Οι παιδικές παρέες και οι ήχοι τους

Λένε πως η αρχή του τέλους –η ταπεινωτική είσοδος στα άθλια γηρατειά– έρχεται από τη στιγμή που «σε χαλάει» ο θόρυβος της παιδικής παρέας,
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
από τη στιγμή που θεωρείς περίπου ηχορύπανση τις φωνές και τα τραγούδια της πιτσιρικαρίας.

Πρόκειται για κάτι σαν ορόσημο, σαν σήμα κινδύνου, που σε ειδοποιεί ότι κάποιες βασικές ευαισθησίες σου άρχισαν πια να νεκρώνονται κι ότι η μνήμη σου δεν μπορεί πλέον να συναρμολογήσει έστω και κάτι από εκείνες τις συγκλονιστικές σταθερές των παιδικών σου χρόνων. Κι αυτές δεν ήταν άλλες από την αίσθηση του απόλυτου ενεστώτα –που περιφρονεί τον μέλλοντα χρόνο και τη συνακόλουθη φθορά– και την άγνοια του εφικτού – που φυλακίζει το όνειρο.

Η συμμετοχή στην παιδική παρέα ήταν, και θα είναι για πάντα, η πλέον σοβαρή πράξη κοινωνικής ένταξης κι αλίμονο σ’ όλους εκείνους που –από χαζομάρα κι ανέραστη ωριμότητα– απελαύνουν από τη μνήμη τους την πιο αυθεντική αίσθηση συντροφικότητας που βίωσαν ποτέ. Κι ακόμα πιο αλίμονο σ’ εκείνους που, από ιντελεκτουέλ φαγούρα, ξέχασαν ότι οι πρώτοι ήχοι που θεμελίωσαν την όποια μουσική τους συγκρότηση, προέρχονται από εκείνες τις εποχές και από εκείνες τις παρέες. Κι ευτυχώς που κάποιοι ιδιαίτερα ικανοί και ευαίσθητοι δημιουργοί, σαν τη Μαρίζα Κωχ και τον Λουκιανό Κηλαηδόνη, φρόντισαν και φροντίζουν επίμονα να μας το υπενθυμίζουν, σκύβοντας με στοργή αλλά και μετά λόγου γνώσεως πάνω στα «απλά» μουσικά ακούσματα των παιδικών μας χρόνων. Ίσως χάρη σε αυτούς –ή, ακριβέστερά, και σε αυτούς– μπορούμε ακόμα να χαμογελούμε με το ολίγον κανιβαλικό «Ήταν ένα μικρό καράβι» και με το μάλλον υπερκαταναλωτικό «Όταν θα πάω κυρά μου στο παζάρι», που τραγουδούσαμε παιδιά σε οικογενειακές συνάξεις, σε σχολικές αυλές και σε ημερήσιες εκδρομές.

Μέσα στις λίγες γραμμές ενός άρθρου σαν κι αυτό, δεν μπορείς βέβαια να αποθέσεις όλο το φορτίο μνήμης από τις παιδοπαρέες του ’50 και του ’60, γεγονός είναι άλλωστε ότι το μεγαλύτερο μέρος του φορτίου αυτού χάθηκε –σπαταλήθηκε ανοήτως– κατά τη διάρκεια του υπερεξηντάχρονου ταξιδιού. Έτσι, τα όποια σήματα από εκείνο το χθες έρχονται αδύνατα και μπερδεμένα και πολλές από τις μορφές των παιδικών συντρόφων περιπλανώνται στη μνήμη θολές και ανώνυμες. Κι αν κάτι διασώζεται, είναι κάτι σπαράγματα αναμνήσεων από θορύβους αλάνας, γρατζουνισμένα γόνατα, σκαρφαλώματα σε μάντρες, ιαχές για τα γκολ του Νεστορίδη, πετροπόλεμους μετά πολλών θυμάτων, κοπάνες από το σχολείο, κουρέματα με φούντα μπροστά, αλληλοξυλοδαρμούς, μπερντέδες καραγκιόζη και, κυρίως, από τραγούδια, πολλά τραγούδια για τη λεγάμενη που δεν μας πρόσεξε ποτέ – μια κι εμείς ήμασταν τάπες κι αυτή, η άκαρδη, έμπαινε δυναμικά στην εφηβεία...

