Reuters
Η Ελλάδα βγαίνει από το τρίτο μνημόνιό της στις 20 Αυγούστου και ελπίζει ότι θα είναι σε θέση να δανείζεται ξανά στις διεθνείς αγορές μετά από μία σχεδόν 9ετή κρίση χρέους που συρρίκνωσε την οικονομία της κατά ένα τέταρτο και την ανάγκασε με επιβάλλει επώδυνα μέτρα λιτότητας, αναφέρει δημοσίευμα του Reuters με τίτλο: «Η Ελλάδα έτοιμη να βγει από το μνημόνιο, αντιμετωπίζει ακόμη δύσκολες προκλήσεις».
«Καθώς η Αθήνα βλέπει τώρα την επάνοδο στην ομαλότητα και την ανάκτηση της οικονομικής κυριαρχίας της, τα σημάδια παραμένουν - οι τράπεζες είναι φορτωμένες με πολύ μεγάλα χαρτοφυλάκια "κόκκινων" δανείων και το ελληνικό δημόσιο χρέος εξακολουθεί να είναι το υψηλότερο στην Ευρωζώνη, στο 180% του ΑΕΠ», σημειώνει το δημοσίευμα, προσθέτοντας: «Ωστόσο, το φως του ήλιου ξεπροβάλλει μέσα από τα σύννεφα. Η οικονομία, που συρρικνώθηκε κατά 26% στα χρόνια της κρίσης, έχει αρχίσει να αναπτύσσεται, ο τουρισμός εκτινάσσεται και η ανεργία μειώνεται σταδιακά - στο 19,5% από το ανώτατο επίπεδο του σχεδόν 28%».
Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο στο διάστημα Ιανουαρίου - Μαρτίου με έναν αυξημένο ετήσιο ρυθμό 2,3%, μία ένδειξη ότι η ανάκαμψη αποκτά δυναμική, με τη βοήθεια των καθαρών εξαγωγών. «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προβλέπει ρυθμό ανάπτυξης 1,9% για φέτος. Παραμένει, ωστόσο, ο σκεπτικισμός, μεταξύ άλλων στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο βλέπει ενίσχυση της ανάκαμψης στο 2% φέτος και το 2,4% το 2019, αλλά αναφέρει ότι "οι εξωτερικοί και εγχώριοι κίνδυνοι είναι καθοδικοί"».
Η ελάφρυνση του χρέους, που συμφωνήθηκε με τους εταίρους της Ελλάδας στην Ευρωζώνη τον Ιούνιο, που προβλέπει την επέκταση των περιόδων αποπληρωμής ορισμένων δανείων και την ελάφρυνση του βάρους των επιτοκίων άλλων, σε συνδυασμό με ένα ταμειακό απόθεμα ασφαλείας 24 δισεκ. ευρώ, θα βοηθήσει στη βελτίωση της βιωσιμότητας του χρέους μεσοπρόθεσμα και θα διευκολύνει την πρόσβαση της Ελλάδας στις αγορές, σημειώνει το Reuters. To ΔΝΤ, όμως, λέει ότι η μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα παραμένει αβέβαιη και ότι χρειάζεται μία «ρεαλιστική» αναθεώρηση των υποθέσεων για τους στόχους που αφορούν το πρωτογενές πλεόνασμα και την οικονομική ανάπτυξη, προσθέτει το δημοσίευμα.
CNBC
Στο τέλος ενός πολύ μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού αναφέρεται ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βάλντις Ντομπρόβσκις σε δηλώσεις του στο CNBC, με το αμερικανικό δίκτυο να κάνει λόγο για μια ιστορική ημέρα, καθώς σήμερα ολοκληρώνεται για την Ελλάδα σχεδόν μια δεκαετία εξωτερικής οικονομικής βοήθειας.
«Σήμερα, γιορτάζουμε το τέλος ενός πολύ μεγάλου και δύσκολου ταξιδιού», δήλωσε ο Ντομπρόβσκις στο CNBC μέσω email. «Αυτό που έχει τώρα σημασία είναι να χτίσουμε πάνω σε αυτό το επίτευγμα, εμμένοντας στις υγιείς δημοσιονομικές και οικονομικές πολιτικές», πρόσθεσε.
