42 χρόνια μετά την πρώτη του κυκλοφορία το 1976, το ιστορικό πολιτικό έργο «Καντάτα για τη Μακρόνησο | Σπουδή σε ποιήματα του Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκη» του Θάνου Μικρούτσικου σε ποίηση (και μετάφραση) Γιάννη Ρίτσου & Βλαδίμηρου Μαγιακόβσκι επανακυκλοφορεί ανανεωμένο.
Στη νέα, συλλεκτική έκδοση, που ηχογραφήθηκε το Μάιο του 2018 για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ που συμπληρώνονται τον Νοέμβριο του 2018, αντί της Μαρίας Δημητριάδη στην οποία ανήκουν οι πρώτες εκτελέσεις, τα τραγούδια ερμηνεύουν η Ρίτα Αντωνοπούλου & ο Κώστας Θωμαΐδης. Ακούγονται από παλαιότερες ηχογραφήσεις οι φωνές του Σάκη Μπουλά, της Αφροδίτης Μάνου, της Σοφίας Σπυράτου, του Γιώργου Κιμούλη, της Μαρίας Κανελλοπούλου, του Πάνου Σκουρολιάκου, της Μαριτίνας Πάσσαρη, της Νότας Μπενετάτου και της Μαρίας Χατζησάββα. Αφηγούνται ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Κώστας Θωμαΐδης και ο Γιάννης Παπαζαχαριάκης, ενώ το τραγούδι «Χρόνος» τελειώνει με απόσπασμα παλαιότερης εκτέλεσης με τη Μαρία Δημητριάδη & αφηγητή τον Γιώργο Κιμούλη.
Παίζουν οι μουσικοί: Θύμιος Παπαδόπουλος κλαρινέτο & σοπράνο σαξόφωνο, Γιάννης Παπαζαχαριάκης κιθάρες, Θοδωρής Οικονόμου πιάνο, Νίκος Σακελλαράκης τρομπέτα & φλικόρνο, Μίμης Ντούτσουλης ηλεκτρικό μπάσο, Γιώργος Κατσίκας ντραμς & κρουστά, Τζίμης Σταρίδας τρομπόνι.
Το CD συνοδεύεται από 64σέλιδο βιβλίο με στίχους, ιστορικές πληροφορίες, σημείωμα του Θάνου Μικρούτσικου, πλούσιο φωτογραφικό υλικό κριτικές και άλλα.
Το μεσημέρι της Δευτέρας 10 Σεπτεμβρίου 2018 έγινε στον Κήπο του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών - Black Duck Garden η πρώτη επίσημη παρουσίαση του έργου, παρουσία όλων των συντελεστών της νέας έκδοσης, του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ κ. Δημήτρη Κουτσούμπα, καλλιτεχνών, δημοσιογράφων και κοινού.
Πρώτος το λόγο πήρε ο Δημήτρης Κουτσούμπας, που ευχαρίστησε τον Θάνο Μικρούτσικο για τις τρεις μεγάλες συναυλίες που πραγματοποίησε σε Αθήνα, Πάτρα & Θεσσαλονίκη τους προηγούμενους μήνες και ήταν αφιερωμένες στα 100 χρόνια του κόμματος, μιλώντας τόσο για το συγκεκριμένο έργο του συνθέτη, όσο και για το γενικότερο αποτύπωμά του. «Η παρούσα έκδοση δεν είναι απλά μια επετειακή επανέκδοση του πρώτου δίσκου του 1976. Στη νέα αυτή ηχογράφηση που πραγματοποιήθηκε μετά το τέλος των συναυλιών, ο Θάνος Μικρούτσικος ξαναδούλεψε την Καντάτα και τη Σπουδή. Πρόσθεσε νέα στοιχεία στην ηχογράφηση ενώ έκανε σε αρκετά σημεία νέες ενορχηστρώσεις, διατηρώντας όμως απόλυτα τις εναλλαγές τονικής - ατονικής μουσικής και κάνοντας πιο στέρεη την πρωτοποριακή φόρμα της αρχικής εκδοχής. Επιβεβαίωσε με αυτό τον τρόπο δυο λόγια που είχαμε πει λίγους μήνες πριν: Ότι, αν και πολυγραφότατος, δεν επαναλαμβάνεται, αν και απόλυτα καταξιωμένος, δεν επαναπαύεται. Είναι ακαταπόνητος και απαιτητικότατος από τον εαυτό του, τον οποίο καταφέρνει να ξεπερνά σε κάθε έργο του διαλεκτικά, έτσι που να τον εμπεριέχει, αλλά σε ένα καινούριο, παραπάνω κάθε φορά επίπεδο. Το έξοχο αποτέλεσμα οφείλεται, όμως, και στους συντελεστές του CD. Τους ερμηνευτές και τους μουσικούς, τους τεχνικούς, που με μεράκι και ενθουσιασμό, όπως ο ίδιος ο Θάνος Μικρούτσικος δήλωσε, μπήκαν στο στούντιο για την καινούρια ηχογράφηση» ανέφερε. Τέλος, ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές καθώς και την κόρη του Γιάννη Ρίτσου, Έρη, και χαρακτήρισε τη νέα δουλειά ως το δώρο του Θάνου Μικρούτσικου στο κόμμα και τους φίλους του, που αγωνίζονται να αλλάξουν τον κόσμο συντροφιά με -και μέσα από- τη μουσική του Θάνου.