Δεν ξέρω αν πρόκειται για τη συνήθη μεμψιμοιρία της ηλικίας, όμως φοβάμαι ότι η παιδική παρέα, έτσι όπως την βίωσαν οι προηγούμενες γενιές, οδεύει με ταχείς ρυθμούς προς την πλήρη παρακμή και ότι μετά από λίγα χρόνια θα προστεθεί –τουλάχιστον στην Αθήνα– στον ήδη πλούσιο κατάλογο των οριστικώς απωλεσθέντων. Γιατί είναι γεγονός ότι στους δρόμους και στις πλατείες της πόλης μας ακούγονται πια όλο και λιγότερο παιδικές φωνές, όπως είναι και γεγονός ότι η μεγάλη πλειονότητα των παιδιών μετακινείται από και προς το σχολείο υπό την αυστηρά και ασφυκτική εποπτεία γονέων και λοιπών κηδεμόνων – για προφανείς λόγους. Στις συνθήκες αυτές, το κενό έρχεται να αναπληρώσει η κάθε μορφής εικονική πραγματικότητα του μόνιτορ, με τις γνωστές ψηφιακές «παρέες», που γεννώνται και πεθαίνουν κατά βούληση, με το ψυχρό πάτημα ενός πλήκτρου.

Ίσως, πάλι, τα πιο πάνω να μην είναι έτσι ή ακριβώς έτσι, ίσως η παιδική παρέα ξεπεράσει τους όποιους σκοπέλους και τελικά επιβιώσει ως είδος (έστω και με τις αναγκαίες προσαρμογές και μεταλλάξεις). Γιατί αν δεν το κατορθώσει, τόσο το χειρότερο για τους επερχόμενους, που είναι καταδικασμένοι να βιώσουν εξ απαλών ονύχων την ανελέητη «ερημιά του πλήθους»...

Λεζάντες στο Gallery:

01) Παρέα πιτσιρικάδων, στα 1938. Οι γκλίτσες είναι μάλλον «προκάλυψη» και μάλλον πρόκειται για Αθηναίους σε σχολική εκδρομή.
02) Η παρέα νοίκιασε ποδήλατα – αποκλείεται να είναι δικά τους. Τα ρούχα και η όλη κοψιά των φωτογραφούμενων παραπέμπει στη δεκαετία του 1950.
03) Ξένοιαστοι μαθητές του σχολικού έτους 1938-39, σε μικρόσχημη φωτογραφία εποχής. Σε λίγα χρόνια θα βιώσουν την πείνα, τον πόλεμο και τα εμφύλια πάθη.
04) Πιτσιρικάδες στην κατασκήνωση. Η φωτογραφία αχρονολόγητη, μάλλον από το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’60. Σήμερα βρίσκονται κάπου κοντά στη σύνταξη...
05) 1947, εμφύλιος πόλεμος και σχολικός δημοτικός χορός στην αυλή του σχολείου. Και αναρτημένα σημαιάκια της Ελλάδας και της Μεγάλης Βρετανίας...
06) Οι φίλοι. Σχολικό πηλίκιο και μαντιλάκι στην τσέπη του σακακιού. Η φωτογραφία από τη δεκαετία του ’20.
07) Ο Νέστορας –ο πρώτος από αριστερά– με τα ξαδέλφια του στην αυλή, κάποιο πρωινό του 1957. Τα οικόπεδα πίσω (βρισκόμαστε στο Χαϊδάρι) είναι πλέον πυκνοδομημένα και πηγμένα στο τσιμέντο.
08) Μαθητές των πρώτων τάξεων του Γυμνασίου το 1949, στην αυλή του σχολείου τους. Όλοι με το γνωστό σχολικό πηλίκιο-κουκουβάγια και οι περισσότεροι με κοντοπαντέλονο.
09) 25 Μαρτίου 1967 –λίγο πριν τη δικτατορία– και μαθήτριες των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού, με την μπλε ποδιά, σε παρέλαση.
10) Εκεί μετά την πρωινή προσευχή κι ενώ περιμένεις να μπεις στην τάξη, ο καλός γυμνασιάρχης αναγγέλλει αιφνιδίως εκδρομή στην Πνύκα. Τριάδες λοιπόν και ξεκινάμε. Τι ανακούφιση!
11) Σχολική τάξη, λίγο μετά τον πόλεμο. Όπως βλέπουμε, γίνεται εορτασμός για τη επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 και η αίθουσα είναι στολισμένη...
12) Δάσκαλοι, δασκάλες, μαθητές και μαθήτριες, σε αναμνηστική φωτογραφία – μάλλον της δεκαετίας του ΄50. Σχολικές ποδιές φοράνε μόνο τα κορίτσια!
13) Κατασκήνωση στον Άγιο Ανδρέα, τον Σεπτέμβριο του 1956 (τα σχολεία θ’ ανοίξουν σε λίγες ημέρες). Ο ένας από τους πιτσιρικάδες κρατάει ένα τεύχος από το περιοδικό «Γέλιο και Χαρά» του Πεχλιβανίδη, με ήρωα τον Ντάφυ Ντακ.
14) Μαθήτριες Γυμνασίου, κάπου στο πρώτο μισό της δεκαετίας του ’50. Η φωτογραφία στο κέντρο της Αθήνας.
15) Η ενδεκάδα της αθηναϊκής αλάνας, λίγο πριν το μεγάλο ματς – που δεν το θυμάται πια κανείς. Η φθαρμένη φωτογραφία μάλλον από τα τέλη της δεκαετίας του 1930.
16) Κι άλλη εθνική εορτή, μετά δημοτικών χορών, σε άγνωστη πλατεία άγνωστης πόλης. Κι δασκάλα μέσα σε όλα – στον ρόλο του τελετάρχη...
17) 1934 και οι 14 πιτσιρικάδες απαθανατίζουν το χαρτόνι την εφήμερη ποδοσφαιρική τους ομάδα – ωραίος ο τερματοφύλακας με το εντυπωσιακό μπλονζόν.
18) Καλοκαιριάτικη κατασκήνωση; Εκδρομή; Δεν ξέρουμε και ίσως δεν μάθουμε ποτέ, εκτός αν κάποιος αναγνωρίσει τον εαυτό του σ’ αυτή την μικρόσχημη φωτογραφία από τα μέσα της δεκαετίας του 1950.
19) Μια ηλιόλουστη ημέρα των σίξτις κι δασκάλα έβγαλε την τάξη στην αυλή, για την αναμνηστική φωτογραφία της χρονιάς. Τα αγόρια υπερέχουν αριθμητικά.
20) Κι άλλη σχολική τάξη, στα χρόνια του ’50. Τα παιδιά του Δημοτικού σε ένα ιδιότυπο απαρτχάιντ, με τα κορίτσια εδώ και τα αγόρια από εκεί...
21) Το σχολικό έτος τελείωσε κι ήλθε η στιγμή της μεγάλης επιβράβευσης για τους αριστούχους, υπό τα όμματα των υπερήφανων δασκάλων και των ζηλόφθονων συμμαθητών. Βρισκόμαστε κάπου στη δεκαετία του 1940.
22) Μαθήτριες Γυμνασίου στα 1957. Οι περισσότερες με μπλε ποδιά και σοσονάκια...
23) Τσουβαλο-αβγοδρομίες, από κάποιες γυμναστικές επιδείξεις της δεκαετίας του ’60. Ο τρίτος από αριστερά απέτυχε πριν ακόμα ξεκινήσει και το αβγό του βρίσκεται στο έδαφος.

Oι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο του Όθωνα Τσουνάκου. Τμήμα των θεμάτων δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Όασις.

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!