Η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να τερματίσει ένα τρίτο πρόγραμμα διάσωσης, εφαρμόζοντας όλα τα μέτρα που ζήτησαν οι πιστωτές, παρά τις αρχικές αμφιβολίες για το κατά πόσο ένα άπειρο κόμμα θα κατάφερνε να ολοκληρώσει αυτό το κοπιαστικό έργο, σημειώνεται στο δημοσίευμα.
Ωστόσο, κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι πρόκειται περισσότερο για μια «συμβολική» στιγμή και ότι υπάρχουν ακόμα πολλά να γίνουν για να βελτιωθεί η ελληνική οικονομία. «Και η ΕΕ και οι Έλληνες θα προσπαθήσουν να δώσουν μια θετική ερμηνεία στην ολοκλήρωση της διάσωσης, αλλά δεν υπάρχουν πολλοί λόγοι για εορτασμούς», δήλωσε μέσω e-mail στο CNBC ο Κονσταντάιν Φρέιζερ, αναλυτής στην εταιρία TS Lombard.
Από τη Δευτέρα 20 Αυγούστου, η Ελλάδα θα είναι ένα αυτοχρηματοδοτούμενο κράτος, άρα δεν θα χρειαστεί να λάβει περαιτέρω δόσεις οικονομικής βοήθειας από τους Ευρωπαίους πιστωτές της. Ως αποτέλεσμα, όταν το κρίνει κατάλληλο η Αθήνα, η Ελλάδα θα είναι σε θέση να βγει στις χρηματοπιστωτικές αγορές για να χρηματοδοτήσει τις δραστηριότητές της – σαν οποιαδήποτε άλλη χώρα σε μια σχετικώς υγιή οικονομική κατάσταση. Μετά από οκτώ χρόνια οικονομικής αναταραχής, η Ελλάδα μπορεί εν τέλει να κηρύξει οικονομική ανεξαρτησία. Και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί επίσης με ικανοποίηση γυρίζουν σελίδα στην οικονομική κρίση που έπληξε σοβαρά την ευρωπαϊκή οικονομία, επισημαίνεται στο δημοσίευμα του CNBC.
«Σήμερα, ίσως υπάρχουν κάποιες θετικές κινήσεις στις ελληνικές αγορές ομολόγων, αντανακλώντας τον σημερινό παράγοντα του θετικού κλίματος, αλλά εκτιμώ ότι το μεγαλύτερο μέρος της είδησης αυτής έχει ήδη προεξοφληθεί», δήλωσε ο Φρέιζερ από την TS Lombard. Αναλυτές έχουν επισημάνει ότι η Ελλάδα ολοκληρώνει την τρίτη της διάσωση με ένα «τεράστιο ‘μαξιλάρι’ ρευστότητας», το οποίο σημαίνει ότι δεν θα χρειαστεί τη βοήθεια των αγορών για σχεδόν δύο χρόνια.
Σύμφωνα με άλλους αναλυτές, η Ελλάδα πρέπει ακόμα να ανοικοδομήσει τη φήμη της. «Τώρα η Ελλάδα χρειάζεται να φέρει εμπιστοσύνη στις αγορές και μέσω πολιτικών ενεργειών και μέσω της σταδιακής εξόδου της χώρας στις αγορές», ανέφερε μέσω e-mail στο CNBC ο Κωνσταντίνος Ζούζουλας, επικεφαλής ανάλυσης στην Axia. Ωστόσο, βραχυπρόθεσμα, και παρά την έξοδο από το πρόγραμμα, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα είναι πιθανότερο να συνεχίσουν να επηρεάζονται από την αναταραχή στις γειτονικές χώρες, καθώς, αν και δεν έχουν άμεση έκθεση, η Ελλάδα θεωρείται αδύναμος κρίκος, πρόσθεσε.
«Είναι μια ιστορική ημέρα για την Ελλάδα και πιθανόν θα τη χρησιμοποιήσει η σημερινή κυβέρνηση, με το βλέμμα στραμμένο στις βουλευτικές εκλογές του 2019», δήλωσε μέσω e-mail στο CNBC ο Ρικάρντο Γκαρσία, επικεφαλής οικονομολόγος για την ευρωζώνη στη UBS. «Το τέλος (του προγράμματος διάσωσης) αναμένεται επίσης να ενισχύσει την επιχειρηματική και την καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Ελλάδα καθώς και να προσελκύσει περισσότερες ξένες άμεσες επενδύσεις», πρόσθεσε ο ίδιος.
