Η μουσική κάθε λαού αποτελεί καθρέφτη πολιτισμού, πάνω στον οποίο αντανακλάται το φως της εκάστοτε εποχής, που ξεπλένει από την ψυχή τα «σκοτάδια» της καθημερινότητας.
Δεν είναι λίγες, ωστόσο, οι φορές που ερμηνευτές διαφορετικών χωρών - αναγνωρίζοντας το ελληνικό καλλιτεχνικό μεγαλείο - υιοθετούν το μουσικό σώμα ενός ελληνικού τραγουδιού κι ύστερα το «ντύνουν» με το δικό τους γλωσσικό ένδυμα!
Κάθε τέτοια διπλή καλλιτεχνική ταυτότητα ενός κομματιού αποτελεί μία μοναδική και ενδιαφέρουσα διακλάδωση με ρίζες βέβαια Ελλάδας, με μπόλιασμα προερχόμενο από μια άλλη ιδιαίτερη κουλτούρα και τελικά έναν πολύ ξεχωριστό μουσικό ανθό!
Η μουσική -ως τέχνη- είναι λοιπόν μια ολόφωτη γέφυρα πολιτισμού, στρωμένη με πολύτιμες ψηφίδες έργων ανά την υφήλιο αλλά και αδιάσπαστους συνδετικούς αρμούς με θεμελιώδη ενωτικά συστατικά την ελευθερία, το σεβασμό και την αμοιβαιότητα!
Θα ανθολογήσω 15+1 εκλεκτά καλλιτεχνικά παντρέματα - ξενόγλωσσες διασκευές ελληνικών τραγουδιών.
1. The Maniax - Out Of Reach (Βάρκα στο γιαλό)
Το συγκρότημα «The Maniax» διασκεύασε το 1966 σε αγγλικό στίχο το τραγούδι «Βάρκα στο γιαλό» του Μίκη Θεοδωράκη, μία δημιουργία που, αν και πρώτη εκτέλεσε το 1963 η Κλειώ Δενάρδου στην θεατρική παράσταση «Μαγική Πόλη», έγινε περισσότερο γνωστή το 1968 από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
2. Brenda Lee - All Alone Am I (Μην τον ρωτάς τον ουρανό)
Το 1963 η Brenda Lee διασκεύασε το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, «Μην τον ρωτάς τον ουρανό», που γράφτηκε το 1959 για την ταινία «Το νησί των γενναίων» και ερμηνεύτηκε από την Τζένη Καρέζη.
3. Asya - Neyleyim (Δι’ ευχών)
Η Τουρκάλα τραγουδίστρια Asya το 1994 διασκεύασε το τραγούδι «Δι’ ευχών», ένα τραγούδι σε μουσική Νίκου Αντύπα και στίχους Λίνας Νικολακοπούλου, το οποίο είχε τραγουδήσει η Χαρούλα Αλεξίου το 1992 στον ομώνυμο δίσκο.
4. Paul Anka - Misirlou (Μισιρλού)
Το 1963 ο Paul Anka στο album με τον τίτλο «Our Man Around The World» διασκεύασε σε αγγλικό στίχο το ελληνικό ρεμπέτικο άσμα «Μισιρλού». Το τραγούδι πρωτοπαίχτηκε από τη ρεμπέτικη ορχήστρα του Μιχάλη Πατρινού στην Αθήνα, το 1927. Όπως όμως συνέβαινε και με όλα σχεδόν τα πρώιμα ρεμπέτικα τραγούδια, ο αυθεντικός συνθέτης του τραγουδιού έμεινε άγνωστος, ενώ η σύνθεση βέβαια κατοχυρώθηκε στον αρχηγό της κομπανίας. Η μελωδία κατά πάσα πιθανότητα συντέθηκε συλλογικά από τους μουσικούς, όπως συνέβαινε συχνά εκείνη την εποχή, ενώ οι στίχοι ήταν σχεδόν σίγουρα του Πατρινού.
5. Dalida - Le Bonheur (Χασάπικος Χορός)
Το 1960 η Dalida διασκεύασε τη μουσική του Μάνου Χατζηδάκι, «Χασάπικος Χορός», η οποία είχε συντεθεί το 1960 για την κινηματογραφική ταινία «Ποτέ την Κυριακή», την ελληνική ρομαντική κωμική ταινία, σε σκηνοθεσία και σενάριο Ζυλ Ντασέν.
6. Reggaestan - Elinor (Υπάρχω)
Το 2011 το ισραηλινό συγκρότημα «Reggaestan» διασκεύασε σε reggae ρυθμούς το τραγούδι «Υπάρχω» του Στέλιου Καζαντζίδη, που είχε κυκλοφορήσει το 1975 μέσα από τον ομώνυμο δίσκο.
