Η δεύτερη μεταπολεμική γενιά, η οποία πέρασε από τις συμπληγάδες του εμφυλίου τραύματος και του μεταπολεμικού (παρα)κράτους της Δεξιάς, έχασε μία από τις σημαίνουσες ποιητικές της φωνές. Η καρδιά του Βύρωνα Λεοντάρη σταμάτησε να χτυπάει στις 6 Αυγούστου το πρωί, σε ηλικία 83 ετών. Η κηδεία του θα γίνει σήμερα στις 12 το μεσημέρι στο Νεκροταφείο Καισαριανής.
«Ο σημερινός άνθρωπος βγαίνει καθημαγμένος, από μια ήττα, που δεν σημαδεύει ανεξίτηλα μονάχα τον ελληνικό χώρο, αλλά είναι γενικότερα, ήττα της ανθρωπότητας, του πολιτισμού», έγραφε στο άρθρο του «Η ποίηση της ήττας», που δημοσιεύτηκε στην «Επιθεώρηση της Τέχνης» (αρ. 106 - 107, Οκτώβριος 1963). Αυτοβιογραφούμενος και συνάμα αλληλέγυος με τους ποιητές της δικής του γενιάς, μιλούσε για το αδικαίωτο του αγώνα τους. Ενός αγώνα που υποστηρίχθηκε από το όραμα του οικουμενικού, ουμανιστικού, σοσιαλιστικού αιτήματος, που εν τούτοις συνετρίβη από εχθρούς και... συντρόφους.
Το παρόν της μετεμφυλιακής και μεταπολεμικής Ελλάδας, με τον «Παρθενώνα» της Μακρονήσου να φυλακίζει, να βασανίζει και να στέλνει στο θάνατο μυαλό και σώμα, οι ποιητές με αριστερό ιδεολογικό πρόσημο, το βιώνουν αγχωτικά και εν πολλοίς πεισιθάνατα. Ετσι, δεν είναι καθόλου απρόσμενο ότι αισθάνονται εξορισμένοι, εξαπατημένοι, πρόσφυγες και μετανάστες από μια μητριά πατρίδα που τους φτύνει, τους κλοτσάει και τους σπάει τα κόκαλα.
Οι περισσότεροι εξ αυτών ανήκουν στην Αριστερά -απ' όλο το φάσμα της-, αλλά δεν είναι τα κλασικά κομματόσκυλα, γι' αυτό η ποίησή τους δεν μυρίζει κομματική ορθοδοξία και ντιρεκτίβα. Ανένταχτοι καθώς είναι, αντιμετωπίζουν τουλάχιστον με κριτικό μάτι τις κεντρικές επιλογές της επίσημης και δογματικής αριστεροφροσύνης. Γι' αυτό δεν χωρούν πουθενά, γι' αυτό είναι απελπισμένοι, ανέστιοι, εγκλωβισμένοι.
Σε πρώτο πρόσωπο
Η επιλογή του πρώτου προσώπου με τον κραδασμό της απελπισμένης αυτοναφορικότητας, το ύφος σε ρυθμό κουβέντας εξομολογητικής σαν να σιγοψιθυρίζονται οι στίχοι στο αυτί του συνομιλητή, αλλά και ο τόνος της φωνής που πάει να σβήσει μέσα σ' ένα λυγμικό κλάμα, συνθέτουν το ποιητικό προφίλ της δεύτερης μετά τον πόλεμο γενιάς. Και ο Βύρων Λεοντάρης υπήρξε μία από τις χαρακτηριστικές, καίριες και παρεμβατικές φωνές της.
Ο ποιητής γεννήθηκε στο 1932 στη Νιγρίτα Σερρών. Μεγάλωσε στη Σάμο μέχρι το 1939, στο νησί απ' όπου καταγόταν, οπότε η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα. Μεταξύ των ετών 1952-1956 σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια άσκησε τη δικηγορία. Η πρώτη του ποιητική συλλογή κυκλοφόρησε -πριν από ακριβώς εξήντα χρόνια- με τον τίτλο «Γενική αίσθηση».
Ακολούθησαν τα ποιητικά βιβλία: «Ορθοστασία» (1957), «Ομίχλη του μεσημεριού» (1959), «Ανασύνδεση» (1962), «Κρύπτη» (1968), «Ψυχοστασία» (1972), «Μόνον διά της λύπης...» (1976), «Ψυχοστασία. Ποιήματα 1949-1976» (1983), «Εκ περάτων» (1986), «Εν γη αλμυρά» (1996) -Κρατικό Βραβείο ποίησης 1997-, «Εως...» (2003), «Μόνον διά της λύπης» (2006).
Αδέλφια του υπήρξαν ο δοκιμιογράφος-κριτικός Μανόλης Λαμπρίδης (ψευδώνυμο) και ο ποιητής Ανδρέας Λεοντάρης. Μοιράστηκε τη ζωή του με την ποιήτρια Ζέφη Δαράκη. Απέκτησαν ένα αγόρι, τον κινηματογραφιστή Γιάννη Λεοντάρη.