Le Monde, Le Figaro, AFP
Με εκτενή δημοσιεύματά τους προβάλλουν σήμερα τα γαλλικά μέσα ενημέρωσης την έξοδο της Ελλάδας από τα μνημόνια.
"Οκτώ χρόνια μετά τη διάσωσή της, η Ελλάδα απελευθερώνεται από την οικονομική της εποπτεία", τιτλοφορείται το σχετικό άρθρο που δημοσιεύει σήμερα στον ιστότοπό της η γαλλική εφημερίδα "Le Figaro".
"Το ευρωπαϊκό πρόγραμμα βοήθειας ολοκληρώνεται επισήμως σήμερα. Μια νίκη του Αλέξη Τσίπρα ο οποίος περπατάει ωστόσο πάνω σε τεντωμένο σκοινί", επισημαίνει.
"Είναι η μεγάλη μέρα. Έπειτα από δέκα χρόνια οικονομικής κρίσης και οκτώ χρόνια εποπτείας που επιβλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), με αντάλλαγμα τρία δάνεια συνολικού ύψους 386 δισεκατομμυρίων ευρώ, η Ελλάδα ξαναβρίσκει σήμερα την δημοσιονομική της κυριαρχία. Είναι το επίσημο τέλος των προγραμμάτων διάσωσης", επισημαίνει η εφημερίδα.
"Αυτή η 20η Αυγούστου σηματοδοτεί το τέλος οκτώ ιδιαίτερα επώδυνων ετών για τον ελληνικό λαό και βαθειά αποσταθεροποιητικών για την ευρωζώνη", συνεχίζει η γαλλική εφημερίδα επικαλούμενη τη δήλωση του Ευρωπαίου Επιτρόπου Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί.
"Η Ελλάδα γυρίζει σελίδα στα σχέδια βοήθειας, αλλά όχι ακόμη αυτή της λιτότητας", τιτλοφορείται την ίδια ώρα το σχετικό τηλεγράφημα του AFP.
"Η Ελλάδα αναδύεται επισήμως σήμερα από το τρίτο από τα σχέδια βοήθειας, τα τόσο αυστηρά όσο και αντιλαϊκά, υπό τα οποία ζούσε από το 2010, χωρίς ωστόσο να έχει τελειώσει εντελώς με την λιτότητα και τις μεταρρυθμίσεις", σημειώνει το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων, το οποίο συνεχίζει στο ρεπορτάζ του επικαλούμενο την δήλωση νωρίς σήμερα το πρωί με την οποία ο επικεφαλής του Συμβουλίου των Διοικητών του ESM Μάριο Σεντένο εξέφραζε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι σήμερα "για πρώτη φορά από τις αρχές του 2010 η Ελλάδα στέκεται στα πόδια της".
Ο Σεντένο, προσθέτει το AFP, θεωρεί το γεγονός αυτό ως αποτέλεσμα "της εξαιρετικής προσπάθειας του ελληνικού λαού, της καλής συνεργασίας με την σημερινή ελληνική κυβέρνηση και των προσπαθειών των ευρωπαίων εταίρων".
"Η Ελλάδα βγαίνει επισήμως από την εποπτεία" τιτλοφορείται παράλληλα το άρθρο που δημοσιεύει στην ηλεκτρονική της έκδοση η γαλλική εφημερίδα Le Monde, η οποία σημειώνει ότι η Ελλάδα αναδύεται σήμερα από το τρίτο από τα σχέδια βοήθειας υπό τα οποία ζούσε από το 2010, χωρίς ωστόσο να έχει τελειώσει απολύτως με την λιτότητα.