Ο Θάνος Μικρούτσικος ευχαριστώντας με τη σειρά του, έκανε μια αναδρομή στην πορεία του (θα επανέλθουμε με την απομαγνητοφώνησή της) κατά την οποία η μουσική υπήρξε βασική διάσταση της ζωής του. Μιλώντας για την «Καντάτα» & τη «Σπουδή», περιέγραψε την πρώτη παρουσίαση τους στην Αθήνα το 1976, αλλά και στο εξωτερικό (Βερολίνο, 1981 - Βιέννη, 1982 - Γλασκόβη, 1983) και συνέχισε: «Πέρασαν πολλά χρόνια. Το έργο, σαν να είχε κάνει το καθήκον του, κοιμόταν ήσυχο. Και φέτος, το ΚΚΕ, στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων του, με κάλεσε να δώσω τρεις συναυλίες με αυτά τα έργα, πράγμα που από μόνο του αποτελούσε εξαιρετική τιμή για μένα. Το λέω αυτό και για έναν επιπρόσθετο λόγο. Η «Καντάτα για τη Μακρόνησο» είναι ένα έργο που δεν ανήκει μόνο στους δημιουργούς του. Ανήκει σε όσους αγωνίστηκαν και πάλεψαν μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ σε χρόνους ζοφερούς. Σε όσους εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν και αντιστάθηκαν. Σε όσους πάλεψαν για μια δίκαιη κοινωνία. Τα έργα, λοιπόν, αυτά παίζονταν πια στο φυσικό τους χώρο και τα παρακολούθησαν 22 χιλιάδες θεατές (…). Το δηλώνω και τώρα, ήταν η πιο ευτυχισμένη στιγμή στη μακριά πορεία της μουσικής μου (…). Το ΚΚΕ ανέλαβε λοιπόν την έκδοση της νέας ηχογράφησης σε ένα εξαιρετικό βιβλίο - CD, που είναι σπάνιο ακόμα και για την εποχή πριν από την κατάρρευση της δισκογραφικής βιομηχανίας. Είναι ένα πλήρες βιβλίο, με φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του κόμματος. Και φυσικά η ηχογράφηση, και παλιά και νέα στοιχεία και καινούρια ενορχήστρωση και καινούριες ερμηνείες, άψογο παίξιμο των μουσικών, εξαιρετική ηχογράφηση στο στούντιο Στέντωρ από τον Σωτήρη Παπαδόπουλο και με μια πλήρη εργασία (επιμέλεια) που έκανε ο Θύμιος Παπαδόπουλος από την αρχή μέχρι το τέλος. Και βέβαια, οι ερμηνευτές. Ο Κώστας Θωμαΐδης που έχει όλο το βάρος του Μαγιακόβσκη και μία συμμετοχή στο Ρίτσο, στην Καντάτα (…). Και η Ρίτα Αντωνοπούλου. Της έκανα αρκετό «μασάζ» για να ξεπεράσει την ιδέα ότι θα αναμετρηθεί με τη Μαρία Δημητριάδη. Άλλωστε, υπήρχε προϊστορία. Τη Μαρία, το 2006, 2007 & 2008 την είχε μελετήσει σε βάθος. Δεν την εμιμείτο, την περιείχε, την είχε αφομοιώσει (…). Η ψυχική ανάταση που πήρα απ’ αυτή τη δουλειά και τόσο χρειαζόμουν αυτό το διάστημα, μου έδωσε τεράστια δύναμη για τη συνέχεια (…)».
Ο Θάνος Μικρούτσικος έκλεισε την ομιλία του, λέγοντας: «Έχω ένα καθήκον, όπως και όλοι σας. Να προσπαθήσουμε με τα γραπτά μας, με τις δημόσιες παρεμβάσεις μας, με την τέχνη μας, να ξανακάνουμε γοητευτική την εικόνα του κόσμου που θέλουμε τελικά να πάμε. Το οφείλουμε στα νέα παιδιά και στις επόμενες γενιές. Σας ευχαριστώ από καρδιάς».
Η νέα έκδοση του έργου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».