7. Julie London - Boy on a dolphin (Τι είν’ αυτό που το λένε αγάπη)
Το 1957 για την κινηματογραφική ταινία «Boy On A Dolphin» διασκευάστηκε το τραγούδι «Τι είν’ αυτό που το λένε αγάπη» του Τάκη Μωράκη και ερμηνεύτηκε από τη Σοφία Λώρεν μαζί με τον Τόνι Μαρούδα. Η πρώτη εκτέλεση όμως ανήκει στην Καίτη Ντένις το 1955.
8. Nil Burak - Bir Kadın (Ποτέ να μη χαθείς απ’ τη ζωή μου)
Το 1982 η Τουρκάλα τραγουδίστρια Nil Burak διασκεύασε το τραγούδι «Ποτέ να μη χαθείς απ’ τη ζωή μου», σε μουσική του Νίκου Ιγνατιάδη και στίχους του Μάνου Κουφιανάκη, που είχε ερμηνεύσει η Μαρινέλλα το 1979 στο album με τίτλο «Σ’ Αγαπώ».
9. The Forminx - A hard night's day (Τ’ αστέρι του βοριά)
Οι Έλληνες «Forminx» το 1965 διασκεύασαν στα αγγλικά το τραγούδι «Τ’ αστέρι του Βοριά» του Μάνου Χατζηδάκι σε στίχους Νίκου Γκάτσου, το οποίο είχε κυκλοφορήσει το 1963 στην κινηματογραφική ταινία «America America» του Elia Kazan και είχε ερμηνευτεί από το Γιώργο Ρωμανό και το Βασίλη Ριζιώτη.
10. Dalida - Uno a te uno a me (Τα παιδιά του Πειραιά)
Το 1960 η Dalida διασκεύασε ένα από τα πιο δημοφιλή παγκοσμίως ελληνικά τραγούδια, «Τα παιδιά του Πειραιά», που έγραψε ο Μάνος Χατζηδάκις για την ταινία «Ποτέ την Κυριακή», τραγούδησε η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη και κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού.
11. Al Bano - Bella (Φίλε)
Το 2011 ο Al Bano, ένας από τους πιο σημαντικούς και λαοφιλείς ιταλούς καλλιτέχνες, στο album «Δυο φωνές, μια ψυχή» διασκεύασε στα ιταλικά το τραγούδι «Φίλε» του Γιάννη Πλούταρχου, που κυκλοφόρησε το 2001 σε μουσική του ίδιου του ερμηνευτή και σε στίχους του Λάζαρου Κομνηνού.
12. Gino Peguri - Orza qui poggia li (Συννεφούλα)
Το 1971 ο Ιταλός συνθέτης Gino Peguri διασκεύασε για την ταινία «Bud Spencer, Terence Hill» το τραγούδι «Συννεφούλα» του Διονύση Σαββόπουλου, που κυκλοφόρησε το 1966.
13. Al bano - Il ragazzo Che Sorride (Το γελαστό παιδί)
Ο Al Bano το 1968 διασκεύασε το τραγούδι «Το γελαστό παιδί» του Μίκη Θεοδωράκη για την ταινία «Il Ragazzo che sorride». Η σύνθεση είχε κυκλοφορήσει το 1961 για το θεατρικό έργο «Ένας όμηρος» αλλά επίσημα ηχογραφήθηκε το 1966 με ερμηνεύτρια την Ντόρα Γιαννακοπούλου.
14. Milva - La Lunga Notte (Οι 7 νάνοι στο S|S Cyrenia)
Η Milva το 1994 στο album «Volpe D’Amore», με την επιμέλεια του Θάνου Μικρούτσικου, ερμήνευσε στα ιταλικά το τραγούδι «Οι εφτά νάνοι στο S/S Cyrenia», το οποίο κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1986 σε ποίηση του αξεπέραστου Νίκου Καββαδία και ερμηνεία μιας «ιέρειας» του ελληνικού πενταγράμμου, της Χαρούλας Αλεξίου.
15. Fuat Saka - Şimdi Ne Yapar (Κανείς εδώ δεν τραγουδά)
Ο Τούρκος τραγουδιστής Fuat Saka έχει διασκευάσει στα τούρκικα το τραγούδι «Κανείς εδώ δεν τραγουδά» του Νίκου Παπάζογλου, που κυκλοφόρησε το 1978 σε μουσική του ίδιου του έλληνα ερμηνευτή και στίχους του Τάκη Σιμώτα.
BONUS (+1)
Andrea Parodi - Abacada (Τζιβαέρι)
Το 2002 ο ιταλός τραγουδιστής Andrea Parodi διασκεύασε το παραδοσιακό Δωδεκανησιακό τραγούδι «Τζιβαέρι», που έχει ως θεματικό πυρήνα την ξενιτιά και προέλευση από τη Λέρο. Η πιο χαρακτηριστική ερμηνεία είναι ίσως αυτή της Δόμνας Σαμίου.