"Εξόριστη για καιρό από την αγορά ομολόγων και υποβληθείσα για χρόνια σε λιτότητα, η Ελλάδα βγαίνει επισήμως σήμερα 20 Αυγούστου από το τρίτο -και τελευταίο- σχέδιο χρηματοπιστωτικής διάσωσης, ύψους 86 δισεκατομμυρίων ευρώ. Η χώρα έχει πλέον την ελπίδα ότι θα μπορεί εκ νέου να χρηματοδοτείται μακροπρόθεσμα από τις αγορές", επισημαίνει στην αρχή του άρθρου της η γαλλική εφημερίδα.
"Με την κρίση, η Ελλάδα έχασε το ένα τέταρτο του πλούτου της, η ανεργία εκτινάχθηκε και οι μισθοί και οι συντάξεις μειώθηκαν κατά περίπου 40%. Το βάρος του χρέους αντιπροσωπεύει σήμερα το 180% του ΑΕΠ, το πιο βαρύ όλης της ευρωζώνης", σημειώνει επίσης η Λε Μοντ στο σχετικό της άρθρο.
"Ωστόσο κάποιες ακτίνες ηλίου άρχισαν να περνούν τα σύννεφα: η οικονομική δραστηριότητα βρίσκεται σε φάση ανάκαμψης, με ετήσιο ρυθμό 2,3%, ο τουρισμός σε πλήρη ανάπτυξη και η ανεργία μειώνεται λίγο, στο 19,5%, αφού έφτασε στο υψηλότερο επίπεδό της, σχεδόν 28% του ενεργού πληθυσμού", επισημαίνει.
"Ο σκεπτικισμός παραμένει ωστόσο", καταλήγει η εφημερίδα, "συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ)", το οποίο προβλέπει βεβαίως μια ανάπτυξη 2% φέτος και 2,4% το 2019, αλλά επισημαίνει ότι υπάρχουν καθοδικοί κίνδυνοι.
"'Δεν βλέπω το λόγο να πανηγυρίζουμε για την έξοδο από το μνημόνιο, επειδή είναι πιθανόν να πηγαίνουμε από την Χάρυβδη στην Σκύλλα', προειδοποιεί ωστόσο στο τέλος του άρθρου της Monde ο Θάνος Βερέμης, ομότιμος καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, επισημαίνοντας την αδυναμία της αγοραστικής δύναμης των Ελλήνων, που υφίστανται ισχυρές φορολογικές πιέσεις.
La Repubblica, Ιταλικός Τύπος
“Η Ελλάδα βγαίνει σήμερα από το τρίτο και τελευταίο διεθνές σχέδιο διάσωσης. Μετά την Πορτογαλία, την Ιρλανδία, την Ισπανία και την Κύπρο, ήταν η τελευταία χώρα της Ευρωζώνης που επωφελήθηκε από ένα διεθνές πρόγραμμα βοήθειας μετά την κρίση. Είναι ένας σημαντικός στόχος, ο οποίος επιτυγχάνεται έπειτα από χρόνια λιτότητας, επισημαίνει η La Repubblica.
Στα τρία διαδοχικά προγράμματα βοήθειας - το 2010, το 2012 και τελικά το 2015 - οι διεθνείς πιστωτές της χώρας, η λεγόμενη τρόικα, αποτελούμενη από την ΕΕ, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ, έχουν δανείσει συνολικά 289 δισ. Ευρώ στην Αθήνα. Αλλά οι οικονομικές μεταρρυθμίσεις που ζήτησαν σε αντάλλαγμα δεν ήταν χωρίς συνέπειες. Σε οκτώ χρόνια το ένα τέταρτο του ΑΕΠ εξατμίστηκε, η ανεργία ξεπέρασε το 27% το 2013.
Τώρα, η οικονομία αναπτύσσεται και πάλι και τον Μάιο η ανεργία, για πρώτη φορά από το 2011, έπεσε κάτω από το 20%.
«Η κρίση στη ζώνη του ευρώ τελειώνει στις 20 Αυγούστου, είναι ο επίλογος», δήλωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας Κλάους Ρέγκλινγκ σε συνέντευξή του στο Der Spiegel . «Για πρώτη φορά από το 2010, η Ελλάδα μπορεί να σταθεί μόνη στα πόδια της», τόνισε και ο πρόεδρος του Eurogroup, Μάριο Σεντένο. «Αυτό κατέστη δυνατό χάρη στις εξαιρετικές προσπάθειες του ελληνικού λαού, την καλή συνεργασία με την τρέχουσα κυβέρνηση και την υποστήριξη των ευρωπαίων εταίρων μέσω δανείων και της απομείωσης του χρέους».
