Πάνος Τζαβέλλας - 10 χρόνια απουσίας…
Την Κυριακή 27 Ιανουαρίου συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια χωρίς τον Πάνο Τζαβέλλα. Τον σπουδαίο καλλιτέχνη, που γεννήθηκε το 1925 στην Κοζάνη, υπήρξε μέλος της ΕΠΟΝ και του ΕΛΑΣ, βγήκε στο βουνό με το Δημοκρατικό Στρατό, τραυματίσθηκε, συνελήφθη και ακρωτηριάστηκε στο δεξί του πόδι. Ο Πάνος Τζαβέλλας καταδικάσθηκε τρεις φορές σε θάνατο και πέρασε ένα πολύ μεγάλο μέρος της ζωής του σε φυλακές και εξορίες. Το 1959 προσβλήθηκε από τη νόσο του Burgen και πήγε για θεραπεία στη Σοβιετική Ένωση, όπου παρέμεινε μέχρι το 1965, σπούδασε μουσική και γνώρισε τον σπουδαίο συνθέτη Ντμίτρι Σοστακόβιτς. Το 1965 επέστρεψε στην Ελλάδα, αλλά τρία χρόνια μετά φυλακίσθηκε και πάλι, αυτή τη φορά από τη χούντα, για παράνομη, αντιδικτατορική δράση. Αποφυλακίσθηκε το 1971 με «ανήκεστο βλάβη» και ξεκίνησε να παίζει σαν μουσικός στις μπουάτ της Πλάκας.
Το 1975, στη μεταπολίτευση πλέον κυκλοφόρησε η πρώτη ολοκληρωμένη και πιο χαρακτηριστική, ίσως, δουλειά του, ο δίσκος «Τραγούδια από το αντάρτικο λημέρι», σε ζωντανή ηχογράφηση από την μπουάτ «Λήδρα», με τη συμμετοχή της Χαρούλας Αλεξίου, του Κώστα Μαντζόπουλου, της γυναίκας του Νατάσας Παπαδοπούλου και λαϊκής χορωδίας. Ένα χρόνο πριν, είχαν κυκλοφορήσει σε δίσκο 45 στροφών τα τραγούδια «Πάρε με φεγγάρι μου» και «Ροδακινιά ξανθή» με τη φωνή του Γιώργου Νταλάρα, το 1976 ηχογραφήθηκαν «Οι Καλαμαριώτες» και το «Παλιά μου γειτονιά» σε στίχους Διονύση Τσιτομενέα με τη λαϊκή τραγουδίστρια Βάκια Βάλβη, ενώ το 1983 ο Πάνος Τζαβέλλας παρουσίασε ένα σπουδαίο δίσκο με ερμηνεύτρια την Καίτη Γκρέυ, με τίτλο «Θρήνοι κι αναστάσιμα».
Στα χρόνια του ’70 και του ’80 ο Πάνος Τζαβέλλας ηχογράφησε μια σειρά δίσκων, τραγουδώντας ο ίδιος και φέρνοντας στην επιφάνεια δεκάδες ξεχασμένα αντάρτικα και παραδοσιακά τραγούδια. Έφυγε από τη ζωή στις 27 Ιανουαρίου 2009 σε ηλικία 84 ετών.
«Ξυπνήστε κυρ Παντελήδες»
Εκτός από τη συμπλήρωση δέκα χρόνων από τη «φυγή» του Πάνου Τζαβέλλα, την αφορμή για αυτή την μικρή καταγραφή μου έδωσε μια ξεχωριστή, δισκογραφική έκδοση - ντοκουμέντο, που κυκλοφόρησε το Σάββατο 26 Ιανουαρίου με την «Εφημερίδα των Συντακτών». Ένα cd με τίτλο «Ξυπνήστε κυρ Παντελήδες», με δεκατέσσερα τραγούδια του Πάνου Τζαβέλλα, αρκετά από τα οποία ανέκδοτα, με τη φωνή του ίδιου του Τζαβέλλα σε έντεκα τραγούδια και της Νατάσας Παπαδοπούλου Τζαβέλλα σε τρία.
Τα τραγούδια του cd
1) Κυρ Παντελής (Πάνος Τζαβέλλας) 2η εκτέλεση του 1986
2) Η Ειρήνη η εγκόσμια (Πάνος Τζαβέλλας)
3) Μαντέλα (Πάνος Τζαβέλλας) ανέκδοτο
4) Αλλιέντε (Πάνος Τζαβέλλας) ανέκδοτο
5) Ο Στέλιος είναι ο Θεός (Πάνος Τζαβέλλας) (Για τον Στέλιο Καζαντζίδη) ανέκδοτο
6) Ο προφήτης των Εξαρχείων (Πάνος Τζαβέλλας) (Για τον Νικόλα Άσιμο) ανέκδοτο
7) Τηλεόραση (Πάνος Τζαβέλλας) ανέκδοτο
8) Πρόβατα (Πάνος Τζαβέλλας) ανέκδοτο
9) Το αίμα κλαίει (Πάνος Τζαβέλλας, στίχοι: Πάνος Ανταίος)
10) Η μάνα του αντάρτη (Δημοτικό, στίχοι: Βαγγέλης Μαχαίρας) Τραγουδά η Νατάσα Παπαδοπούλου – Τζαβέλλα
11) Για την Ανάστασή σου Λαέ μας (Σύνθεση πολιτικών κρατουμένων γυναικών στις φυλακές Αβέρωφ) Τραγουδά η Νατάσα Παπαδοπούλου – Τζαβέλλα
12) Το κόκκινο τραίνο (Πάνος Τζαβέλλας, στίχοι: Λευτέρης Παπαδόπουλος)
13) Απρίλης (Πάνος Τζαβέλλας, στίχοι: Πέτρος Ανταίος) Τραγουδά η Νατάσα Παπαδοπούλου – Τζαβέλλα
14) Ξυπνήστε (Πάνος Τζαβέλλας) 2η εκτέλεση του 1986
«Ο Στέλιος είναι ο Θεός»
Από τα δεκατέσσερα τραγούδια του cd, δεν θα μπορούσα να μην ξεχωρίσω μια ανέκδοτη ηχογράφηση (δυστυχώς δεν αναγράφεται η ακριβής χρονολογία ηχογράφησης), ενός καμηλιέρικου ζεϊμπέκικου με τίτλο «Ο Στέλιος είναι ο Θεός», σε μουσική, στίχους και ερμηνεία του Πάνου Τζαβέλλα, που αφιερώθηκε στον Στέλιο Καζαντζίδη και που μπορείτε να ακούσετε στο video που ακολουθεί…
