Μαρία λεν' την Παναγιά, Μαρία λεν’ κι σένα…

(ΑΚΟΥΣΤΕ) Δυο «άγνωστες» ηχογραφήσεις του «θρυλικού» παραδοσιακού τραγουδιού, λόγω της… ημέρας.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
15/08/2017

ΣΥΝΤΑΚΤΗΣ

Θανάσης Γιώγλου

«Μαρία λεν’ την Παναγιά» στο… Ζαγόρι


Την περασμένη εβδομάδα έφτασαν στα χέρια μου δυο cd, που εκδόθηκαν από τον «Πολιτιστικό Σύνδεσμο Ζαγορίσιων», ο οποίος ιδρύθηκε το 1917. Σημερινός πρόεδρος του Συλλόγου είναι ο δραστήριος, μερακλής και συλλέκτης κάθε λογής ηχητικών αποτυπώσεων της μουσικής παράδοσης του Ζαγορίου, Πολύβιος Καρράς.

Το πρώτο cd, με τον τίτλο «Ζαγόρι - Τακούτσια», περιέχει ιστορικές ηχογραφήσεις της περιόδου 1961 - 1975 από το αρχείο του Σίμωνος Καρά και εκδόθηκε σε συνεργασία του «Πολιτιστικού Συνδέσμου Ζαγορίσιων» με το «Σύλλογο προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής» που ιδρύθηκε το 1929 από το σπουδαίο ερευνητή και δάσκαλο Σίμωνα Καρά, που κατέγραψε σε πολύ μεγάλη έκταση τις λαϊκές μουσικές παραδόσεις της χώρας τον 20ο αιώνα. 

Το cd περιέχει μια σειρά από σπάνιες ηχογραφήσεις των αρχών της δεκαετίας του ’60, καθώς και καταγραφές μουσικών κομπανιών από την περιοχή του Ζαγορίου, από το «Αρχείο Σίμωνος και Αγγελικής Καρά». Αντιγράφω από τις σημειώσεις του πολυτονικού ένθετου της καλαίσθητης έκδοσης: 

O ΣΙΜΩΝ ΚΑΡΑΣ, ήδη από την εποχή του μεσοπολέμου, επιδίδεται στην συλλογή και καταγραφή παραδοσιακών τραγουδιών σε χειρόγραφη μουσική σημειογραφία. Στο τέλος της δεκαετίας του ’50 και ιδιαίτερα στη δεκαετία του ’60, η απόκτηση - του νεοφανούς - φορητού μαγνητόφωνου, δίνει νέες δυνατότητες. Η χειρόγραφη συλλογή συμπληρώνεται, ενώ ταυτόχρονα καταγράφεται πλέον και ο ήχος των παραδοσιακών τραγουδιών. Παράλληλα, η τακτική εκπομπή «Ελληνικοί Αντίλαλοι», με την χορωδία και την ορχήστρα του Συλλόγου προς Διάδοσιν της Εθνικής Μουσικής, στο πανίσχυρο τότε κρατικό ραδιόφωνο, καθιστά τον Σίμωνα Καρά γνωστό στο πανελλήνιο και του παρέχει νέες πηγές και προσβάσεις στο σώμα των φορέων της παραδοσιακής μουσικής. Σε αυτές τις εκπομπές, παρά τον ομογενοποιητικό χαρακτήρα τους (χορωδιακές εκτελέσεις, βασικός πυρήνας οργανικής συνοδείας), γίνεται προσπάθεια απόδοσης των τοπικών ιδιωμάτων με τη χρησιμοποίηση τοπικών δεξιοτεχνών οργανοπαικτών και τραγουδιστών, κυρίως στις περιοχές με έντονα διαφοροποιημένο μουσικό ιδίωμα (λ.χ. Πόντος, Κρήτη, Θράκη κτλ)... 
gigig1.jpg
Στη φωτογραφία του εξωφύλλου εικονίζονται στην Θεσσαλονίκη του 1961 ο Χρήστος Καψάλης ή Ζιούλης, ντέφι, ο Κώστας Καψάλης, βιολί, ο Φίλλιπος Ρούντας, κλαρίνο και ο Σπύρος Καψάλης, λαούτο. Τα κείμενα της έκδοσης είναι του Νίκου Διονυσόπουλου και του Γιώργου Κοκκώνη, η επιλογή του μουσικού υλικού έγινε από τον Πολύβιο Καρρά και τον Γιώργο Κοκκώνη και η επιμέλεια παραγωγής της έκδοσης και ηχητική επεξεργασία από τον Νίκο Διονυσόπουλο. 

Λόγω της ημέρας, διάλεξα να ακούσουμε το «Μαρία λεν’ την Παναγιά», ένα τραγούδι από την περιοχή του Ανατολικού Ζαγορίου σε μια ηχογράφηση των αρχών της δεκαετίας του '60, όπου παίζουν και τραγουδούν τα μέλη της κομπανίας «Τακούτσια»: Κώστας Καψάλης (τραγούδι και βιολί), Χρήστος Καψάλης (τραγούδι και ντέφι), Πολυχρόνης Καψάλης (κλαρίνο), Σπύρος Καψάλης (λαούτο). Τα «Τακούτσια», δηλαδή «τα παιδιά του Τάκη», είναι η μακροβιότερη λαϊκή κομπανία του Ζαγορίου, με ιστορία που ξεκινά από το 1930 και συγκαταλέγεται στις ιστορικότερες κομπανίες της χώρας, που ταυτίστηκαν με το ρεπερτόριο και το μουσικό ιδίωμα του τόπου τους. 

Στο Ανατολικό Ζαγόρι με τον «Κούλη»


Η δεύτερη και πιο πρόσφατη εκδοχή του τραγουδιού προέρχεται από ένα cd που κυκλοφόρησε το καλοκαίρι του 2008 και πάλι από τον «Πολιτιστικό Σύνδεσμο Ζαγορίσιων», με τίτλο «Στο Ανατολικό Ζαγόρι με τον Κούλη». Περιέχει δέκα ηχογραφήσεις με τον εβδομηντάχρονο δεξιοτέχνη του κλαρίνου από τον Λεπτοκαρυά, ιδιαίτερα αγαπητό στο Κεντρικό και Ανατολικό Ζαγόρι Γιάννη Κατσιούπη, ο οποίος είναι περισσότερο γνωστός ως «Κούλης Μπάκας» ή απλά «Κούλης». Τραγουδά ο βλαχόφωνος τραγουδιστής Βασίλης Μίχος με μεγάλη θητεία στο ζαγορίσιο τραγούδι και παίζουν οι  Kώστας Κωσταγιώργος (βιολί), Φώτης Παπαζήκος (λαούτο), Βασίλης Τσίκας (λαούτο) και Αντώνης Τζιάσιος (ντέφι). 
gigigol2.jpg
Η μουσικολογική έρευνα και τα κείμενα ήταν του Γιώργου Κοκκώνη. Η ηχογράφηση πραγματοποιήθηκε από τον Νίκο Διονυσόπουλο στο παλιό πέτρινο δημοτικό σχολείο του Δίκορφου Ζαγορίου στις 23 και 24 Φεβρουαρίου του 2008…

Video

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!