Η πρώτη παράσταση του 1962
Το 1961 ο Μίκης Θεοδωράκης συνέθεσε στο Παρίσι τα κείμενα, τους στίχους και τη μουσική για το εμβληματικό θεατρικό έργο «Το τραγούδι του νεκρού αδελφού», που περιέγραφε τα πάθη της Ελλάδας του Εμφυλίου. Η παράσταση ανέβηκε τον Οκτώβρη του 1962 στο θέατρο «Καλουτά» από το θίασο του Μάνου Κατράκη, σε σκηνοθεσία του Πέλου Κατσέλη, χορογραφία της Ζουζούς Νικολούδη και σκηνικά του Νίκου Νικολάου. Πρωταγωνιστές ήταν ο Μάνος Κατράκης, η Ζουζού Νικολούδη, στο ρόλο της μάνας, η Βέρα Ζαβιτσιάνου, η Δέσποινα Μπεμπεδέλη, η Μαρία Κωνσταντάρου, ο Νίκος Ξανθόπουλος και ο Θεόδωρος Έξαρχος. Λαϊκός τραγουδιστής ήταν βεβαίως ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, ενώ μπουζούκια έπαιξαν ο Λάκης Καρνέζης με τον Κώστα Παπαδόπουλο. Μαζί με τα τραγούδια με τους στίχους του Μίκη, συμπεριλήφθηκε και το «Νανούρισμα» («Κοιμήσου αγγελούδι μου») σε στίχους Κώστα Βίρβου.
Με άρθρο που δημοσιεύθηκε στο Ogdoo.gr στις 18 Οκτωβρίου 2011 είχαμε αναφερθεί αναλυτικά στην ιστορία του θρυλικού αυτού έργου, αλλά και στην «Αλυσίδα», το τραγούδι που ταλαιπωρήθηκε τότε από τη λογοκρισία και αποσύρθηκε από την ηχογράφηση του δίσκου με τον Μπιθικώτση.
Η παράσταση με τον Νταλάρα
Στις 25 Ιουνίου του 1980 το έργο ξαναπαρουσιάστηκε στο θέατρο «Αθήναιον» της οδού Πατησίων, σε σκηνοθεσία Αλέξη Σολωμού, χορογραφίες του Γιάννη Φλερύ και πρωταγωνιστές τους Νότη Περγιάλη, Ελένη Ζαφειρίου, στο ρόλο της μάνας, Τάκη Χρυσικάκο, Γεώργιο Γραμματικό, Κατερίνα Μαραγκού και Μηνά Κωνσταντόπουλο. Αυτή τη φορά τραγούδησαν ο Γιώργος Νταλάρας (από τα τέλη Ιουλίου και μετά αντικαταστάθηκε από τον Αντώνη Καλογιάννη), η Μαργαρίτα Ζορμπαλά και ο Γιάννης Κούτρας. Η μουσική επιμέλεια ήταν του Τάσου Καρακατσάνη ενώ μπουζούκια έπαιξαν ο Λάκης Καρνέζης με το Χρήστο Νικολόπουλο. Σ’ εκείνη την παράσταση, εκτός από την «Αλυσίδα», προστέθηκαν το «Μοιρολόι» και το «Κλάψε πικρό μου σύννεφο» σε ποίηση Τάσου Λειβαδίτη, καθώς και το «Κόκκινο τραγούδι» (ή «Τραγούδι κόκκινο θα πω») με στίχους του Γιάννη Θεοδωράκη.
Τρία ηχητικά ντοκουμέντα
Μετά από νέα τεχνική επεξεργασία, έχουμε στη διαθεσή σας τρία ηχητικά ντοκουμέντα με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα από την παράσταση του 1980, που πρωτοδημοσιεύθηκαν τον Νοέμβρη του 2005 στην ανεπίσημη σελίδα των φίλων του ερμηνευτή (www.dalaras.com/forum). Το πρώτο είναι η περίφημη «Αλυσίδα», που είχαμε παρουσιάσει και στη δημοσίευση του 2011.
Το δεύτερο είναι «Το όνειρο» ή «Δυο γιους είχες μανούλα μου», όπως είναι γνωστότερο. Δυστυχώς, στην πρώτη φράση του τραγουδιού υπάρχει ένα μικρό τεχνικό πρόβλημα.
Και το τρίτο είναι το «Ένα δειλινό», ένα από τα «ιερατικά ζεϊμπέκικα» όπως τα είχε αποκαλέσει ο δημιουργός τους…
- Ευχαριστώ ιδιαιτέρως το φίλο Μάριο Πολίτη για την παραχώρηση του προγράμματος από την παράσταση του 1980.