Του Β. Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Πηγή: http://www.enet.gr
«Ο σημερινός άνθρωπος βγαίνει καθημαγμένος, από μια ήττα, που δεν σημαδεύει ανεξίτηλα μονάχα τον ελληνικό χώρο, αλλά είναι γενικότερα, ήττα της ανθρωπότητας, του πολιτισμού», έγραφε στο άρθρο του «Η ποίηση της ήττας», που δημοσιεύτηκε στην «Επιθεώρηση της Τέχνης» (αρ. 106 - 107, Οκτώβριος 1963). Αυτοβιογραφούμενος και συνάμα αλληλέγυος με τους ποιητές της δικής του γενιάς, μιλούσε για το αδικαίωτο του αγώνα τους. Ενός αγώνα που υποστηρίχθηκε από το όραμα του οικουμενικού, ουμανιστικού, σοσιαλιστικού αιτήματος, που εν τούτοις συνετρίβη από εχθρούς και... συντρόφους.
Το παρόν της μετεμφυλιακής και μεταπολεμικής Ελλάδας, με τον «Παρθενώνα» της Μακρονήσου να φυλακίζει, να βασανίζει και να στέλνει στο θάνατο μυαλό και σώμα, οι ποιητές με αριστερό ιδεολογικό πρόσημο, το βιώνουν αγχωτικά και εν πολλοίς πεισιθάνατα. Ετσι, δεν είναι καθόλου απρόσμενο ότι αισθάνονται εξορισμένοι, εξαπατημένοι, πρόσφυγες και μετανάστες από μια μητριά πατρίδα που τους φτύνει, τους κλοτσάει και τους σπάει τα κόκαλα.
Οι περισσότεροι εξ αυτών ανήκουν στην Αριστερά -απ' όλο το φάσμα της-, αλλά δεν είναι τα κλασικά κομματόσκυλα, γι' αυτό η ποίησή τους δεν μυρίζει κομματική ορθοδοξία και ντιρεκτίβα. Ανένταχτοι καθώς είναι, αντιμετωπίζουν τουλάχιστον με κριτικό μάτι τις κεντρικές επιλογές της επίσημης και δογματικής αριστεροφροσύνης. Γι' αυτό δεν χωρούν πουθενά, γι' αυτό είναι απελπισμένοι, ανέστιοι, εγκλωβισμένοι.
Σε πρώτο πρόσωπο
Η επιλογή του πρώτου προσώπου με τον κραδασμό της απελπισμένης αυτοναφορικότητας, το ύφος σε ρυθμό κουβέντας εξομολογητικής σαν να σιγοψιθυρίζονται οι στίχοι στο αυτί του συνομιλητή, αλλά και ο τόνος της φωνής που πάει να σβήσει μέσα σ' ένα λυγμικό κλάμα, συνθέτουν το ποιητικό προφίλ της δεύτερης μετά τον πόλεμο γενιάς. Και ο Βύρων Λεοντάρης υπήρξε μία από τις χαρακτηριστικές, καίριες και παρεμβατικές φωνές της.
Ο ποιητής γεννήθηκε στο 1932 στη Νιγρίτα Σερρών. Μεγάλωσε στη Σάμο μέχρι το 1939, στο νησί απ' όπου καταγόταν, οπότε η οικογένειά του μετακόμισε στην Αθήνα. Μεταξύ των ετών 1952-1956 σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στη συνέχεια άσκησε τη δικηγορία. Η πρώτη του ποιητική συλλογή κυκλοφόρησε -πριν από ακριβώς εξήντα χρόνια- με τον τίτλο «Γενική αίσθηση».
Ακολούθησαν τα ποιητικά βιβλία: «Ορθοστασία» (1957), «Ομίχλη του μεσημεριού» (1959), «Ανασύνδεση» (1962), «Κρύπτη» (1968), «Ψυχοστασία» (1972), «Μόνον διά της λύπης...» (1976), «Ψυχοστασία. Ποιήματα 1949-1976» (1983), «Εκ περάτων» (1986), «Εν γη αλμυρά» (1996) -Κρατικό Βραβείο ποίησης 1997-, «Εως...» (2003), «Μόνον διά της λύπης» (2006).
Αδέλφια του υπήρξαν ο δοκιμιογράφος-κριτικός Μανόλης Λαμπρίδης (ψευδώνυμο) και ο ποιητής Ανδρέας Λεοντάρης. Μοιράστηκε τη ζωή του με την ποιήτρια Ζέφη Δαράκη. Απέκτησαν ένα αγόρι, τον κινηματογραφιστή Γιάννη Λεοντάρη.
Του Β. Κ. ΚΑΛΑΜΑΡΑ
Πηγή: http://www.enet.gr
