Η «Γκρίζα» μνήμη του Καβάφη…

Η ποίηση του Καβάφη, παρά το γεγονός ότι φαντάζει από τις πιο δύσκολες για μελοποίηση, εσχάτως, προσεγγίστηκε από συνθέτες όπως οι: Δημήτρης Παπαδημητρίου, Θάνος Μικρούτσικος, Νίκος Ξυδάκης, Λένα Πλάτωνος, Κριστέλλα Δημητρίου κ.α., είτε μεμονωμένα, είτε σε ολοκληρωμένους κύκλους επικεντρωμένους στο πρόσωπο και την ποίηση του μεγάλου Αλεξανδρινού, καθώς, και από περιπτώσεις λαϊκών τραγουδοποιών όπως είναι ο Σωκράτης Μάλαμας, με το «Δεκέμβρης 1903», και ο Χρήστος Νικολόπουλος με το ποίημα «Γκρίζα», τοποθετώντας τον ποιητή σε ένα οικείο σύγχρονο μουσικό τοπίο και «περιβάλλοντάς τον» με την αύρα του σύγχρονου «λαϊκού» τραγουδιού.

Στην αναφορά του «Μνήμη και Τέχνη στην ποίηση του Καβάφη» που δημοσιεύτηκε στην φιλολογική Αλεξανδρινή έκδοση Αλεξανδρινή λογοτεχνία, το 1953, ο ποιητής Γιώργος Θέμελης επισήμαινε ότι: «ο Καβάφης δε θυμάται για να αναπολήσει, αλλά για να ξαναζήσει το τότε, σαν αισθητής. Δεν επιθυμεί να αλλοιώσει, αλλά να διατηρήσει πιστά», ενώ, στο ποίημά της «Ελεγείο» (20 χρόνια από τον θάνατο του Καβάφη) η Μυρτιώτισσα, έγραφε: «Αδύνατο να φανταστώ Καβάφη έξω από την Αλεξάνδρεια, και πάλι, χωρίς Καβάφη τ’ είν’ η Αλεξάνδρεια;»

ΕΛΕΓΕΙΟ (Μυρτιώτισσας) 29/4/1953
Αδύνατο να φανταστώ Καβάφη
έξω απ’ την Αλεξάντρεια, και πάλι
χωρίς Καβάφη τα’ είν’ η Αλεξάντρεια;
Αυτά σκεφτόμουν ύστερ’ από χρόνια
σαν βρέθηκα ξανά σ’ αυτή τη χώρα.
Αν κι είχε από καιρό πεθάνει, ωστόσο
δεν πήγα να τον βρω στο κοιμητήρι,
μα κίνησα ένα δείλι μοναχή μου
στο σπίτι του να πάω ωσάν και τότες
τι ελόγιαζα πως κάτι θ’ απομένει
κάτι απ’ αυτόν, κάποιο δικό του αχνάρι,
κάτι απ’ το χέρι που άνοιγε την πόρτα…
Και κίνησα ένα βράδυ μοναχή μου
μ’ άλυκα τριαντάφυλλα στο χέρι.
Η θύρα που ήτανε άλλοτε δικιά του
νάτην! Κλειστή για μένα, δε θ’ ανοίξει,
μ’ εφτά σφραγίδες είναι σφραγισμένη,
και δίπλα της μια πλάκα εντοιχισμένη
με τα’ όμομά του: «Ο ποιητής Καβάφης
εδώ καθόταν…» πως! Σ’ αυτό τον τάφο;
Ω: ποιητή με τα πελώρια μάτια
μυστηριακά, βυζαντινά, όλο φλόγα,
πουν το ζεστό σου σπιτικό, και τα κεριά σου
που με το φως τους τα’ αμυδρό μας γοήτευαν;
Πουν τα’ ανεχτίμητα χαλιά τα πατρικά σου
και τα παλιά τα μόμπιλα της Πόλης;
Και των βιβλίων σου πούναι ο θησαυρός
με τις περγαμινές στα εβένινα ράφια;
Τ’ αρώματα απ’ το σάνταλο κι ο Αχμέτ
που σιωπηλά μας κέρναγε ολοένα
κι ολονυχτίς μας κράταες με το λόγο
και το πιοτό, σε μιαν ουράνια μέθη
πνευματική, που δεν εματαστάθη;
Και τώρα είσαι ένα τίποτα όπως δείχνει
τούτη η κλειστή κι αραχνιασμένη θύρα
κι η πλάκα η παγερή με τα’ όνομά σου.
Μονάχα ο Ποιητής υπάρχει τώρα.
Μα ωστόσο εγώ τα ρόδα μου έχω φέρει
για σένανε, που ζεις μες στην καρδιά μου,
κι ένα προς ένα τώρα τα σκορπίζω
με δάκρυα εδώ στην έρμη ετούτη πέτρα
που άλλοτες του σπιτιού σου ήταν κατώφλι…