Το πρώτο μέρος του αφιερώματος για τους τσιγγάνους που άλλαξαν το ελληνικό τραγούδι.
Έχουν τη μουσική στο αίμα τους. Είναι λαός που προσαρμόζεται στα δεδομένα του κάθε τόπου και ανάλογα με το περιβάλλον, στεριώνουν τη «ρίζα» τους, και δημιουργούν αναλόγως τα άνθη και τους καρπούς τους. Αλλιώς στην Ουγγαρία, αλλιώς στην Ισπανία… αλλιώς στην Ελλάδα. Πάντα όμως με ευδιάκριτο, καθοριστικό και διαδραστικό στίγμα.
Τραγουδίστρια με μοναδικό χάρισμα. Απ’ τις σπουδαιότερες που αναδείχτηκαν στο ελληνικό τραγούδι από τα χρόνια του '70 μέχρι και τις μέρες μας, Με σημαντική πορεία στη διασκέδαση και τη δισκογραφία και μεγάλες επιτυχίες. Κάποιοι δηλώνουν θα ήθελαν ακόμη περισσότερες, ακόμη μεγαλύτερες στιγμές λόγω των απεριόριστων δυνατοτήτων της.
Να σημειωθεί πως η Βιτάλη άνοιξε «δρόμους» και ως δημιουργός τραγουδιών με εκπληκτικό στίχο και ευρηματικό μουσικό πάντρεμα. Τόσο ερμηνευτικά όσο και δημιουργικά αποτελεί κατηγορία από μόνη της. Το στυλ της δημιούργησε σχολή, αλλά όσοι και όσο κι αν προσπάθησαν δεν μπόρεσαν καν να την πλησιάσουν.
Ο τρόπος της, η φλόγα της, το πατήματά, η έκταση, η φλογισμένη ερμηνεία της παραμένουν απαράμιλλα. Στήριξε γερά και με αξιώσεις το λαϊκό τραγούδι στην αναγέννησή του στα χρόνια του '80 και στη συνέχεια. Αλλά και στο έντεχνο η Βιτάλη άφησε ανεξίτηλα, και με φαρδιά πλατιά υπογραφή, το στίγμα της. Ο πατέρα της Τάκης Λαβίδας -της γνωστής μουσικής οικογένειας- ήταν ξακουστός τσεμπαλίστας αλλά και συνθέτης τραγουδιών που ερμήνευσαν στην χρυσή εποχή της Columbia ο Καζαντζίδης, ο Γαβαλάς, η Λύδια κ.ά.
Πολλοί τον θεωρούν ως τον κορυφαίο κλαρινίστα όλων των εποχών. Διαφοροποιήθηκε από τους προγενέστερους παίκτες (Καρακώστα, Γιαούζο, Καραγιάννη κ.ά) που μεσουρανούσαν όταν εκείνος ξεκινούσε. Έδωσε στο κλαρίνο άλλη υπόσταση και χαρακτήρα και το πέρασε σε ακόμη πιο ευρύτερα ακροατήρια. Προέρχεται από την περίφημη μουσική οικογένεια των Σαλέηδων. Διέθετε τεράστια γκάμα και ήακράν ο πιο «σύγχρονος» της εποχής του. Συνεργάστηκε με όλη την πρώτη γραμμή των δημοτικών και των λαϊκών. Τεράστια η συμμετοχή του στην δισκογραφία, παρά το σύντομο βίο του και την 8χρονη παρουσία του στην Αμερική, τόσο σαν εκτελεστής όσο και σαν συνθέτης.
Στη «Γη της επαγγελίας» υποκλίθηκαν στο χάρισμά του όλοι οι μεγάλοι σολίστες απ’ τα διάφορα μέρη της γης που εργάζονταν εκεί ενώ αποθεώθηκε από τους ομογενείς. Στην κηδεία του έγινε λαϊκό προσκύνημα!
Ο ανιψιός του Βασίλης Σαλέας ο νεότερος συνεχίζει και προεκτείνει στα νεότερα χρόνια με υψηλές απαιτήσεις τη τεράστια παράδοση του Βασίλη Σαλέα του παλιού. Θα έλεγα πως ότι αποτέλεσε ο παλιός αποτελεί στις μέρες μας ο νέος!
