Καθώς τα κρούσματα και οι θάνατοι από τον ιό στη χώρα μας αυξάνονται καθημερινά, καλό είναι να είμαστε ενημερωμένοι για τους κινδύνους και τους τρόπους προστασίας.
Τι είναι η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Είναι ένα νόσημα, που οφείλεται στον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus, WNV) και μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα κουνουπιών.
Γιατί ονομάζεται ιός του Δυτικού Νείλου;
Ονομάσθηκε έτσι, γιατί αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα, το 1937.
Πώς μεταδίδεται ο ιός του Δυτικού Νείλου;
• Με μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι με το τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως αφορά το κοινό κουνούπι).
• Με μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις: Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπανιότατα από τη μητέρα στο έμβρυο (κάθετη μετάδοση).
• Ο ιός δε μεταδίδεται από άτομο σε άτομο: Δε μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής. Επίσης δε μεταδίδεται από νοσηλευόμενους ασθενείς στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Όλοι οι κάτοικοι περιοχών, όπου βρίσκεται ο ιός, κινδυνεύουν. Ωστόσο, οι άνθρωποι ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρή νόσο, όταν μολυνθούν με τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Πώς εκδηλώνεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
• Στα περισσότερα άτομα, χωρίς συμπτώματα: Το 80% των ατόμων που μολύνονται, δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
• Σε λίγα άτομα, με ήπια συμπτώματα: Το 20% αυτών που μολύνονται, μπορεί να εμφανίσουν πυρετό, κόπωση, πονοκέφαλο, μυαλγίες, αρθραλγίες, εμετούς, εξάνθημα και σπανιότερα διόγκωση των λεμφαδένων. Η νόσος περνάει από μόνη της, συνήθως σε 3-10 ημέρες.
• Σε πολύ λίγα άτομα, με σοβαρά συμπτώματα: Λιγότερο από το 1%, μπορεί να εμφανίσει τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα ή χαλαρή παράλυση), με υψηλό πυρετό, πονοκέφαλο, δυσκαμψία αυχένα, αποπροσανατολισμό, τρόμο, κώμα, μυϊκή παράλυση.
Πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα;
Μετά από το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Τι θα πρέπει να κάνετε αν νομίζετε ότι έχετε λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Η ήπια μορφή της νόσου περνάει από μόνη της και πολλές φορές δε γίνεται αντιληπτή. Αν όμως αναπτύξετε σοβαρά συμπτώματα (όπως έντονους πονοκεφάλους, σύγχυση ή παράλυση), αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα. Πιθανόν να κριθεί αναγκαία η νοσηλεία.
Υπάρχει θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Ήπιες περιπτώσεις υποχωρούν, έστω και μετά από αρκετές ημέρες. Πιο σοβαρές περιπτώσεις θα χρειαστούν εισαγωγή σε νοσοκομείο (για χορήγηση υγρών, υποβοήθηση της αναπνοής και νοσηλευτική φροντίδα).
Υπάρχει εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού.
Πώς μπορώ να προφυλαχθώ από τα κουνούπια, σε ατομικό επίπεδο;
1. Με τη χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα, που περιέχουν τις παρακάτω δραστικές ουσίες:
• DEET (N,N-διεθυλοτολουαμίδη)
• Πικαριδίνη (picaridin) ή ικαριδίνη (icaridin)
• Αιθέρια έλαια ευκαλύπτου
• IR3535
Για τα εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET, προτιμώνται τα σκευάσματα με συγκέντρωση 20-50% για τους ενήλικες και 10-30% για τα παιδιά. Οι έγκυες και οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες χρήσης των σκευασμάτων και να συμβουλεύονται το γιατρό τους. Εντομοαπωθητικά με DEET αντενδείκνυνται σε βρέφη μέχρι 2 μηνών, ενώ όσα περιέχουν αιθέρια έλαια ευκαλύπτου αντενδείκνυνται σε παιδιά μικρότερα των 3 ετών. Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται μετά από τα αντιηλιακά, και δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με το στόμα τα μάτια, το βλεννογόνο της μύτης καθώς επίσης και με τραύματα ή αμυχές (κοψίματα). Σε όλες τις περιπτώσεις, θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος.