Στη νέα, συλλεκτική έκδοση, που ηχογραφήθηκε το Μάιο του 2018 για τα 100 χρόνια του ΚΚΕ που συμπληρώνονται τον Νοέμβριο του 2018, αντί της Μαρίας Δημητριάδη στην οποία ανήκουν οι πρώτες εκτελέσεις, τα τραγούδια ερμηνεύουν η Ρίτα Αντωνοπούλου & ο Κώστας Θωμαΐδης. Ακούγονται από παλαιότερες ηχογραφήσεις οι φωνές του Σάκη Μπουλά, της Αφροδίτης Μάνου, της Σοφίας Σπυράτου, του Γιώργου Κιμούλη, της Μαρίας Κανελλοπούλου, του Πάνου Σκουρολιάκου, της Μαριτίνας Πάσσαρη, της Νότας Μπενετάτου και της Μαρίας Χατζησάββα. Αφηγούνται ο Θάνος Μικρούτσικος, ο Κώστας Θωμαΐδης και ο Γιάννης Παπαζαχαριάκης, ενώ το τραγούδι «Χρόνος» τελειώνει με απόσπασμα παλαιότερης εκτέλεσης με τη Μαρία Δημητριάδη & αφηγητή τον Γιώργο Κιμούλη.
Παίζουν οι μουσικοί: Θύμιος Παπαδόπουλος κλαρινέτο & σοπράνο σαξόφωνο, Γιάννης Παπαζαχαριάκης κιθάρες, Θοδωρής Οικονόμου πιάνο, Νίκος Σακελλαράκης τρομπέτα & φλικόρνο, Μίμης Ντούτσουλης ηλεκτρικό μπάσο, Γιώργος Κατσίκας ντραμς & κρουστά, Τζίμης Σταρίδας τρομπόνι.
Το CD συνοδεύεται από 64σέλιδο βιβλίο με στίχους, ιστορικές πληροφορίες, σημείωμα του Θάνου Μικρούτσικου, πλούσιο φωτογραφικό υλικό κριτικές και άλλα.
Η παρουσίαση
Το μεσημέρι της Δευτέρας 10 Σεπτεμβρίου 2018 έγινε στον Κήπο του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών - Black Duck Garden η πρώτη επίσημη παρουσίαση του έργου, παρουσία όλων των συντελεστών της νέας έκδοσης, του γενικού γραμματέα του ΚΚΕ κ. Δημήτρη Κουτσούμπα, καλλιτεχνών, δημοσιογράφων και κοινού.
Πρώτος το λόγο πήρε ο Δημήτρης Κουτσούμπας, που ευχαρίστησε τον Θάνο Μικρούτσικο για τις τρεις μεγάλες συναυλίες που πραγματοποίησε σε Αθήνα, Πάτρα & Θεσσαλονίκη τους προηγούμενους μήνες και ήταν αφιερωμένες στα 100 χρόνια του κόμματος, μιλώντας τόσο για το συγκεκριμένο έργο του συνθέτη, όσο και για το γενικότερο αποτύπωμά του. «Η παρούσα έκδοση δεν είναι απλά μια επετειακή επανέκδοση του πρώτου δίσκου του 1976. Στη νέα αυτή ηχογράφηση που πραγματοποιήθηκε μετά το τέλος των συναυλιών, ο Θάνος Μικρούτσικος ξαναδούλεψε την Καντάτα και τη Σπουδή. Πρόσθεσε νέα στοιχεία στην ηχογράφηση ενώ έκανε σε αρκετά σημεία νέες ενορχηστρώσεις, διατηρώντας όμως απόλυτα τις εναλλαγές τονικής - ατονικής μουσικής και κάνοντας πιο στέρεη την πρωτοποριακή φόρμα της αρχικής εκδοχής. Επιβεβαίωσε με αυτό τον τρόπο δυο λόγια που είχαμε πει λίγους μήνες πριν: Ότι, αν και πολυγραφότατος, δεν επαναλαμβάνεται, αν και απόλυτα καταξιωμένος, δεν επαναπαύεται. Είναι ακαταπόνητος και απαιτητικότατος από τον εαυτό του, τον οποίο καταφέρνει να ξεπερνά σε κάθε έργο του διαλεκτικά, έτσι που να τον εμπεριέχει, αλλά σε ένα καινούριο, παραπάνω κάθε φορά επίπεδο. Το έξοχο αποτέλεσμα οφείλεται, όμως, και στους συντελεστές του CD. Τους ερμηνευτές και τους μουσικούς, τους τεχνικούς, που με μεράκι και ενθουσιασμό, όπως ο ίδιος ο Θάνος Μικρούτσικος δήλωσε, μπήκαν στο στούντιο για την καινούρια ηχογράφηση» ανέφερε. Τέλος, ευχαρίστησε όλους τους συντελεστές καθώς και την κόρη του Γιάννη Ρίτσου, Έρη, και χαρακτήρισε τη νέα δουλειά ως το δώρο του Θάνου Μικρούτσικου στο κόμμα και τους φίλους του, που αγωνίζονται να αλλάξουν τον κόσμο συντροφιά με -και μέσα από- τη μουσική του Θάνου.
