Ο Σωκράτης Μάλαμας δεν χρειάζεται συστάσεις. Ούτε καν επίθετο. Ο Σωκράτης την Παρασκευή 20/1 στην πρεμιέρα του, στην Κεντρική Σκηνή του Σταυρού του Νότου, έκανε ό,τι κάνει πάντα. Είπε τα τραγούδια του (από τα πιο ωραία της ελληνικής δισκογραφίας) με τη γεμάτη, στεντόρεια φωνή του, τα είπε δυνατά, ζεστά, μοναδικά (βέβαια ακόμη και να τα ψιθύριζε, θα ξεσήκωνε το κοινό). Έδωσε μία μουσική παράσταση, που αν και είναι από αυτές που έχω χαρεί περισσότερο τον τελευταίο καιρό, δεν μπορεί να φτάσει τις υπέροχα μυσταγωγικές συναυλίες του, που η μαγεία τους συγκρίνεται μόνο με αυτές του Θανάση. Στατικός (μόνο σωματικά) στο κάθισμά του, τυλιγμένος στον καπνό του τσιγάρου του, κουρδίζοντας που και που την κιθάρα του, ο Σωκράτης μας ταξιδεύει από τα αλκοολούχα νερά της κολυμπήθρας μας μέχρι τις όχθες του Αχέροντα.
Καλωσορίζει τα πουλάκια του, τραγουδά για τα παιδιά μες στην πλατεία και για αυτά που για άλλους κοστίζουν μια δραχμή και για άλλους μια ζωή, για τους από μηχανής θεούς που αμήχανα κοιτάζουν, για την Ελλάδα, για τη μοναξιά που μοιάζει με τσιγάρο ατέλειωτο. Μαζί με την Λαμπρινή Καρακώστα, λαμπερή αλλά καθόλου φλύαρη παρουσία, τον εξαιρετικό στο βιολί Φώτη Σιώτα, που παίζει μέχρι και με το στόμα, και την υπόλοιπη ορχήστρα του, ο Σωκράτης ανέβασε κάποιους ακόμη και στα τραπέζια. Η (γνωστή) Γωγώ, μέγιστη fan του, φώναζε Σωκράτης for ever και αφού περιφέρθηκε σε όλο το μαγαζί ανέβηκε στη σκηνή στα Πάγια για το καθιερωμένο τσιφτετέλι της.
Ακούσαμε το νέο του τραγούδι με τίτλο Κάτοπτρα και το κάπως μιλητό του μέρος μας συνεπήρε. Τον κόσμο αυτόν δεν τον γνωρίζεις πια, τραγουδά με τόνο σαν να αφηγείται και μοιάζει σαν μια φωνή από κάποια άλλη διάσταση να ηχεί στα αυτιά μας. Άμα δεν λιώσουμε μαζί, πώς θες να γίνουμε ένα, λέει στα Διόδια και αναρωτιέμαι αν υπάρχει πιο ερωτικός στίχος από αυτόν. Το ίδιο αναρωτιέμαι και για την αριστουργηματική Ηλιόπετρα, σε μουσική Θανάση Παπακωνσταντίνου και στίχους από το ποίημα του Οκτάβιο Πας, κάθε, μα κάθε φορά που την ακούω. Αυτό το κομμάτι βγάζει μία απίστευτη ένταση μαζί με μία απίστευτη τρυφερότητα, περιγράφοντας το μεγαλείο του έρωτα, με τον πιο εύστοχο τρόπο. Είχα φύγει για λίγο και τότε κατάλαβα πως έλεγε τον Διάφανο, κανείς δεν θέλει να λείπει όταν λέει αυτό το επίσης αριστουργηματικό τραγούδι. Έτρεξα πίσω να προλάβω τα υπόλοιπο. Και αυτό και ο Τειρεσίας, που επίσης είπε, καταλαβαίνεις από την πρώτη στιγμή ότι είναι γραμμένα από τον Θανάση. Ο Σωκράτης Μάλαμας τους δίνει την απόλυτη ερμηνεία, δεν θα μπορούσα να φανταστώ κάποιον άλλο να τα ερμηνεύει τόσο χαρακτηριστικά.
Ο Σιώτας είπε εξαιρετικά το Αερικό και όλοι φωνάξαμε (για ακόμη μία φορά) πως όσες κι αν χτίζουν φυλακές και αν ο κλοιός στενεύει, ο νους μας είναι αληταριό, που όλο θα δραπετεύει. Και το Σαν παιδί, με τη σιωπή την άχραντη, επιθετικό προσδιορισμό που ακόμη κι αν δεν ήξερα τι σημαίνει, μου αρέσει απλώς και μόνο να τον ακούω ως λέξη. Η Μελίνα Κανά πάντα σημείο αναφοράς. Μαζί με την Λαμπρινή, ο Σωκράτης τραγουδά τα Μεταξωτά και το Άσε τα Ψέματα. Τραγουδούν παρέα και το Δρόμο άλλαξε ο αέρας, όπως πάντα.
