«Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα»
Βρισκόμαστε στα 1966 και από τα ηλεκτρόφωνα (juke - box) της εποχής ακουγόταν μια λαϊκή χορωδία να τραγουδά «μπούμπα, μπούμπα, παραράμ…» στην εισαγωγή ενός τραγουδιού με τον Πάνο Γαβαλά που, λίγο μετά τη χορωδία, έλεγε «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα είναι η αγάπη σου…» Η μουσική ήταν του σπουδαίου δεξιοτέχνη του μπουζουκιού Στέλιου Ζαφειρίου, οι στίχοι του Πάνου Γαβαλά και δεύτερες φωνές έκανε η μόνιμη παρτενέρ του λαϊκού ερμηνευτή, Ρία Κούρτη.
Ήταν αυτή μια από τις πρώτες μεγάλες επιτυχίες, που κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών, από τη νεοσύστατη δισκογραφική εταιρεία «Βεντέττα» που συνίδρυσαν τότε η Πόλυ Πάνου με τον Πάνο Γαβαλά. Στην πίσω όψη του δίσκου η Πόλυ Πάνου τραγουδούσε, στο ρυθμό του χασάπικου, «Δωσ’ μου αγάπη και στοργή» σε μουσική του Στέφανου Βαρτάνη και στίχους της Μάρως Μπιζάνη…
Συζητώντας πριν από χρόνια με το φίλο, συγγραφέα και διευθυντή του Ogdoo.gr Κώστα Μπαλαχούτη, ο Στέλιος Ζαφειρίου αναφέρθηκε, όπως ήταν επόμενο και στο τραγούδι αυτό:
- Εν τω μεταξύ όμως συνθέτετε και δικά σας τραγούδια.
- Τα πρώτα μου τραγούδια τα έγραψα το 1963 με ερμηνεύτρια την Πόλυ Πάνου. Το χειμώνα του ΄64 δούλεψα στου «Τζίμη του Χοντρού» με το Γαβαλά ο οποίος ήταν καλός συνεργάτης, εξαίρετος φίλος, ωραίος άνθρωπος και μεγάλος τραγουδιστής. Έτσι την επόμενη χρονιά κυκλοφόρησε το «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» σε μουσική δική μου και στίχους του Γαβαλά που έγινε μεγάλο σουξέ. Μέχρι τότε παίζω τρίχορδο μπουζούκι. Αυτό είναι που γνωρίζω και κατέχω καλά. Εκείνη περίπου την περίοδο πιάνω το τετράχορδο ακολουθώντας την γενική τάση.
Λίγο αργότερα, την ίδια περίπου εποχή, το «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» ηχογραφήθηκε από την Ούλα Μπάμπα και τον Σπύρο Σκούρα για ένα δίσκο 45 στροφών που κυκλοφόρησε στην αγορά της Αμερικής.
«Boumpam» σε Ισραήλ και Τουρκία
Η επιτυχία του τραγουδιού οδήγησε τον τραγουδιστή και κιθαρίστα Άρη Σαν να προχωρήσει το 1967 σε μια «ηλεκτρική» διασκευή που κυκλοφόρησε σε δίσκο 45 στροφών στο Ισραήλ (με δυο διαφορετικά εξώφυλλα) με τίτλο «Boumpam», έχοντας στην άλλη πλευρά το περίφημο «Paploma» του Γιώργου Μητσάκη. Στην ετικέτα του δίσκου φαινόταν σαν δημιουργός ο Άρης Σαν…
Με πολύ λίγα λόγια, ο Άρης Σαν ή Αριστείδης Σεϊσανάς ήταν τραγουδιστής και κιθαρίστας ελληνικής καταγωγής, που γεννήθηκε το 1940 στην Καλαμάτα και σε ηλικία 18 ετών μετακόμισε οριστικά στο Ισραήλ. Εκεί έκανε καριέρα, ηχογραφώντας, μεταξύ άλλων και δεκάδες ελληνικά τραγούδια, όπως το «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα», που, εκτός από το 45άρι, κυκλοφόρησε παράλληλα και σε μεγάλο δίσκο με τίτλο «Boumpam - Hit Parade». Στα τέλη της δεκαετίας του ’70 ο Άρης Σαν συνεργάστηκε, για λίγο, με τον Στέλιο Καζαντζίδη, του οποίου υπήρξε μεγάλος θαυμαστής. Έφυγε από τη ζωή στην Ουγγαρία στις 25 Ιουλίου 1992.