Δεν είναι λίγες, ωστόσο, οι φορές που ερμηνευτές διαφορετικών χωρών - αναγνωρίζοντας το ελληνικό καλλιτεχνικό μεγαλείο - υιοθετούν το μουσικό σώμα ενός ελληνικού τραγουδιού κι ύστερα το «ντύνουν» με το δικό τους γλωσσικό ένδυμα!
Κάθε τέτοια διπλή καλλιτεχνική ταυτότητα ενός κομματιού αποτελεί μία μοναδική και ενδιαφέρουσα διακλάδωση με ρίζες βέβαια Ελλάδας, με μπόλιασμα προερχόμενο από μια άλλη ιδιαίτερη κουλτούρα και τελικά έναν πολύ ξεχωριστό μουσικό ανθό!
Η μουσική -ως τέχνη- είναι λοιπόν μια ολόφωτη γέφυρα πολιτισμού, στρωμένη με πολύτιμες ψηφίδες έργων ανά την υφήλιο αλλά και αδιάσπαστους συνδετικούς αρμούς με θεμελιώδη ενωτικά συστατικά την ελευθερία, το σεβασμό και την αμοιβαιότητα!
Θα ανθολογήσω 15+1 εκλεκτά καλλιτεχνικά παντρέματα - ξενόγλωσσες διασκευές ελληνικών τραγουδιών.
1. The Maniax - Out Of Reach (Βάρκα στο γιαλό)
Το συγκρότημα «The Maniax» διασκεύασε το 1966 σε αγγλικό στίχο το τραγούδι «Βάρκα στο γιαλό» του Μίκη Θεοδωράκη, μία δημιουργία που, αν και πρώτη εκτέλεσε το 1963 η Κλειώ Δενάρδου στην θεατρική παράσταση «Μαγική Πόλη», έγινε περισσότερο γνωστή το 1968 από τον Γρηγόρη Μπιθικώτση.
2. Brenda Lee - All Alone Am I (Μην τον ρωτάς τον ουρανό)
Το 1963 η Brenda Lee διασκεύασε το τραγούδι του Μάνου Χατζιδάκι, «Μην τον ρωτάς τον ουρανό», που γράφτηκε το 1959 για την ταινία «Το νησί των γενναίων» και ερμηνεύτηκε από την Τζένη Καρέζη.
3. Asya - Neyleyim (Δι’ ευχών)
Η Τουρκάλα τραγουδίστρια Asya το 1994 διασκεύασε το τραγούδι «Δι’ ευχών», ένα τραγούδι σε μουσική Νίκου Αντύπα και στίχους Λίνας Νικολακοπούλου, το οποίο είχε τραγουδήσει η Χαρούλα Αλεξίου το 1992 στον ομώνυμο δίσκο.
4. Paul Anka - Misirlou (Μισιρλού)
Το 1963 ο Paul Anka στο album με τον τίτλο «Our Man Around The World» διασκεύασε σε αγγλικό στίχο το ελληνικό ρεμπέτικο άσμα «Μισιρλού». Το τραγούδι πρωτοπαίχτηκε από τη ρεμπέτικη ορχήστρα του Μιχάλη Πατρινού στην Αθήνα, το 1927. Όπως όμως συνέβαινε και με όλα σχεδόν τα πρώιμα ρεμπέτικα τραγούδια, ο αυθεντικός συνθέτης του τραγουδιού έμεινε άγνωστος, ενώ η σύνθεση βέβαια κατοχυρώθηκε στον αρχηγό της κομπανίας. Η μελωδία κατά πάσα πιθανότητα συντέθηκε συλλογικά από τους μουσικούς, όπως συνέβαινε συχνά εκείνη την εποχή, ενώ οι στίχοι ήταν σχεδόν σίγουρα του Πατρινού.
5. Dalida - Le Bonheur (Χασάπικος Χορός)
Το 1960 η Dalida διασκεύασε τη μουσική του Μάνου Χατζηδάκι, «Χασάπικος Χορός», η οποία είχε συντεθεί το 1960 για την κινηματογραφική ταινία «Ποτέ την Κυριακή», την ελληνική ρομαντική κωμική ταινία, σε σκηνοθεσία και σενάριο Ζυλ Ντασέν.
6. Reggaestan - Elinor (Υπάρχω)
Το 2011 το ισραηλινό συγκρότημα «Reggaestan» διασκεύασε σε reggae ρυθμούς το τραγούδι «Υπάρχω» του Στέλιου Καζαντζίδη, που είχε κυκλοφορήσει το 1975 μέσα από τον ομώνυμο δίσκο.