Ακούμε τα Ξωτικά, που μιλούν για εκείνες τις ιστορίες, που είναι όνειρα, που δεν θα είσαι σίγουρος ποτέ αν έγιναν στ’ αλήθεια, την Κοιλάδα των Τεμπών, το Κάτω από το Μαξιλάρι, το Χαμένο Ρούχο. «Μην πίνετε άλλο, δεν φτάνει για όλους», λέει γελώντας, όμως τα ποτήρια τσουγκρίζουν ασταμάτητα. Κρασάκι μου συγχώρα με, τραγουδά στο κομμάτι Του Ασώτου. Και έρχεται η ώρα για το Γράμμα, ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια του (και ίσως από τα αγαπημένα μου γενικότερα). Πώς νιώθουμε παράφορα, πώς ζούμε έτσι αδιάφορα. Στίχος που περικλείει όλη την υπαρξιακή απελπισία του ανθρώπου.
Ραγίζει Απόψε η Καρδιά, Πεχλιβάνης, Στα Είπα Όλα, Τίποτα δεν Χάθηκε, Τον Χρόνο να Λαβώσω, Νεράιδα, Πριγκηπέσα, δεν τα λέω με τη σωστή σειρά, τι σημασία έχει, όλα είναι γραμμένα μέσα μας. Η Αμερική όμως ξέρω με βεβαιότητα ότι ήταν το φινάλε. Που σαν μια οποιαδήποτε Αμερική, μπορεί να γίνει τελικός προορισμός, για έναν άνθρωπο που έχει ξεκινήσει ένα μακρύ ταξίδι, όπως για τους μετανάστες που περιγράφει στους στίχους της. Φεύγοντας από το live αυτό, είχα βραχνιάσει, αυτό είναι δείγμα πως τραγούδησα, μου αρέσει να τραγουδώ στα live, μου αρέσει και ο Σωκράτης. Γιατί οι νότες που ξεπηδούν από τα χείλη του γεμίζουν τον χώρο τόσο, που λες και σπρώχνουν το ταβάνι, κι έτσι νομίζεις ότι έχει ανοίξει ένας μικρός ουρανός από πάνω. Γιατί ενώ είναι τόσο σταθερός στην θέση του, μεταφέρει τόση κίνηση και ενέργεια, σαν να είναι μία πηγή που αναβλύζει κάποια μαγική ουσία, που μεθά τους γύρω του. Γιατί είναι τόσο αγέρωχος, με τη σιγουριά του καλλιτέχνη που σαν αυτόν δεύτερο δεν έχει. Και κυρίως γιατί είναι διάφανος σχεδόν, με την ψυχή του να γίνει απόλυτα ορατή στη μουσική του, ακουμπισμένος στην πλώρη της καρδιάς μας.
Φωτογραφίες - Βίντεο: Δημήτρης Διολής
*Κάθε Παρασκευή και Σάββατο μέχρι τις 18 Μαρτίου, Σταυρός του Νότου - Κεντρική Σκηνή
Καλωσορίζει τα πουλάκια του, τραγουδά για τα παιδιά μες στην πλατεία και για αυτά που για άλλους κοστίζουν μια δραχμή και για άλλους μια ζωή, για τους από μηχανής θεούς που αμήχανα κοιτάζουν, για την Ελλάδα, για τη μοναξιά που μοιάζει με τσιγάρο ατέλειωτο. Μαζί με την Λαμπρινή Καρακώστα, λαμπερή αλλά καθόλου φλύαρη παρουσία, τον εξαιρετικό στο βιολί Φώτη Σιώτα, που παίζει μέχρι και με το στόμα, και την υπόλοιπη ορχήστρα του, ο Σωκράτης ανέβασε κάποιους ακόμη και στα τραπέζια. Η (γνωστή) Γωγώ, μέγιστη fan του, φώναζε Σωκράτης for ever και αφού περιφέρθηκε σε όλο το μαγαζί ανέβηκε στη σκηνή στα Πάγια για το καθιερωμένο τσιφτετέλι της.
