Σαν σήμερα…
Η Σοφία Βέμπο έφυγε από τη ζωή στις 11 Μαρτίου 1978 σε ηλικία 68 ετών. Είχε γεννηθεί στις 10 Φεβρουαρίου του 1910 στην Καλλίπολη της Θράκης…
«Ο μήνας έχει 13»
Με αυτή την αφορμή, σκέφτηκα σήμερα να ξανακούσουμε συγκεντρωμένα τα λίγα, αλλά ξεχωριστά τραγούδια που άφησε η σύντομη συνεργασία της Σοφίας Βέμπο με τον Μάνο Χατζιδάκι. Συνεργασία που ξεκίνησε το 1955 με τη συμμετοχή της, με διπλό ρόλο τραγουδίστριας και ηθοποιού, στην «Στέλλα», τη θρυλική ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη με την Μελίνα Μερκούρη και τον Γιώργο Φούντα. Εκεί η Σοφία Βέμπο (με τη συνοδεία του Γεράσιμου Μηλιαρέση που παίζει κιθάρα), τραγουδούσε «Το φεγγάρι είναι κόκκινο» σε στίχους του Μιχάλη Κακογιάννη…
Και ποιος μπορεί να ξεχάσει τη σκηνή της ταινίας με την Σοφία Βέμπο, υπό τους ήχους των μπουζουκιών του Βασίλη Τσιτσάνη (ο οποίος δεν εμφανίζεται στην ταινία), να τραγουδά «Ο μήνας έχει δεκατρείς» με στίχους και πάλι του Κακογιάννη…
Και τα δυο τραγούδια συμπεριλήφθηκαν, για πρώτη φορά, στα χρόνια του ’80 σε συλλογές τραγουδιών του Μάνου Χατζιδάκι.
«Άνθρωποι και παλιάνθρωποι»
Το Δεκέμβρη του 1957 ανέβηκε στο θέατρο «Κυβέλης» η μουσική ηθογραφία των Μίμη Τραΐφόρου - Μίμη Βασιλειάδη «Άνθρωποι και παλιάνθρωποι», με τέσσερα τραγούδια σε μουσική του Μάνου Χατζιδάκι και στίχους του Μίμη Τραϊφόρου, που τραγούδησε η Σοφία Βέμπο. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Ιάσονας Τριανταφυλλίδης σε μια σύντομη βιογραφία της Σοφίας Βέμπο «…ο Χατζιδάκις άργησε να πάει τα τραγούδια, η πρεμιέρα πήγε φούντο και οι σχέσεις τους έκτοτε ψυχράνθηκαν οριστικά». (1)
Τα δυο από τα τέσσερα τραγούδια ηχογραφήθηκαν τότε, αλλά κυκλοφόρησαν σε δίσκο 45 στροφών το Γενάρη του 1961 (His master’s voice 7PG – 2856).
Το πρώτο ήταν το χασάπικο «Αυτή είναι η τσιγγάνα», όπου την Σοφία Βέμπο συνόδευε το Τρίο Τέμπο, ενώ για το δεύτερο, το «Είναι ένα παράθυρο» ο συνθέτης προτίμησε το ρυθμό του ζεϊμπέκικου. Και τα δυο τραγούδια συμπεριλήφθηκαν πολλά χρόνια αργότερα σε συλλογές τραγουδιών της Σοφίας Βέμπο.
Tα άλλα δυο τραγούδια δεν έχουν δισκογραφηθεί μέχρι σήμερα. Και το ότι είμαστε σε θέση, 60 χρόνια μετά, να τα απολαμβάνουμε, το χρωστάμε στο σπουδαίο Γιώργο Παπαστεφάνου, ο οποίος θυμάται για εκείνη την εποχή:
Το 1957, είχε ανέβει στο θέατρο «Κυβέλης» της πλατείας Συντάγματος, η σάτιρα των Μίμη Τραιφόρου - Μήτσου Βασιλειάδη «Άνθρωποι και παλιάνθρωποι». Θεατρική περίοδος: 20 Δεκεμβρίου 1957 - 16 Μαρτίου 1958. Θίασος Σοφίας Βέμπο και Ορέστη Μακρή. Και ανάμεσα στους συμμετέχοντες, η Μαρίκα Κρεββατά, ο Γιώργος Γαβριηλίδης, η Σμαρούλα Γιούλη, ο Απόστολος Αβδής, ο Στέφανος Στρατηγός και αρκετοί άλλοι. Ατού της παράστασης, τα τέσσερα τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι, με τη ραγισμένη πια φωνή της Σοφίας Βέμπο. Όταν συνάντησα το Μάνο στο σπίτι του, το 1962, τού τα ζήτησα και εκείνος μου έδωσε μια μαγνητοταινία, την οποία φύλαξα στην ταινιοθήκη της Ραδιοφωνίας.(2)
Ο τίτλος του πρώτου τραγουδιού, στο ρυθμό του χασάπικου, δεν είναι άλλος από τον τίτλο της παράστασης… «Άνθρωποι και παλιάνθρωποι»…
Χασαποσέρβικο το δεύτερο, με τις πρώτες νότες της εισαγωγής να παραπέμπουν στο μουσικό θέμα του Χατζιδάκι από την εισαγωγή της ταινίας του Ζυλ Ντασέν «Ποτέ την Κυριακή» και με τρεις πιθανούς τίτλους. «Του γλεντιού» (σύμφωνα με τον Γιώργο Παπαστεφάνου), «Πιείτε, πιείτε» (σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιάσονα Τριανταφυλλίδη) και «Ωχ, απόψε τι θα γίνει» (σύμφωνα με τα σχόλια που βρίσκονται κάτω από την ανάρτηση του video του Γιώργου Παπαστεφάνου).
Πηγές:
1) «Σοφία Βέμπο – Η φωνή της Ελλάδας» (Κασετίνα με 4 cd, επιμέλεια: Ιάσων Τριανταφυλλίδης, Πέτρος Παράσχης – Minos / EMI, 2006)
2) Γιώργος Παπαστεφάνου «Μια φορά θυμάμαι»