Ένα χρόνο μετά, ο Άρης Σαν προχώρησε σε μια νέα διασκευή του τραγουδιού, αυτή τη φορά με τούρκικους στίχους του Umit Yasar. Το «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα», μετέπειτα «Boumpam», κυκλοφόρησε στην Τουρκία με τίτλο «Eglen Oyna», σε δίσκο 45 στροφών.
Πολύ πρόσφατα μάλιστα, το 2015, το δισκάκι με την ελληνική εκτέλεση του Άρη Σαν, επανακυκλοφόρησε από την ισραηλινή «Fortuna Records», στο όνομα - όπως και στις παλιές εκδόσεις - του Άρη Σαν.
The Bollywood version!
H τούρκικη εκτέλεση του Άρη Σαν ήταν αυτή που «ταξίδεψε» το τραγούδι μέχρι τα βάθη της Ινδίας! Το 1970 η Asha Bhosle (Ινδή τραγουδίστρια) και ο Kishore Kumar (Ινδός τραγουδιστής, ηθοποιός, στιχουργός, συνθέτης, παραγωγός, σκηνοθέτης και σεναριογράφος) το ηχογράφησαν στα ινδικά, με τη μουσική στο όνομα του Iνδού συνθέτη Chitragupta (Chitragupta Shrivastava) και τους στίχους στο όνομα του Ινδού ποιητή Kaifi Azmi! Το τραγούδι ακούστηκε στην ταινία του Devi Sharma «Hamara Adhikar» και κυκλοφόρησε το 1971 με τίτλο «Bum pam, bum pam, pa ra ra», τόσο σε 45άρι όσο και στο μεγάλο δίσκο με τη μουσική και τα τραγούδια της ταινίας.
Στο video που ακολουθεί μπορείτε να παρακολουθήσετε το απόσπασμα της ταινίας με το «Bum pam, bum pam, pa ra ra».
Σκέψεις…
Μετά λοιπόν από τον τεράστιο θόρυβο που δημιουργήθηκε στα τέλη της δεκαετίας του ’50 και στα πρώτα χρόνια του ’60 με τις διασκευές των ινδικών τραγουδιών από γνωστούς Έλληνες λαϊκούς συνθέτες, με έναν απόηχο που φτάνει μέχρι τις μέρες μας, όλες αυτές οι επανεκτελέσεις, οι διασκευές και τα μουσικά «δάνεια» αποδεικνύουν για μια ακόμη φορά, πως οι πολιτισμοί των χωρών λειτουργούν, αν μη τι άλλο, με μεγάλη διαδραστικότητα… Όπως λειτουργούν τα «συγκοινωνούντα δοχεία» θα λέγαμε…
- Δεν είχα ιδέα για τη μουσική «συγγένεια» των συγκεκριμένων τραγουδιών, μέχρι που άκουσα την εκπομπή του Αλέξη Βάκη «Εδώδιμα και αποικιακά» στις 10 Σεπτεμβρίου 2017 «Στο Κόκκινο 105,5 fm», η οποία ήταν αφιερωμένη σε παρόμοια τραγουδιστικά «δάνεια» και διασκευές.
- Οι ετικέτες και τα εξώφυλλα των δίσκων «αντλήθηκαν» από το discogs.
Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης στο ogdoo.gr: 24/09/2017