Ακούσαμε το νέο του τραγούδι με τίτλο Κάτοπτρα και το κάπως μιλητό του μέρος μας συνεπήρε. Τον κόσμο αυτόν δεν τον γνωρίζεις πια, τραγουδά με τόνο σαν να αφηγείται και μοιάζει σαν μια φωνή από κάποια άλλη διάσταση να ηχεί στα αυτιά μας. Άμα δεν λιώσουμε μαζί, πώς θες να γίνουμε ένα, λέει στα Διόδια και αναρωτιέμαι αν υπάρχει πιο ερωτικός στίχος από αυτόν. Το ίδιο αναρωτιέμαι και για την αριστουργηματική Ηλιόπετρα, σε μουσική Θανάση Παπακωνσταντίνου και στίχους από το ποίημα του Οκτάβιο Πας, κάθε, μα κάθε φορά που την ακούω. Αυτό το κομμάτι βγάζει μία απίστευτη ένταση μαζί με μία απίστευτη τρυφερότητα, περιγράφοντας το μεγαλείο του έρωτα, με τον πιο εύστοχο τρόπο. Είχα φύγει για λίγο και τότε κατάλαβα πως έλεγε τον Διάφανο, κανείς δεν θέλει να λείπει όταν λέει αυτό το επίσης αριστουργηματικό τραγούδι. Έτρεξα πίσω να προλάβω τα υπόλοιπο. Και αυτό και ο Τειρεσίας, που επίσης είπε, καταλαβαίνεις από την πρώτη στιγμή ότι είναι γραμμένα από τον Θανάση. Ο Σωκράτης Μάλαμας τους δίνει την απόλυτη ερμηνεία, δεν θα μπορούσα να φανταστώ κάποιον άλλο να τα ερμηνεύει τόσο χαρακτηριστικά.
Ο Σιώτας είπε εξαιρετικά το Αερικό και όλοι φωνάξαμε (για ακόμη μία φορά) πως όσες κι αν χτίζουν φυλακές και αν ο κλοιός στενεύει, ο νους μας είναι αληταριό, που όλο θα δραπετεύει. Και το Σαν παιδί, με τη σιωπή την άχραντη, επιθετικό προσδιορισμό που ακόμη κι αν δεν ήξερα τι σημαίνει, μου αρέσει απλώς και μόνο να τον ακούω ως λέξη. Η Μελίνα Κανά πάντα σημείο αναφοράς. Μαζί με την Λαμπρινή, ο Σωκράτης τραγουδά τα Μεταξωτά και το Άσε τα Ψέματα. Τραγουδούν παρέα και το Δρόμο άλλαξε ο αέρας, όπως πάντα.
Ακούμε τα Ξωτικά, που μιλούν για εκείνες τις ιστορίες, που είναι όνειρα, που δεν θα είσαι σίγουρος ποτέ αν έγιναν στ’ αλήθεια, την Κοιλάδα των Τεμπών, το Κάτω από το Μαξιλάρι, το Χαμένο Ρούχο. «Μην πίνετε άλλο, δεν φτάνει για όλους», λέει γελώντας, όμως τα ποτήρια τσουγκρίζουν ασταμάτητα. Κρασάκι μου συγχώρα με, τραγουδά στο κομμάτι Του Ασώτου. Και έρχεται η ώρα για το Γράμμα, ένα από τα αγαπημένα μου τραγούδια του (και ίσως από τα αγαπημένα μου γενικότερα). Πώς νιώθουμε παράφορα, πώς ζούμε έτσι αδιάφορα. Στίχος που περικλείει όλη την υπαρξιακή απελπισία του ανθρώπου.
Ραγίζει Απόψε η Καρδιά, Πεχλιβάνης, Στα Είπα Όλα, Τίποτα δεν Χάθηκε, Τον Χρόνο να Λαβώσω, Νεράιδα, Πριγκηπέσα, δεν τα λέω με τη σωστή σειρά, τι σημασία έχει, όλα είναι γραμμένα μέσα μας. Η Αμερική όμως ξέρω με βεβαιότητα ότι ήταν το φινάλε. Που σαν μια οποιαδήποτε Αμερική, μπορεί να γίνει τελικός προορισμός, για έναν άνθρωπο που έχει ξεκινήσει ένα μακρύ ταξίδι, όπως για τους μετανάστες που περιγράφει στους στίχους της. Φεύγοντας από το live αυτό, είχα βραχνιάσει, αυτό είναι δείγμα πως τραγούδησα, μου αρέσει να τραγουδώ στα live, μου αρέσει και ο Σωκράτης. Γιατί οι νότες που ξεπηδούν από τα χείλη του γεμίζουν τον χώρο τόσο, που λες και σπρώχνουν το ταβάνι, κι έτσι νομίζεις ότι έχει ανοίξει ένας μικρός ουρανός από πάνω. Γιατί ενώ είναι τόσο σταθερός στην θέση του, μεταφέρει τόση κίνηση και ενέργεια, σαν να είναι μία πηγή που αναβλύζει κάποια μαγική ουσία, που μεθά τους γύρω του. Γιατί είναι τόσο αγέρωχος, με τη σιγουριά του καλλιτέχνη που σαν αυτόν δεύτερο δεν έχει. Και κυρίως γιατί είναι διάφανος σχεδόν, με την ψυχή του να γίνει απόλυτα ορατή στη μουσική του, ακουμπισμένος στην πλώρη της καρδιάς μας.
Φωτογραφίες - Βίντεο: Δημήτρης Διολής
*Κάθε Παρασκευή και Σάββατο μέχρι τις 18 Μαρτίου, Σταυρός του Νότου - Κεντρική Σκηνή