7. Julie London - Boy on a dolphin (Τι είν’ αυτό που το λένε αγάπη)
Το 1957 για την κινηματογραφική ταινία «Boy On A Dolphin» διασκευάστηκε το τραγούδι «Τι είν’ αυτό που το λένε αγάπη» του Τάκη Μωράκη και ερμηνεύτηκε από τη Σοφία Λώρεν μαζί με τον Τόνι Μαρούδα. Η πρώτη εκτέλεση όμως ανήκει στην Καίτη Ντένις το 1955.
8. Nil Burak - Bir Kadın (Ποτέ να μη χαθείς απ’ τη ζωή μου)
Το 1982 η Τουρκάλα τραγουδίστρια Nil Burak διασκεύασε το τραγούδι «Ποτέ να μη χαθείς απ’ τη ζωή μου», σε μουσική του Νίκου Ιγνατιάδη και στίχους του Μάνου Κουφιανάκη, που είχε ερμηνεύσει η Μαρινέλλα το 1979 στο album με τίτλο «Σ’ Αγαπώ».
9. The Forminx - A hard night's day (Τ’ αστέρι του βοριά)
Οι Έλληνες «Forminx» το 1965 διασκεύασαν στα αγγλικά το τραγούδι «Τ’ αστέρι του Βοριά» του Μάνου Χατζηδάκι σε στίχους Νίκου Γκάτσου, το οποίο είχε κυκλοφορήσει το 1963 στην κινηματογραφική ταινία «America America» του Elia Kazan και είχε ερμηνευτεί από το Γιώργο Ρωμανό και το Βασίλη Ριζιώτη.
10. Dalida - Uno a te uno a me (Τα παιδιά του Πειραιά)
Το 1960 η Dalida διασκεύασε ένα από τα πιο δημοφιλή παγκοσμίως ελληνικά τραγούδια, «Τα παιδιά του Πειραιά», που έγραψε ο Μάνος Χατζηδάκις για την ταινία «Ποτέ την Κυριακή», τραγούδησε η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη και κέρδισε το Όσκαρ καλύτερου πρωτότυπου τραγουδιού.
11. Al Bano - Bella (Φίλε)
Το 2011 ο Al Bano, ένας από τους πιο σημαντικούς και λαοφιλείς ιταλούς καλλιτέχνες, στο album «Δυο φωνές, μια ψυχή» διασκεύασε στα ιταλικά το τραγούδι «Φίλε» του Γιάννη Πλούταρχου, που κυκλοφόρησε το 2001 σε μουσική του ίδιου του ερμηνευτή και σε στίχους του Λάζαρου Κομνηνού.
12. Gino Peguri - Orza qui poggia li (Συννεφούλα)
Το 1971 ο Ιταλός συνθέτης Gino Peguri διασκεύασε για την ταινία «Bud Spencer, Terence Hill» το τραγούδι «Συννεφούλα» του Διονύση Σαββόπουλου, που κυκλοφόρησε το 1966.
13. Al bano - Il ragazzo Che Sorride (Το γελαστό παιδί)
Ο Al Bano το 1968 διασκεύασε το τραγούδι «Το γελαστό παιδί» του Μίκη Θεοδωράκη για την ταινία «Il Ragazzo che sorride». Η σύνθεση είχε κυκλοφορήσει το 1961 για το θεατρικό έργο «Ένας όμηρος» αλλά επίσημα ηχογραφήθηκε το 1966 με ερμηνεύτρια την Ντόρα Γιαννακοπούλου.
14. Milva - La Lunga Notte (Οι 7 νάνοι στο S|S Cyrenia)
Η Milva το 1994 στο album «Volpe D’Amore», με την επιμέλεια του Θάνου Μικρούτσικου, ερμήνευσε στα ιταλικά το τραγούδι «Οι εφτά νάνοι στο S/S Cyrenia», το οποίο κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 1986 σε ποίηση του αξεπέραστου Νίκου Καββαδία και ερμηνεία μιας «ιέρειας» του ελληνικού πενταγράμμου, της Χαρούλας Αλεξίου.
15. Fuat Saka - Şimdi Ne Yapar (Κανείς εδώ δεν τραγουδά)
Ο Τούρκος τραγουδιστής Fuat Saka έχει διασκευάσει στα τούρκικα το τραγούδι «Κανείς εδώ δεν τραγουδά» του Νίκου Παπάζογλου, που κυκλοφόρησε το 1978 σε μουσική του ίδιου του έλληνα ερμηνευτή και στίχους του Τάκη Σιμώτα.
BONUS (+1)
Andrea Parodi - Abacada (Τζιβαέρι)
Το 2002 ο ιταλός τραγουδιστής Andrea Parodi διασκεύασε το παραδοσιακό Δωδεκανησιακό τραγούδι «Τζιβαέρι», που έχει ως θεματικό πυρήνα την ξενιτιά και προέλευση από τη Λέρο. Η πιο χαρακτηριστική ερμηνεία είναι ίσως αυτή της Δόμνας Σαμίου.
