H Λένα Πλάτωνος στο απόγειο της δημιουργικότητας της το 1991 κυκλοφορεί από την «Ακτή», εξαιρετικό label εκείνη την εποχή της Sony music, τον δίσκο με τίτλο «Μη μου τους κύκλους τάρατε».
Στον δίσκο περιλαμβάνεται το τραγούδι «Υπεραγορά Ι» το οποίο ερμηνεύει η Κατερίνα Κούκα (μεγάλη έκπληξη η συνεργασία της με την Πλάτωνος) και ένα μέρος του απαγγέλει η ίδια η Λένα Πλάτωνος. Το τραγούδι εμπνευσμένο από την παρατήρηση των κοριτσιών που εργάζονταν στα ταμεία των super market είναι μια προβολή, σε ένα όχι και τόσο μακρινό για την εποχή του μέλλον όπου η τεχνολογία σαν όργανο στα χέρια των λίγων δυνατών θα ελέγχει κάθε πτυχή της ανθρώπινης ζωής.
Όπως καταλαβαίνετε το μέλλον αυτό είναι το σημερινό μας παρόν. Αυτός που κατέχει την πανίσχυρη δύναμη της πληροφορίας είναι παντοδύναμος, ικανός να ελέγξει τις μάζες που «διψούν» να την καταναλώσουν. Για εκείνη την χρονική στιγμή η απαγγελία της Λένας Πλάτωνος σε μια παράφραση του «Πιστεύω» η οποία ήταν αναπόσπαστο τμήμα της «Υπεραγοράς Ι» ήταν σχεδόν αδιανόητη.
Σχεδόν με την κυκλοφορία του δίσκου ξέσπασαν οι πρώτες αντιδράσεις. Οι έντονες διαμαρτυρίες της επίσημης εκκλησίας στην ουσία έθεσαν και πάλι σε λειτουργία την ανενεργή από το 1981 Επιτροπή Λογοκρισίας. Το σκεπτικό ήταν ότι η Λένα Πλάτωνος γελοιοποιεί το Σύμβολο της Πίστεως.
Το τραγούδι χαρακτηρίστηκε βλάσφημο. Η ίδια η συνθέτρια υπερασπίστηκε σθεναρά το έργο της εξηγώντας ότι το τραγούδι της αποτελεί μια προβολή στο μέλλον και σε καμία περίπτωση δεν είχε πρόθεση να προσβάλλει το θρησκευτικό συναίσθημα των πιστών. Ωστόσο από την άλλη πλευρά επιστρατεύθηκαν ακόμη και κάποιοι «μουσικολόγοι» για να στηρίξουν το επιχείρημα ότι όχι μόνο προσβάλλεται βάναυσα το «Πιστεύω» αλλά και ότι η μουσική, πάνω στην οποία γίνεται η απαγγελία, είναι βυζαντινή ενώ πρόκειται για Jazz, όπως επισημαίνει η Πλάτωνος.
Η άποψη της επιτροπής εντέλει υπερίσχυσε και η απόφασή της ήταν καταπέλτης για το τραγούδι για το οποίο αποφάνθηκε ότι οι στίχοι του «παρήλλασσαν κατά τρόπο ανεπίτρεπτο και προκλητικό το σύμβολο της Πίστεως». Η απόφαση της επιτροπής του Υπουργείου Προεδρίας είχε αριθμό πρωτοκόλλου 23015/Ζ1/2173/1991 και είχε σαν αποτέλεσμα να αποσυρθούν οι τυπωμένες παρτίδες του δίσκου και το τραγούδι να ηχογραφηθεί ξανά χωρίς τους επίμαχους στίχους.
Στη θέση των στίχων που λογοκρίθηκαν ακούγεται μόνο η μουσική. Παρ’ όλα αυτά οι «βλάσφημοι» στίχοι δεν αφαιρέθηκαν από το ένθετο του δίσκου, το πιο πιθανό εξ’ αιτίας παράλειψης της επιτροπής ή μιας προσπάθειας να αμβλυθούν οι αρνητικές εντυπώσεις. Τα ελάχιστα μη λογοκριμένα αντίτυπα που πρόλαβαν να κυκλοφορήσουν αποτελούν σήμερα μια από τις πιο συλλεκτικές εκδόσεις βινυλίου και πωλούνται πανάκριβα στα παζάρια των δίσκων. Το ηχογράφημα δεν κυκλοφόρησε ποτέ σε ψηφιακή μορφή.
Η απόφαση της επιτροπής προκάλεσε σάλο και θύελλα αντιδράσεων από δημιουργούς και ανθρώπους του πνευματικού κόσμου που χαρακτήρισαν απαράδεκτη την απόφαση της επιτροπής η οποία ξυπνούσε άσχημες μνήμες του πρόσφατου τότε παρελθόντος της επταετίας. Ο συνθέτης Νότης Μαυρουδής ο οποίος είχε τότε εκπομπή στον 902 Αριστερά στα FM, αντέδρασε έμπρακτα στην λογοκρισία, καλώντας την Λένα Πλατωνος στο ραδιοφωνικό στούντιο, όπου η συνθέτρια απαγγέλει τους απαγορευμένους στίχους επάνω στο οργανικό μέρος της ηχογράφησης.