Επηρέασε το λαϊκό αλλά και το δημοτικό. Ίσως μετά τον Αγγελόπουλο η μόνη αντρική φωνή που σηματοδότησε τόσα «πολλά» για τον μουσικό χώρο. Δεν είναι και λίγο το παιδί του μπαλαμού απ’ τα χωράφια του Σώστη στην Αμαλιάδα να πρωταγωνιστεί στο ελληνικό τραγούδι και τις παραγωγές των δίσκων του να υπογράφει στη Lyra ο Διονύσης Σαββόπουλος. Βέβαια μέχρι να φτάσουμε εκεί το δρομολόι της ζήσης περιλαμβάνει στερημένα χρόνια και θητεία σαν κλαρινίστας δίπλα στον Παπασιδέρη, το Ζάχο, το Στάθη Κάβουρα, την Κολλητήρη.
Το ’71 έπαιζε στο «Σούλι», στην πλατεία Βάθης. Ένα Σαββατοκύριακο αρρώστησε ο τραγουδιστής. Για να μη χάσουν τη χαρτούρα είπε μερικά τραγούδια. Ανάμεσα στους πρωινούς θαμώνες και ο Βασίλης Σαλέας ο παλιός, ότι είχε έρθει απ’ την Αμερική: «Πέταξε το κλαρίνο απ’ τα χέρια σου και πιάσε το μικρόφωνο» του είπε.
Το 1976 ηχογραφεί στην General Music τον πρώτο προσωπικό δίσκο «Τσιγγάνα Μου». Ακολουθούν τα άλμπουμ «Γύρνα Κοντά Μου» (1977), « Άμα Στάζει Η Καρδιά Μου» (1978) με τραγούδια του Κώστα Φερεντίνου, και «Όλα Πάνε Καλά» (1979) με συνθέσεις του Γιώργου Κόρου. Δηλαδή: Παντρεμένοι κι οι δυο, Βρε μελαχρινάκι, Αδειανό το προσκεφάλι, Όλα πάνε καλά, Μόνο εσύ, Ποιος σε πήρε από μένα, Η τσιγγάνα κ.ά.
Η καριέρα του αλλάζει μαζί με την Ελλάδα και το τραγούδι της, στα χρόνια του '80 αλλά και στη συνέχεια.
Αν δεν ήταν ο Μάκης δεν θα ακούγαμε στα νεότερα χρόνια «απενοχοποιημένα» αυτά τα περίφημα λαϊκοδημοτικά με τις αλήθειες ζωής κι αυτά τα φανταστικά παιξίματα και τους έρωτες των μπουζουκιών με τα κλαρίνα και τα βιολιά.
Ο Ζέρβας είναι ένας πολίτης κόσμου. Ένας ευπατρίδης μουσικός ένας μάγος του βιολιού. Και πριν, αλλά κυρίως απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 που επέστρεψε απ’ την Αμερική, λατρεύτηκε για το περίτεχνο παίξιμό του, την ευστροφία, τη φαντασία, τη γεμάτη δοξαριά του. Μπορεί να παίξει τα πάντα και όπως πάντα θα κλέψει την παράσταση. Ασύνορος μουσικός με τεράστια συμμετοχή στη στην διασκέδαση δισκογραφία. Και σαν συνθέτης έγραψε σουξέ που αντέχουν στα χρόνια και κάνουν γερές καταστάσεις: Μολυβιά, Όλα τα σφάλματά σου, Ραγισμένα μάτια κ.ά.
Συνεργάστηκε με γίγαντες του λαϊκού και του έντεχνου και ταξίδεψε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης όπου αποθεώθηκε. Ακόμη και σήμερα παραμένει δυναμικά ενεργός και μας χαρίζει τα σπάνια δώρα του.
Αν δεν υπήρχε ο βελγογαλλοτσιγγάνος Django Reinhardt πιθανόν να μην υπήρχε, σε όλο του το μεγαλείο τουλάχιστον, ο Μανώλης Χιώτης… και ενδεχομένως όλη αυτή η ομάδα του swing που μονοπωλεί στις μέρες την ελλαδική αλλά και διεθνή επικαιρότητα.
Πρωτοπόρος κιθαρίστας, άλλαξε τα δεδομένα στη τζαζ κιθάρα τόσο σαν βιρτουόζος όσο και σαν συνθέτης. Μουσικός με απόλυτο έλεγχο των δυνατοτήτων του αλλά και μάστορας στους αυτοσχεδιασμούς επηρέασε καθοριστικά το μουσικό σύμπαν με καίριο και σημαδιακό τρόπο. Τα σημάδια του εξακολουθούν να μας αφορούν και να μας αποκαλύπτονται!
