Σοφιά του Πειραιά.
Μανώλης Αναγνωστάκης
Στις 23 Ιουνίου πέθανε ο ποιητής Μανόλης Αναγνωστάκης. Είχε γεννηθεί στις 10 Μαρτίου 1925 στη Θεσσαλονίκη, καταγόταν από την Κρήτη, είχε σπουδάσει ιατρική και για ένα χρονικό διάστημα, όπως αναφέρεται στο βιογραφικό του, άσκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου. Το 1986 του απονεμήθηκε το Κρατικό Βραβείο Ποίησης. Στίχους του Μανόλη Αναγνωστάκη μελοποίησαν δημιουργοί όπως ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο Θέμης Ανδρεάδης και βεβαίως ο Μίκης Θεοδωράκης, που μελοποίησε και τους περισσότερους από αυτούς τους στίχους.
Γιώργος Ζωγράφος
Στις 12 Αυγούστου βρέθηκε νεκρός στο σπίτι του ο Γιώργος Ζωγράφος, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους, του «Νέου Κύματος». Ο Ζωγράφος, που είχε γεννηθεί στις 4 Αυγούστου 1936 στην Αθήνα, ήταν απόφοιτος της Δραματικής Σχολής του Θεάτρου Τέχνης του Καρόλου Κουν.
Βίκυ Μοσχολιού
Στις 16 Αυγούστου έφυγε από τη ζωή η Βίκυ Μοσχολιού, σε ηλικία, μόλις, 62 ετών. Είχε γεννηθεί στις 23 Μαΐου 1943 στο Μεταξουργείο. Μπήκε στη δισκογραφία το 1962 με το τραγούδι του Σταύρου Τζουανάκου «Να ’ξερες πόσο πόνεσα». Μπορεί να είναι κοινοτυπία, αλλά ίσως πρέπει να αναφέρουμε ξανά, πως ήταν μια από τις 2-3 ελληνίδες τραγουδίστριες, που είχαν την τύχη και την κρίση, να ερμηνεύσουν κάποια από τα σημαντικότερα ελληνικά τραγούδια.
Αλέκος Αλεξανδράκης
Στις 8 Νοεμβρίου έφυγε ο Αλέκος Αλεξανδράκης σε ηλικία 77 ετών. Είχε γεννηθεί στην Αθήνα στις 27 Νοεμβρίου 1928. Εκτός από τις μνημειώδεις ερμηνείες του στον κινηματογράφο και το θέατρο, θα πρέπει να σημειώσουμε και την σκηνοθετική του δραστηριότητα, με κορυφαία στιγμή την ταινία «Συνοικία τ’ όνειρο» το 1961, απ’ όπου και το παρακάτω απόσπασμα.
και ο Πάνος Γεραμάνης…
Στις 30 Απριλίου έφυγε αναπάντεχα από τη ζωή ο σπουδαίος δημοσιογράφος και ερευνητής του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού Πάνος Γεραμάνης, σε ηλικία 59 ετών. Κορυφή της δημοσιογραφικής του δραστηριότητας η εκπομπή «Λαϊκοί Βάρδοι» στο Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, η οποία παιζόταν ανελλιπώς για 16 χρόνια, από την οποία πέρασαν όλοι σημαντικοί καλλιτέχνες του λαϊκού-και όχι μόνο- τραγουδιού.