Η Λένα Πλάτωνος μίλησε για την περιπέτεια της λογοκριμένης «Υπεραγοράς Ι» στο καλό ραδιόφωνο της εποχής ΩΧ fm o οποίος ήταν σταθμός ένθετο στη συχνότητα του Σούπερ 89,8. Αλιεύσαμε από το διαδίκτυο ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη που έδωσε η πρωτοποριακή συνθέτρια στον Γιώργο Καλατζή (το κανάλι του είναι: https://www.youtube.com/user/dada54gr), ο οποίος όπως σημειώνει την επισκέφθηκε στο σπίτι της επί της Λεωφόρου Αλεξάνδρας το 1991.
Την «Υπεραγορά Ι» στην ολοκληρωμένη της μορφή ερμήνευσαν στο «Κύτταρο» η Μάρθα Φριτζήλα και η Etten στα πλαίσια των παραστάσεων της Λένας Πλάτωνος που έγιναν εκεί τον Μάιο του 2009.
Σας παραθέτουμε σχετικό με τη λογοκρισία απόσπασμα συνέντευξής που έδωσε η Λένα Πλάτωνος στο δημοσιογράφο Χάρη Συμβουλίδη το 2014 για το ενημερωμένο site Avopolis.
Πιο υποτιμημένος σας δίσκος; Το Μη Μου Τους Κύκλους Τάρατε, του 1990;
Ναι, το πιο πολιτικό μου άλμπουμ. Μου έγινε μάλιστα και λογοκρισία τότε, στην «Υπεραγορά (Ι)», γιατί χρησιμοποίησα το ορθόδοξο «Πιστεύω» αλλοιωμένο. Γιατί στη θέση του Πατέρα Παντοκράτορα είχα «Πιστεύω εις έναν Κωδικό Πατέρα Παντοκράτορα».
Γιατί έβαλα «εις έναν Κύριον Αριθμόν τον Υιόν του Κωδικού τον μονογενή», γιατί μίλησα για «Απληστίας της Παρθένου» και ήθελα τον Κωδικό «παθόντα και ταφέντα εις τους Υπολογιστάς και αναστάντα την τρίτην ημέρα κατά την Μαζικήν Πληροφόρησιν».
Ήταν κυβέρνηση Κωνσταντίνου Μητσοτάκη τότε. Νομίζω ότι το «Μη Μου Τους Κύκλους Τάρατε» ακούγεται πολύ επίκαιρο στη σημερινή εποχή, τα τραγούδια του γίνονται πλέον πιο αντιληπτά.
Μπορείτε να διαβάσετε όλη τη συνέντευξη εδώ.
Οι λογοκριμένοι στίχοι της «Υπεραγοράς Ι» είναι οι εξής:
Πιστεύω εις έναν Κωδικό Πατέρα Παντοκράτορα
ποιητήν ουρανού και γης, ορατών τε πάντων και αοράτων
και εις έναν Κύριον Αριθμόν τον Υιόν του Κωδικού τον μονογενή
του εκ του Πατρός γεννηθέντα προ πάντων των αιώνων.Φως εκ φωτός. Κωδικόν αληθινόν εκ Κωδικού αληθινού
γεννηθέντα ου ποιηθέντα, ομοούσιω τω πατρί δι ου τα πάντα εγένετο. Τον δι’ ημάς τους ανθρώπους και διά την ημετέραν σωτηρίαν
κατελθόντα εκ των ουρανών και σαρκοθέντα εκ πνεύματος Συμφέροντος και Απληστίας της Παρθένου και ενανθρωπήσαντα.
Και Σταυρωθέντα επί Ημερών Ενανθρωπήσεως και παθόντα και ταφέντα εις τους Υπολογιστάς
και αναστάντα την τρίτην ημέρα κατά την Μαζικήν Πληροφόρησιν
και ανελθόντα εις τους ουρανοξύστας και καθιζόμενον εκ δεξιών του Κωδικού Πατρός
και πάλιν ερχόμενον μετά δόξης κρίναι ζώντας και νεκρούς ου της βασιλείας ουκ έσται τέλος
Και εις την Κάρταν την Αγίαν την Ζωοποιόντην εκ του Πατρός εκπορευομένην και συνδοξαζομένην και λαλήσαν δια του Πολιτισμού.
Και εις μίαν Αγίαν Κωδικήν Εξουσίαν ομολογώ εμβάπτισμα εις τας σχισμάς των Υπολογιστών
προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν Κωδικήν του μέλλοντος αιώνος
Αμήν, Αναστασία.