Ο ιταλικός τύπος αναφέρεται αναλυτικά στην έξοδο της χώρας μας από μνημόνια, με σειρά άρθρων και αναλύσεων. Η εφημερίδα La Stampa γράφει ότι σύμφωνα με τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, «η Ελλάδα θα πρέπει να γίνει και πάλι μια κανονική χώρα». Η εφημερίδα αναφέρεται στην μεγάλη αύξηση των εξαγωγών, στις προβλέψεις για αύξηση, επίσης, της εσωτερικής ζήτησης, και των δημοσίων δαπανών, αλλά και στον τουρισμό, ο οποίος, «φέτος, αναμένεται να καταρρίψει κάθε ρεκόρ, με πάνω από 30 εκατομμύρια επισκέπτες». Η La Stampa, παράλληλα, παραθέτει και την άποψη του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννη Στουρνάρα, ότι «η οικονομική εξυγίανση απαιτεί να γίνει ακόμη πολύς δρόμος».
Η εφημερίδα της Ρώμης Il Messaggero υπογραμμίζει ότι μπορεί το δημόσιο χρέος να έχει αυξηθεί, αλλά η ανεργία έχει πέσει στο 19,5%, και το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 2%. Το άρθρο εστιάζεται και στις επόμενες κινήσεις της κυβέρνησης, η οποία αναμένεται να δώσει έμφαση σε φοροαπαλλαγές, στη στήριξη όσων επλήγησαν περισσότερο από την κρίση, και στην προσπάθεια επαναφοράς των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Η εφημερίδα της Ρώμης, παράλληλα, γράφει ότι η έξοδος αυτή από τα μνημόνια είναι σημαντική, διότι πολύς κόσμος, στην Ελλάδα, μετά από την υπαγωγή στον ξένο δανεισμό, είχε αρχίσει να πιστεύει ότι θα ήταν ένας δρόμος δίχως τέλος και επιστροφή.
«H Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα βοήθειας. Αντίο στην Τρόικα μετά από οκτώ χρόνια θυσιών», γράφει η εφημερίδα Il Giornale, του ομίλου Μπερλουσκόνι.
Η οικονομική εφημερίδα Ιl Sole 24 Ore υπενθυμίζει ότι η χώρα μας θα πρέπει να υπόκειται σε τριμηνιαίους ελέγχους και να διατηρήσει σαφώς υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα. Αλλά προσθέτει ότι «ο Αλέξης Τσίπρας υπογραμμίζει ότι η κυβέρνηση θα έχει οπωσδήποτε μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων», ενώ στο μεταξύ, «προβάλλοντας το ευρωπαϊκό προφίλ του, κατάφερε να υπογράψει τη συμφωνία με τα Σκόπια και εκείνη με την Γερμανία, για το μεταναστευτικό».
BBC
«Η Ελλάδα έσωσε το ευρώ», δήλωσε στο BBC ο καθηγητής Κέβιν Φέδερστοουν, διευθυντής του Ελληνικού Παρατηρητηρίου στο London School of Economics στο πλαίσιο του πρώτου θέματος της ιστοσελίδας του βρετανικού δικτύου που αναφέρεται στην «επιτυχή ολοκλήρωση του τριετούς προγράμματος διάσωσης που επιτρέπει στην Ελλάδα για πρώτη φορά σε οκτώ χρόνια να δανεισθεί χρήματα από τις διεθνείς αγορές».
«Επειτα από την μεγαλύτερη διάσωση στην παγκόσμια οικονομική ιστορία, 260 δισεκατομμυρίων στο σύνολο, η χώρα θα πληρώνει χρέη για πολλές δεκαετίες. Αλλά για πρώτη φορά σε οκτώ χρόνια , θα μπορεί να δανείζεται με το επιτόκιο των αγορών», αναφέρεται στο δημοσίευμα που επισημαίνει ότι η κυβέρνηση αναγκάσθηκε να εισαγάγει βαθιά αντιλαϊκά μέτρα λιτότητας. Η οικονομία αναπτύχθηκε με βραδείς ρυθμούς τα τελευταία χρόνια και παραμένει συρρικνωμένη κατά 25% σε σχέση με το μέγεθός της κατά την έναρξη της κρίσης.
