Χόμπο, και στα γαλλικά κλοσάρ, σημαίνει άστεγος, περιπλανώμενος εργάτης, αλήτης και βέβαια, άχρηστος κατά την κοινωνία των βολεμένων.
Στην φωτογραφία ανοίγματος, βλέπουμε τον Σίμο Τσαπνίδη.
Υπήρξε ένας χόμπο και ο Σίμος, ταξιδεύοντας με ωτοστόπ, δουλεύοντας όπου εύρισκε (αν εύρισκε) και κοιμώμενος, πολλές φορές στον υπνόσακό του, καταγής ή στα παγκάκια. Όμως, αυτός ο «άχρηστος», κατόρθωσε με την φωτογραφική του μηχανή να αποτυπώσει τα σπουδαιότερα γεγονότα της Ευρωπαϊκής ιστορίας, σε ένα διάστημα χρόνου 1956 με 1974. Και έτσι έχουμε το μοναδικό ΑΡΧΕΙΟ ΤΣΑΠΝΙΔΗ. Πόσο λοιπόν άχρηστος ήταν;
Ανάμεσα στις χιλιάδες φωτογραφίες που τράβηξε, μας έδωσε και εκπληκτικά πορτραίτα «αλητών», πραγματικά έργα Τέχνης. Ξεχωρίζω ένα από αυτά: η φωτογραφία από τον Σίμο, το 1957, στις γέφυρες του ποταμού Σηκουάνα, όπου εύρισκαν καταφύγιο οι κλοσάρ του Παρισιού, για την νύχτα.
Οι δύο, μας κοιτάζουν με χαμογελαστά πρόσωπα. Ο ένας κρατά μια μπουκάλα κρασί. Ένας τρίτος διακρίνεται να κοιμάται στο πέτρινο παγκάκι, πίσω.
Ο Τεύκρος Ανθίας, ο μέγας ελληνοκύπριος ποιητής (1903-1968), ύμνησε τον χόμπο, γράφοντας τα περίφημα «Σφυρίγματα του Αλήτη» από όπου ερανίζομαι μερικούς στίχους...
Αλήτη! Απόψε είν' η βραδιά τόσο καλή, τόσο καλή.
Μπορείς να πας να κοιμηθείς σ' ένα παγκάκι, αλήτη!
Πλάτυνε η σκέψη τη ζωή τόσο πολύ, τόσο πολύ,
που έκανε ο άνθρωπος τη γη κι όλο το σύμπαν σπίτι.
Κι όταν θα βρεις το λυτρωμό σ' ένα παγκάκι ξαπλωμένος
και θα σιγήσει ο σίφουνας κι η θύελλα της ζωής σου,
αλήτη, δεν θα πεις ποτέ πως ήσουν κουρασμένος
απ' τον αγώνα το σκληρό της άρρυθμης ψυχής σου.
Και πράγματι, ήταν (και είναι) σκληρός ο αγώνας της «άρρυθμης ψυχής» των χόμπο. Πολλούς από αυτούς, βλέπουμε και στις μέρες μας, να κοιμούνται στους δρόμους, χτυπημένοι από την σκληρότατη Κρίση.
Το κλασικό νανούρισμα του άστεγου, του περιπλανώμενου, του αλήτη, είναι αναμφίβολα το Hobo's lullaby (1944), αριστουργηματικό τραγούδι του Goebel Reeves, που γνώρισε εκατοντάδες διασκευές και εκτελέσεις. Μία από τις καλύτερες, δίνω εδώ, από τον Arlo Guthrie...
Go to sleep you weary hobo
Let the towns drift slowly by
Listen to the steel rails hummin'
That's the hobo's lullaby
Do not think 'bout tomorrow
Let tomorrow come and go
Tonight you're in a nice warm boxcar
Safe from all that wind and snow
I know the police cause you trouble
They cause trouble everywhere
But when you die and go to Heaven
You'll find no policemen there
Ο συνθέτης του τραγουδιού, Goebel Reeves έζησε ως χόμπο και γνώρισε καλά τον τρόπο ζωής τους. Τους είδε λαθρεπιβάτες στα σιδηροδρομικά βαγόνια, κυνηγημένους πάντα από την αστυνομία. Χάρη σε αυτόν, στον Woody Guthrie, στον Σίμο, στον Ανθία και άλλους καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν από τους χόμπο, έχουμε την περιγραφή της πραγματικής διάθεσης του «αλήτη».
Όχι, δεν ήταν αλήτες αυτοί οι απόκληροι. Ήταν και είναι διαμάντια και αστέρια.
Credits: Φωτογραφίες ΑΡΧΕΙΟ ΤΣΑΠΝΙΔΗ