2. Με κατάλληλα ενδύματα δηλαδή ρούχα, που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια). Πιο αποτελεσματικά είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα. Προχοχή πρέπει να δίνεται κατά τις πιο επικίνδυνες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα των κουνουπιών. Τα περισσότερα είδη κουνουπιών, που μεταφέρουν τον ιό, τσιμπούν από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.
Πώς μπορώ να αποφύγω τα κουνούπια στο σπίτι;
Με αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες), που εμποδίζουν τη δίοδο των κουνουπιών στα ανοίγματα του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού). Προσοχή απαιτείται στον περιοδικό έλεγχο και τη συντήρησή τους. Με χρήση εντομοκτόνων στον αέρα. Περιέχουν πυρεθρινοειδή (π.χ. περμεθρίνη). Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, τσιρότα, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κ.λπ. Τα εντομοκτόνα δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος ή της συσκευής. Με χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως για παράδειγμα η χρήση εντομοαπωθητικών με DEET, σε βρέφη μικρότερα των 2 μηνών). Με απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά, που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Ακόμα και το έδαφος που παραμένει για μεγάλα διαστήματα υγρό μετά το πότισμα, μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών. Με χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων. Με κούρεμα γρασιδιού, θάμνων και φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια). Με χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).
Τι είναι η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Είναι ένα νόσημα, που οφείλεται στον ιό του Δυτικού Νείλου (West Nile virus, WNV) και μεταδίδεται κυρίως με το τσίμπημα κουνουπιών.
Γιατί ονομάζεται ιός του Δυτικού Νείλου;
Ονομάσθηκε έτσι, γιατί αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου στην Ουγκάντα, το 1937.
Πώς μεταδίδεται ο ιός του Δυτικού Νείλου;
• Με μολυσμένα κουνούπια: Ο κύριος τρόπος μετάδοσης είναι με το τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού (συνήθως αφορά το κοινό κουνούπι).
• Με μεταγγίσεις, μεταμοσχεύσεις: Σε πολύ μικρό αριθμό περιπτώσεων έχει αναφερθεί μετάδοση του ιού από μεταμόσχευση οργάνου, μετάγγιση αίματος και σπανιότατα από τη μητέρα στο έμβρυο (κάθετη μετάδοση).
• Ο ιός δε μεταδίδεται από άτομο σε άτομο: Δε μεταδίδεται μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής. Επίσης δε μεταδίδεται από νοσηλευόμενους ασθενείς στο ιατρονοσηλευτικό προσωπικό.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Όλοι οι κάτοικοι περιοχών, όπου βρίσκεται ο ιός, κινδυνεύουν. Ωστόσο, οι άνθρωποι ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο να αναπτύξουν σοβαρή νόσο, όταν μολυνθούν με τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Πώς εκδηλώνεται η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
• Στα περισσότερα άτομα, χωρίς συμπτώματα: Το 80% των ατόμων που μολύνονται, δεν εκδηλώνουν κανένα σύμπτωμα.
• Σε λίγα άτομα, με ήπια συμπτώματα: Το 20% αυτών που μολύνονται, μπορεί να εμφανίσουν πυρετό, κόπωση, πονοκέφαλο, μυαλγίες, αρθραλγίες, εμετούς, εξάνθημα και σπανιότερα διόγκωση των λεμφαδένων. Η νόσος περνάει από μόνη της, συνήθως σε 3-10 ημέρες.
• Σε πολύ λίγα άτομα, με σοβαρά συμπτώματα: Λιγότερο από το 1%, μπορεί να εμφανίσει τη σοβαρή μορφή της νόσου (εγκεφαλίτιδα, μηνιγγίτιδα, μηνιγγοεγκεφαλίτιδα ή χαλαρή παράλυση), με υψηλό πυρετό, πονοκέφαλο, δυσκαμψία αυχένα, αποπροσανατολισμό, τρόμο, κώμα, μυϊκή παράλυση.