Έχουν τη μουσική στο αίμα τους. Είναι λαός που προσαρμόζεται στα δεδομένα του κάθε τόπου και ανάλογα με το περιβάλλον, στεριώνουν τη «ρίζα» τους, και δημιουργούν αναλόγως τα άνθη και τους καρπούς τους. Αλλιώς στην Ουγγαρία, αλλιώς στην Ισπανία… αλλιώς στην Ελλάδα. Πάντα όμως με ευδιάκριτο, καθοριστικό και διαδραστικό στίγμα.
Ελένη Βιτάλη
Τραγουδίστρια με μοναδικό χάρισμα. Απ’ τις σπουδαιότερες που αναδείχτηκαν στο ελληνικό τραγούδι από τα χρόνια του '70 μέχρι και τις μέρες μας, Με σημαντική πορεία στη διασκέδαση και τη δισκογραφία και μεγάλες επιτυχίες. Κάποιοι δηλώνουν θα ήθελαν ακόμη περισσότερες, ακόμη μεγαλύτερες στιγμές λόγω των απεριόριστων δυνατοτήτων της.
Να σημειωθεί πως η Βιτάλη άνοιξε «δρόμους» και ως δημιουργός τραγουδιών με εκπληκτικό στίχο και ευρηματικό μουσικό πάντρεμα. Τόσο ερμηνευτικά όσο και δημιουργικά αποτελεί κατηγορία από μόνη της. Το στυλ της δημιούργησε σχολή, αλλά όσοι και όσο κι αν προσπάθησαν δεν μπόρεσαν καν να την πλησιάσουν.
Ο τρόπος της, η φλόγα της, το πατήματά, η έκταση, η φλογισμένη ερμηνεία της παραμένουν απαράμιλλα. Στήριξε γερά και με αξιώσεις το λαϊκό τραγούδι στην αναγέννησή του στα χρόνια του '80 και στη συνέχεια. Αλλά και στο έντεχνο η Βιτάλη άφησε ανεξίτηλα, και με φαρδιά πλατιά υπογραφή, το στίγμα της. Ο πατέρα της Τάκης Λαβίδας -της γνωστής μουσικής οικογένειας- ήταν ξακουστός τσεμπαλίστας αλλά και συνθέτης τραγουδιών που ερμήνευσαν στην χρυσή εποχή της Columbia ο Καζαντζίδης, ο Γαβαλάς, η Λύδια κ.ά.
Βασίλης Σαλέας (1929 - 18/11/1971)
Πολλοί τον θεωρούν ως τον κορυφαίο κλαρινίστα όλων των εποχών. Διαφοροποιήθηκε από τους προγενέστερους παίκτες (Καρακώστα, Γιαούζο, Καραγιάννη κ.ά) που μεσουρανούσαν όταν εκείνος ξεκινούσε. Έδωσε στο κλαρίνο άλλη υπόσταση και χαρακτήρα και το πέρασε σε ακόμη πιο ευρύτερα ακροατήρια. Προέρχεται από την περίφημη μουσική οικογένεια των Σαλέηδων. Διέθετε τεράστια γκάμα και ήακράν ο πιο «σύγχρονος» της εποχής του. Συνεργάστηκε με όλη την πρώτη γραμμή των δημοτικών και των λαϊκών. Τεράστια η συμμετοχή του στην δισκογραφία, παρά το σύντομο βίο του και την 8χρονη παρουσία του στην Αμερική, τόσο σαν εκτελεστής όσο και σαν συνθέτης.
Στη «Γη της επαγγελίας» υποκλίθηκαν στο χάρισμά του όλοι οι μεγάλοι σολίστες απ’ τα διάφορα μέρη της γης που εργάζονταν εκεί ενώ αποθεώθηκε από τους ομογενείς. Στην κηδεία του έγινε λαϊκό προσκύνημα!
Ο ανιψιός του Βασίλης Σαλέας ο νεότερος συνεχίζει και προεκτείνει στα νεότερα χρόνια με υψηλές απαιτήσεις τη τεράστια παράδοση του Βασίλη Σαλέα του παλιού. Θα έλεγα πως ότι αποτέλεσε ο παλιός αποτελεί στις μέρες μας ο νέος!
Μάκης Χριστοδουλόπουλος
Επηρέασε το λαϊκό αλλά και το δημοτικό. Ίσως μετά τον Αγγελόπουλο η μόνη αντρική φωνή που σηματοδότησε τόσα «πολλά» για τον μουσικό χώρο. Δεν είναι και λίγο το παιδί του μπαλαμού απ’ τα χωράφια του Σώστη στην Αμαλιάδα να πρωταγωνιστεί στο ελληνικό τραγούδι και τις παραγωγές των δίσκων του να υπογράφει στη Lyra ο Διονύσης Σαββόπουλος. Βέβαια μέχρι να φτάσουμε εκεί το δρομολόι της ζήσης περιλαμβάνει στερημένα χρόνια και θητεία σαν κλαρινίστας δίπλα στον Παπασιδέρη, το Ζάχο, το Στάθη Κάβουρα, την Κολλητήρη.