Η ελευθερία της Ελλάδα να διαχειρισθεί τις οικονομικές της υποθέσεις θα μετριασθεί από την ενισχυμένη επιτήρηση του εκτελεστικού οργάνου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, επισημαίνεται στο δημοσίευμα.
Ο οικονομολόγος, καθηγητής του Yale University Κώστας Μεγήρ προειδοποίησε ότι το τέλος του προγράμματος διάσωσης δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα της ελληνικής οικονομίας έχουν λυθεί.
«Είναι φυσικά ένα πολύ σημαντικό ορόσημο, τόσο ψυχολογικά όσο και πρακτικά, αλλά δεν σημαίνει ότι τα προβλήματα έχουν τελειώσει», δήλωσε στο BBC.
«Ούτε σημαίνει ότι η λιτότητα τελείωσε. Κατά μία έννοια, η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει να είναι πιο πειθαρχημένη τώρα, διότι θα πρέπει να στηρίζεται στις διεθνείς αγορές και σε λογικά επιτόκια για να είναι σε θέση να δανεισθεί».
«Η λιτότητα μπορεί μόνο να τελειώσει όταν θα εφαρμοσθούν αναπτυξιακές πολιτικές που θα επιτρέψουν την άνθηση των επενδύσεων, των απευθείας επενδύσεων και της επιχειρηματικότητας εν γένει και αυτό δεν έχει συμβεί σε ικανό βαθμό ακόμη», δήλωσε ο καθηγητής.
Ο καθηγητής Κέβιν Φέδερστοουν δήλωσε ότι η Ελλάδα έχει συμβάλει την διαφύλαξη του μέλλοντος της ευρωζώνης αποδεχόμενη τους όρους του προγράμματος διάσωσης.
«Υπομένοντας αυτήν την περίοδο λιτότητας αποφύγαμε ένα Grexit. Είναι βέβαιο ότι το τρίτο πρόγραμμα διάσωσης του 2015 επέβαλε όρους που ήταν πολύ, πολύ απαιτητικοί και πολύ επώδυνοι πράγματι.
Για ένα πολιτικό σύστημα που πέρασε αυτά τα χρόνια της λιτότητας, αυτές τις οικονομικές κακουχίες, και διατήρησε μία λειτουργική κοινωνία, μία λειτουργική δημοκρατία, αποτελεί δοκιμασία σφρίγους της Ελλάδας ως σύγχρονου κράτους. Η Ελλάδα έσωσε το ευρώ», λέει ο Κέβιν Φέδερστοουν.
Independent
«To τέλος της ελληνικής διάσωσης μάς θυμίζει τις τεράστιες δοκιμασίες που αντιμετωπίζει η Ε.Ε», γράφει η βρετανική εφημερίδα Independent στο κύριο άρθρο της και προσθέτει: «Με ή άνευ των Βρετανών διαμορφωτών πολιτικής, στις Βρυξέλλες είναι πεπεισμένοι ότι η ελληνική κρίση κατέδειξε την ανάγκη για μεγαλύτερη οικονομική εναρμόνιση, προκειμένου να αποφευχθούν στο μέλλον οι διαρθρωτικές ανισορροπίες που πλήττουν την ευρωζώνη και την Ε.Ε».
Η βρετανική εφημερίδα τονιζει ότι αν και οι διασώσεις βρίσκονται στο τέλος τους, το εναπομείναν χρέος της Ελλάδας είναι τεράστιο και θα χρειαστούν δεκαετίες για την αποπληρωμή του, ενώ οι δανειστές θα παρατηρούν στενά κάθε κουβέντα του Έλληνα υπ.Οικονομικών.