Πότε εμφανίζονται τα συμπτώματα;
Μετά από το τσίμπημα του κουνουπιού μεσολαβούν συνήθως 2-14 ημέρες (χρόνος επώασης) μέχρι την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Τι θα πρέπει να κάνετε αν νομίζετε ότι έχετε λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Η ήπια μορφή της νόσου περνάει από μόνη της και πολλές φορές δε γίνεται αντιληπτή. Αν όμως αναπτύξετε σοβαρά συμπτώματα (όπως έντονους πονοκεφάλους, σύγχυση ή παράλυση), αναζητήστε άμεση ιατρική φροντίδα. Πιθανόν να κριθεί αναγκαία η νοσηλεία.
Υπάρχει θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία. Ήπιες περιπτώσεις υποχωρούν, έστω και μετά από αρκετές ημέρες. Πιο σοβαρές περιπτώσεις θα χρειαστούν εισαγωγή σε νοσοκομείο (για χορήγηση υγρών, υποβοήθηση της αναπνοής και νοσηλευτική φροντίδα).
Υπάρχει εμβόλιο για τον ιό του Δυτικού Νείλου;
Δεν υπάρχει προς το παρόν διαθέσιμο εμβόλιο έναντι του ιού.
Πώς μπορώ να προφυλαχθώ από τα κουνούπια, σε ατομικό επίπεδο;
1. Με τη χρήση εντομοαπωθητικών στο ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα, που περιέχουν τις παρακάτω δραστικές ουσίες:
• DEET (N,N-διεθυλοτολουαμίδη)
• Πικαριδίνη (picaridin) ή ικαριδίνη (icaridin)
• Αιθέρια έλαια ευκαλύπτου
• IR3535
Για τα εντομοαπωθητικά που περιέχουν DEET, προτιμώνται τα σκευάσματα με συγκέντρωση 20-50% για τους ενήλικες και 10-30% για τα παιδιά. Οι έγκυες και οι θηλάζουσες μητέρες θα πρέπει να ακολουθούν τις οδηγίες χρήσης των σκευασμάτων και να συμβουλεύονται το γιατρό τους. Εντομοαπωθητικά με DEET αντενδείκνυνται σε βρέφη μέχρι 2 μηνών, ενώ όσα περιέχουν αιθέρια έλαια ευκαλύπτου αντενδείκνυνται σε παιδιά μικρότερα των 3 ετών. Τα εντομοαπωθητικά προϊόντα πρέπει να επαλείφονται μετά από τα αντιηλιακά, και δεν πρέπει να έρχονται σε επαφή με το στόμα τα μάτια, το βλεννογόνο της μύτης καθώς επίσης και με τραύματα ή αμυχές (κοψίματα). Σε όλες τις περιπτώσεις, θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος.
2. Με κατάλληλα ενδύματα δηλαδή ρούχα, που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια). Πιο αποτελεσματικά είναι τα ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα. Προχοχή πρέπει να δίνεται κατά τις πιο επικίνδυνες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα των κουνουπιών. Τα περισσότερα είδη κουνουπιών, που μεταφέρουν τον ιό, τσιμπούν από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.
Πώς μπορώ να αποφύγω τα κουνούπια στο σπίτι;
Με αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες), που εμποδίζουν τη δίοδο των κουνουπιών στα ανοίγματα του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγοί τζακιού). Προσοχή απαιτείται στον περιοδικό έλεγχο και τη συντήρησή τους. Με χρήση εντομοκτόνων στον αέρα. Περιέχουν πυρεθρινοειδή (π.χ. περμεθρίνη). Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, τσιρότα, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κ.λπ. Τα εντομοκτόνα δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να ακολουθούνται οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος ή της συσκευής. Με χρήση κουνουπιέρας σε περιοχές με μεγάλη πυκνότητα κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως για παράδειγμα η χρήση εντομοαπωθητικών με DEET, σε βρέφη μικρότερα των 2 μηνών). Με απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά, που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους. Ακόμα και το έδαφος που παραμένει για μεγάλα διαστήματα υγρό μετά το πότισμα, μπορεί να αποτελέσει σημείο εναπόθεσης αυγών. Με χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητα των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων. Με κούρεμα γρασιδιού, θάμνων και φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια). Με χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).