Το ’71 έπαιζε στο «Σούλι», στην πλατεία Βάθης. Ένα Σαββατοκύριακο αρρώστησε ο τραγουδιστής. Για να μη χάσουν τη χαρτούρα είπε μερικά τραγούδια. Ανάμεσα στους πρωινούς θαμώνες και ο Βασίλης Σαλέας ο παλιός, ότι είχε έρθει απ’ την Αμερική: «Πέταξε το κλαρίνο απ’ τα χέρια σου και πιάσε το μικρόφωνο» του είπε.
Το 1976 ηχογραφεί στην General Music τον πρώτο προσωπικό δίσκο «Τσιγγάνα Μου». Ακολουθούν τα άλμπουμ «Γύρνα Κοντά Μου» (1977), « Άμα Στάζει Η Καρδιά Μου» (1978) με τραγούδια του Κώστα Φερεντίνου, και «Όλα Πάνε Καλά» (1979) με συνθέσεις του Γιώργου Κόρου. Δηλαδή: Παντρεμένοι κι οι δυο, Βρε μελαχρινάκι, Αδειανό το προσκεφάλι, Όλα πάνε καλά, Μόνο εσύ, Ποιος σε πήρε από μένα, Η τσιγγάνα κ.ά.
Η καριέρα του αλλάζει μαζί με την Ελλάδα και το τραγούδι της, στα χρόνια του '80 αλλά και στη συνέχεια.
Αν δεν ήταν ο Μάκης δεν θα ακούγαμε στα νεότερα χρόνια «απενοχοποιημένα» αυτά τα περίφημα λαϊκοδημοτικά με τις αλήθειες ζωής κι αυτά τα φανταστικά παιξίματα και τους έρωτες των μπουζουκιών με τα κλαρίνα και τα βιολιά.
Λευτέρης Ζέρβας
Ο Ζέρβας είναι ένας πολίτης κόσμου. Ένας ευπατρίδης μουσικός ένας μάγος του βιολιού. Και πριν, αλλά κυρίως απ’ τα τέλη της δεκαετίας του ΄70 που επέστρεψε απ’ την Αμερική, λατρεύτηκε για το περίτεχνο παίξιμό του, την ευστροφία, τη φαντασία, τη γεμάτη δοξαριά του. Μπορεί να παίξει τα πάντα και όπως πάντα θα κλέψει την παράσταση. Ασύνορος μουσικός με τεράστια συμμετοχή στη στην διασκέδαση δισκογραφία. Και σαν συνθέτης έγραψε σουξέ που αντέχουν στα χρόνια και κάνουν γερές καταστάσεις: Μολυβιά, Όλα τα σφάλματά σου, Ραγισμένα μάτια κ.ά.
Συνεργάστηκε με γίγαντες του λαϊκού και του έντεχνου και ταξίδεψε σε όλα τα μήκη και πλάτη της γης όπου αποθεώθηκε. Ακόμη και σήμερα παραμένει δυναμικά ενεργός και μας χαρίζει τα σπάνια δώρα του.
Τζάνγκο Ράινχαρντ (23 Ιανουαρίου 1910 - 16 Μαΐου 1953)
Αν δεν υπήρχε ο βελγογαλλοτσιγγάνος Django Reinhardt πιθανόν να μην υπήρχε, σε όλο του το μεγαλείο τουλάχιστον, ο Μανώλης Χιώτης… και ενδεχομένως όλη αυτή η ομάδα του swing που μονοπωλεί στις μέρες την ελλαδική αλλά και διεθνή επικαιρότητα.
Πρωτοπόρος κιθαρίστας, άλλαξε τα δεδομένα στη τζαζ κιθάρα τόσο σαν βιρτουόζος όσο και σαν συνθέτης. Μουσικός με απόλυτο έλεγχο των δυνατοτήτων του αλλά και μάστορας στους αυτοσχεδιασμούς επηρέασε καθοριστικά το μουσικό σύμπαν με καίριο και σημαδιακό τρόπο. Τα σημάδια του εξακολουθούν να μας αφορούν και να μας αποκαλύπτονται!