Για τη Βρετανία, φυσικά, η προσοχή είναι στραμμένη στο Brexit στις ενδεχόμενες επιπτώσεις και τις προκλήσεις. Ωστόσο, το τέλος της ελληνικής διάσωσης υπενθυμίζει ότι παραμένουν τεράστιες δοκιμασίες για την Ε.Ε. με ή χωρίς τη Βρετανία: τόσο ως συνέπεια των οικονομικών αβεβαιοτήτων που πλήττουν μεγάλο μέρος της Γηραιάς Ηπείρου, όσο και ως αποτέλεσμα της συνεχιζόμενης ανάγκης για καθορισμό του status της Ε.Ε. και της στοχοθεσίας της για την ευχαρίστηση των κρατών μελών της και των πληθυσμών τους.
The Guardian
Σύμφωνα με τον αρθρογράφο Λάρι Έλλιοτ μπορεί η Ελλάδα -επιτέλους- να αποχωρεί από τα μνημόνια, ωστόσο αυτό που πλασάρεται ως ελληνικό success story δε θα μπορούσε να απέχει περισσότερο από την αλήθεια. «Η Ελλάδα υπήρξε μια κολοσσιαία αποτυχία. Είναι μια ιστορία ανικανότητας, δογματισμού, αχρείαστων καθυστερήσεων καθώς και μια περίπτωση που τα συμφέροντα των τραπεζών τέθηκαν σε προτεραιότητα σε σχέση με τις ανάγκες των ανθρώπων. Και θα υπάρχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες. Όταν η Ελλάδα έλαβε το πρώτο πρόγραμμα βοήθειας το σχέδιο ήταν να μπορεί να επανέλθει στις αγορές σε δύο χρόνια. Όμως χρειάστηκαν άλλα δύο μνημόνια και άλλα έξι χρόνια μέχρι να συμβεί αυτό» λέει ο αρθρογράφος.
Το αρχικό σχέδιο διάσωσης περιλάμβανε χρηματοδοτική βοήθεια ύψους 110 δισ. ευρώ σε αντάλλαγμα της συρρίκνωσης του ελλείμματος κατά 7,5% το 2010 μόνο στο πλαίσιο ενός δρακόντειου προγράμματος δημοσιονομικών περιορισμών. Αυτό δεν ήταν ποτέ εφικτό αλλά βασίστηκε στη θεωρία ότι η δέσμευση για συρρίκνωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων και για μείωση των επιπέδων δημόσιου χρέους θα ενίσχυε την εμπιστοσύνη των χρηματοπιστωτικών αγορών. Οι επενδυτές θα απαιτούσαν χαμηλότερη πριμοδότηση για την κατοχή κρατικού χρέους και αυτό θα οδηγούσε σε χαμηλότερα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Η ελληνική κυβέρνηση ξεκίνησε ένα πρόγραμμα περικοπών των δημοσίων επενδύσεων, που είχε το αντίθετο αποτέλεσμα από το προσδοκώμενο.
Η μείωση των μισθών του δημόσιου τομέα και η μείωση της αξίας των παροχών είχαν ως αποτέλεσμα χαμηλότερες καταναλωτικές δαπάνες και περαιτέρω υποβαθμισμένες ιδιωτικές επενδύσεις. «Στην Ελλάδα, αυτή η προσέγγιση οδήγησε σε μια σπειροειδή πτώση καθώς χάθηκαν θέσεις εργασίας και μειώθηκαν τα φορολογικά έσοδα. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε παρά μειώθηκε, οδηγώντας σε πιέσεις για ακόμη μεγαλύτερες περικοπές.» Επίσης ο αρθρογράφος τονίζει πως η αποτυχία της Ελλάδας, αλλά και άλλων παρόμοιων προγραμμάτων που εφαρμόστηκαν σε άλλες χώρες θα έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες:
«Πρώτον είναι το κοινωνικό κόστος μιας δεκαετίας αποτυχημένης λιτότητας. Οι βιβλιοθήκες που έκλεισαν, οι κοινωνικές δομές που κατέρρευσαν, η αύξηση δημιουργίας τραπεζών τροφίμων.
Δεύτερον είναι το κόστος της ευκαιρίας που χάθηκε. Όλες οι υποδομές που κατασκεύαζαν οι κυβερνήσεις βασίζονταν στην πρόσβαση σε φτηνό χρήμα λόγων των χαμηλών επιτοκίων. Το να μειώνεις τις υποδομές για να εξοικονομήσεις χρήματα έχει συνέπειες.
