πέρασε από την ιστορία στο μύθο και από την εσωτερική κατοχή, που επέφερε η τουρκική εισβολή, στη σημερινή, οικονομική κατοχή.
«1η Απριλίου 1955. Ο απελευθερωτικός μας Αγώνας προσφέρει την ανάμνηση μιας πρωταρχικής αθωότητας, που ανθοβολούσε στον κήπο της ελληνικότητας. Κάποια ιστορική στιγμή ο κυπριακός Ελληνισμός πήρε την απόφαση να περάσει από την ιστορία στο μύθο και να μεταφέρει πανάρχαιους καημούς στο ρεαλιστικό επίπεδο του βιωμένου θαύματος.
Έτσι λοιπόν αλήθευε η ζωή μας: με την ιστορική μυθοποίηση και το θαυμαστό, που διήγειρε μαγνητικά την ένθεη φύση του ανθρώπου. Το ζήσαμε λοιπόν το παραμύθι μας. Το ζήσαμε με απόλυτο ρεαλισμό, με αίματα και θυσίες. Κι όταν στο τέλος βγήκαμε στο φως, "κομμένοι και σφαγμένοι κι ανεγνώριστοι", μας δόθηκε ένα κράτος μπανταρισμένο κι ανισόρροπο. Όπως κι αν έχει, με τον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-59, οι Κύπριοι ανέβασαν τα ψυχικά ποσοστά και τις πνευματικές ποιότητές τους. Δεν εξετάζω λάθη πρωταγωνιστών. Οφείλουμε να διαχωρίζουμε την αγνότητα του οράματος, το μεγαλείο της θυσίας και το σκίρτημα ενός ολόκληρου λαού από τις όποιες επιπλοκές και τους καταστρεπτικούς ιούς του επαναστατικού κινήματος, που εκφυλίζεται καθώς μετεξελίσσεται σε εμφύλιο σπαραγμό.
Η ιστορία των λαών είναι γεμάτη από τέτοιες ακαλαίσθητες παλινωδίες. Πέρα από κάθε ιστορική αποτίμηση και ζύγιασμα πολιτικό, πέρα από ισολογισμούς και εκθέσεις για τα κέρδη και τις ζημίες, υπάρχει μια αλήθεια που μας υπερβαίνει: το αίμα που χύθηκε καθιστά τα πράγματα αυτοδύναμα -τους δίνει το δικαίωμα να υπάρχουν ανεξάρτητα από τη δικιά μας κρίση
Η Κύπρος είναι ένα νησί στην άκρη της Ανατολικής Μεσογείου, πλαισιωμένο από ετερόκλιτους γείτονες. Τα τραγικά δρώμενα τη μετατρέπουν σε φορτισμένο ενεργειακό σημείον, εξαιτίας και του σταυρικού της ρόλου και των παθών που της επεφύλαξε μέσα στους αγώνες η θέση της ως περάσματος από την Ευρώπη στην Ασία και αντίστροφα. Χώρος σεισμοπαθής, τόσο γεωλογικά όσο και πολιτικά, με το δικό του κραδασμό, που ρυθμίζεται από την εσωτερική κατοχή που επέφερε η τουρκική εισβολή, αλλά και από την οικονομική κατοχή, στηριγμένη σε λάθη, αναξιότητα και ιδιοτέλεια εγχωρίων διευθυντών, που η σκληρή και υπολογιστική Ευρώπη εκμεταλλεύεται προς ίδιον όφελος. Η Κύπρος βέβαια διαθέτει στα θαλάσσια σπλάχνα της ένα φυσικό πλούτο, που αρχίζει να γίνεται μήλον της Έριδος μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων, καθώς και της Τουρκίας που τον εποφθαλμιά. Ο πλούτος αυτός μπορεί να λειτουργήσει μελλοντικά ως καταλύτης των προβλημάτων μας, αλλά μπορεί και το αντίθετο, εάν φυσικά δεν έχουμε την τόλμη να τον διαχειριστούμε σοφά, μ' επιστημοσύνη και πατριωτισμό.
Γεννήθηκα στην Κύπρο και η πολιτική μου ταυτότητα σημειώνει «Κύπριος». Αλλά η πνευματική μου ταυτότητα, που δεν αναγράφεται παρά στην καρδιά, την ψυχή και το πνεύμα, διασαλπίζει ό,τι ελληνικό συνεπαίρνει και ανυψώνει την υπόστασή μου. Ο Ελληνισμός από τη φύση του έχει πολλά κέντρα, πολλές εστίες και -γιατί όχι- πολλές αλήθειες που συχνά ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Όμως όλα συνθέτουν αυτό που είναι ο κόσμος ο ελληνικός, πέρα από τη γεωγραφική οριοθέτηση του κράτους. Συνεπώς ο «ελλαδισμός», που κατατρώει και περιορίζει την οικουμενική ελληνική πατρίδα, με ξενίζει. Η Ελλάδα εξ ανάγκης ταυτίζεται με την έννοια του ελληνικού κράτους, αλλά δεν έχει το δικαίωμα ν' απορροφά εξ ολοκλήρου και να οικειοποιείται την έννοια του Έλληνα, του οποίου η ταυτότητα την υπερβαίνει. Το σωστό και το δίκαιο θα ήταν οι κάτοικοι της Ελλάδας ν' αποκαλούνται Ελλαδίτες.
Η ποίηση -και η τέχνη γενικά- μεγαλύνει τον άνθρωπο, του ξαναδίνει με το πρέπον δέος το ηθικό του θεμέλιο και το βαθύτερο ουμανισμό του. Η δουλειά του ποιητή είναι να μαστορεύει ανάλαφρα και ρυθμικά την «ψυχική» του δημιουργία. Γιατί εκείνο που λαξεύουμε δημιουργικά δεν είναι το ποίημα, παρά η ψυχή. Ουσιαστικά δημιουργούμαστε από το ίδιο το έργο μας. Η ποίηση βέβαια γνωρίζει πως είναι ταγμένη να λειτουργεί εν χρόνω και τόπω, νομοθετώντας και θεσπίζοντας τη δικιά της μεθιστορία. Αυτό σημαίνει ότι οφείλει -το οφείλει δηλαδή στον εαυτό της- να υπερβαίνει το ιστορικό της πλαίσιο, χωρίς να χάνει ασφαλώς τη θέα των προβλημάτων και των πάσης λογής ανθρωπίνων ευαισθησιών. Να υπερβαίνει και να παραμένει ο εαυτός της υπηρετώντας τη ζωή μέσω του μυστηρίου της τέχνης. Αν θέλετε ένα πρόσφατο ορισμό που σκέφτηκα για την ποίηση, θα σας τον πω: Η ποίηση είναι αντίδωρο πολλών περιστεριών.
Από συνέντευξη του Κυριάκου Χαραλαμπίδη στον Γιώργο Κιούση
Πηγή: enet.gr | Φωτογραφία: 1955-59 ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης συλλαμβάνεται από Άγγλους στρατιώτες