Ο Θάνος Μικρούτσικος ευχαριστώντας με τη σειρά του, έκανε μια αναδρομή στην πορεία του (θα επανέλθουμε με την απομαγνητοφώνησή της) κατά την οποία η μουσική υπήρξε βασική διάσταση της ζωής του. Μιλώντας για την «Καντάτα» & τη «Σπουδή», περιέγραψε την πρώτη παρουσίαση τους στην Αθήνα το 1976, αλλά και στο εξωτερικό (Βερολίνο, 1981 - Βιέννη, 1982 - Γλασκόβη, 1983) και συνέχισε: «Πέρασαν πολλά χρόνια. Το έργο, σαν να είχε κάνει το καθήκον του, κοιμόταν ήσυχο. Και φέτος, το ΚΚΕ, στο πλαίσιο του εορτασμού των 100 χρόνων του, με κάλεσε να δώσω τρεις συναυλίες με αυτά τα έργα, πράγμα που από μόνο του αποτελούσε εξαιρετική τιμή για μένα. Το λέω αυτό και για έναν επιπρόσθετο λόγο. Η «Καντάτα για τη Μακρόνησο» είναι ένα έργο που δεν ανήκει μόνο στους δημιουργούς του. Ανήκει σε όσους αγωνίστηκαν και πάλεψαν μέσα από τις γραμμές του ΚΚΕ σε χρόνους ζοφερούς. Σε όσους εκτελέστηκαν, βασανίστηκαν, φυλακίστηκαν και αντιστάθηκαν. Σε όσους πάλεψαν για μια δίκαιη κοινωνία. Τα έργα, λοιπόν, αυτά παίζονταν πια στο φυσικό τους χώρο και τα παρακολούθησαν 22 χιλιάδες θεατές (…). Το δηλώνω και τώρα, ήταν η πιο ευτυχισμένη στιγμή στη μακριά πορεία της μουσικής μου (…). Το ΚΚΕ ανέλαβε λοιπόν την έκδοση της νέας ηχογράφησης σε ένα εξαιρετικό βιβλίο - CD, που είναι σπάνιο ακόμα και για την εποχή πριν από την κατάρρευση της δισκογραφικής βιομηχανίας. Είναι ένα πλήρες βιβλίο, με φωτογραφικό υλικό από το αρχείο του κόμματος. Και φυσικά η ηχογράφηση, και παλιά και νέα στοιχεία και καινούρια ενορχήστρωση και καινούριες ερμηνείες, άψογο παίξιμο των μουσικών, εξαιρετική ηχογράφηση στο στούντιο Στέντωρ από τον Σωτήρη Παπαδόπουλο και με μια πλήρη εργασία (επιμέλεια) που έκανε ο Θύμιος Παπαδόπουλος από την αρχή μέχρι το τέλος. Και βέβαια, οι ερμηνευτές. Ο Κώστας Θωμαΐδης που έχει όλο το βάρος του Μαγιακόβσκη και μία συμμετοχή στο Ρίτσο, στην Καντάτα (…). Και η Ρίτα Αντωνοπούλου. Της έκανα αρκετό «μασάζ» για να ξεπεράσει την ιδέα ότι θα αναμετρηθεί με τη Μαρία Δημητριάδη. Άλλωστε, υπήρχε προϊστορία. Τη Μαρία, το 2006, 2007 & 2008 την είχε μελετήσει σε βάθος. Δεν την εμιμείτο, την περιείχε, την είχε αφομοιώσει (…). Η ψυχική ανάταση που πήρα απ’ αυτή τη δουλειά και τόσο χρειαζόμουν αυτό το διάστημα, μου έδωσε τεράστια δύναμη για τη συνέχεια (…)».
Ο Θάνος Μικρούτσικος έκλεισε την ομιλία του, λέγοντας: «Έχω ένα καθήκον, όπως και όλοι σας. Να προσπαθήσουμε με τα γραπτά μας, με τις δημόσιες παρεμβάσεις μας, με την τέχνη μας, να ξανακάνουμε γοητευτική την εικόνα του κόσμου που θέλουμε τελικά να πάμε. Το οφείλουμε στα νέα παιδιά και στις επόμενες γενιές. Σας ευχαριστώ από καρδιάς».
Η νέα έκδοση του έργου κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή».