Τρίτον, η παγκόσμια οικονομία δεν έχει ανακάμψει σε καμιά περίπτωση. Στην πραγματικότητα, πρόκειται για την πιο αργή και αδύνατη ανάκαμψη από κάθε ύφεση, μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Και βέβαια το παλιό κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στους ηγέτες και τους λαούς έχει διαρραγεί σε σχεδόν απόλυτο βαθμό. Παλιότερα οι ψηφοφόροι πίστευαν πως αν δουλέψουν σκληρά θα έχουν έναν αξιοπρεπή μισθό και το κράτος θα τους φροντίσει σε δύσκολες στιγμές. Το ότι αυτό πλέον δεν ισχύει έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με αυτό που συνέβη στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια» καταλήγει ο αρθρογράφος.
Κοινοτικός Τύπος
Η επίσημη ολοκλήρωση του ελληνικού προγράμματος διάσωσης βρίσκεται στο επίκεντρο του σημερινού κοινοτικού Τύπου. Τα σχετικά δημοσιεύματα προβάλλουν ιδιαίτερα τη σημασία που έχει η μέρα αυτή για την Ευρώπη, σημειώνοντας παράλληλα ότι η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει μπροστά της ένα δύσκολο δρόμο.
Συγκεκριμένα, το Euractiv, σε σχετική ανάλυση υπό τον τίτλο «Η Ελλάδα βγαίνει από το πρόγραμμα διάσωσης αλλά έχει δύσκολες μέρες μπορστά» (Greece exits bailout programme but faces hard times ahead) σημειώνει ότι αν και η σημερινή ημερομηνία αποτελεί σίγουρα ορόσημο για τη σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας και σηματοδοτεί το τέλος μιας πολύ δύσκολης περιόδου για την ευρωζώνη, η χώρα έχει ένα δύσκολο αγώνα μπροστά της προκειμένου να διατηρήσει την οικονομία της βιώσιμη.
Στο ίδιο μήκος κύματος και ο EUObserver, σε δημοσίευμα υπό τον τίτλο «H Ελλάδα βγάινει από τα προγράμματα, αλλά δύσκολος ο δρόμος μπροστά» (Greece exits bailouts, but difficult path ahead) παρατηρεί κι αυτός ότι αν και η σημερινή μέρα σηματοδοτεί το τέλος οκτώ ετών κρίσης και λιτότητας, η έξοδος από το πρόγραμμα διάσωσης δεν σημαίνει την ταχεία ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, η οποία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μεγάλες προκλήσεις όπως υποδηλώνει και η διάσταση απόψεων μεταξύ των δανειστών για το δέον γενέσθαι.
Από την πλευρά του τέλος το Politico, σε ανάλυση υπό τον τίτλο «Το ελληνικό τεστ Ρόρσαχ» (The Greek Rorschach test) παρατηρεί ότι σήμερα δεν πρόκειται να λάβουν χώρα φαντασμαγορικές τελετές ούτε θα υπάρξουν συγκινησιακά φορτισμένες στιγμές, καθώς η λήξη σήμερα της περιόδου κατά την οποία η Ελλάδα λειτούργησε ως de facto αποικία της ΕΕ θα συντελεστεί με την απλή υπογραφή κάποιου ανώνυμου τεχνοκράτη των Βρυξελλών.
Ο αρθρογράφος επικαλείται την άποψη πολλών οικονομολόγων ότι η Ελλάδα βγαίνει από τα προγράμματα με ένα χρέος που είναι μη βιώσιμο και εκφράζει την άποψη ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα είναι μια πολύ φτωχότερη χώρα συγκριτικά με την εποχή που μπήκε στα προγράμματα, καθώς, όπως χαρακτηριστικά σημειώνει, σε όλο αυτό διάστημα το ελληνικό ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά σχεδόν 25%. Παρά τις συνεχιζόμενες οικονομικές δυσκολίες της Ελλάδας, στην Ευρώπη κυριαρχεί η άποψη ότι η προσπάθεια διάσωσης όχι μόνο υπήρξε επιτυχής, αλλά μπορεί να λειτουργήσει και ως υπόδειγμα για παρόμοιες περιπτώσεις στο μέλλον, προσθέτει το δημοσίευμα.
