Το Χριστιανικό Πάσχα, ή κοινώς Πασχαλιά ή ελληνοπρεπώς Λαμπρή, και ειδικότερα η Ανάσταση του Χριστού ή απλώς Ανάσταση, είναι η σπουδαιότερη γιορτή του χριστιανικού εκκλησιαστικού έτους. Για τον λόγο αυτό, η μουσική παράδοση του τόπου είναι γεμάτη από στίχους, τραγούδια και χορούς αφιερωμένους στη ζωή του Ιησού Χριστού. Από τα βόρεια της χώρας μέχρι και το νοτιότερο κομμάτι της, υπάρχουν δεκάδες μουσικά παραδείγματα που είτε πενθούν τον θάνατο του Κυρίου είτε βροντοφωνάζουν τη χαρά τους για την επίγεια Ανάστασή Του.
Εμείς επιλέξαμε ένα θρηνητικό και επτά χαρμόσυνα τραγούδια του Πάσχα, μια και το νόημα αυτών των ημερών είναι να μην ξεχνάμε ότι η χαρά και η αγάπη είναι αυτά που κερδίζουν στο τέλος κάθε αγώνα.
1. Σήμερα μαύρος ουρανός (Χρόνης Αηδονίδης & Νεκταρία Καραντζή) σε μουσική εκδοχή της Θράκης
«Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα.
Σήμερα όλα θλίβονται και τα βουνά λυπούνται.
Σήμερα έβαλαν βουλή οι άνομοι Οβραίοι»
2. Σήμερα Δέσπω’ μ Πασχαλιά (παραδοσιακό Μακεδονικό τραγούδι)
«Σήμερα Δέσπου μ' Πασχαλιά κι όλη την ιβδουμάδα
κι εσύ Δέσπου μ' δεν φαίνισι, σιργιάνι για να κάνεις.
Και τι καλό έχω εγώ η πικριά, εγώ η φαρμακουμένη;
Ιψές πέθαν' ου άντρας μου, προυψές ο πιθιρός μου
και του πιδί μου δεν μπουρεί, βαριά είναι θιρμασμένου
κι εγώ θαρρούσα δεν μπουρεί κι αυτό ήταν πιθαμένου»
3. Σήμερα Χριστός Ανέστη (Δόμνα Σαμίου)
«Σήμερα χριστός Ανέστη
και στους ουρανούς ευρέθη.
Σήμερα και οι παπάδες
λειτουργάν σαν δεσποτάδες.
Σήμερα και τα κορίτσια
στέκονται σαν κυπαρίσσια.
Σήμερα τα παλικάρια
στέκονται σαν τα βλαστάρια.
Σήμερα κι οι παντρεμένες
είναι λαμπροφορεμένες…»
4. Ήρθ’ η Λαμπρή κι η Πασχαλιά (Θεσσαλία, Σωτήρης Γοργογέτας)
Ηρθ΄ η Λαμπρή κι η πασχαλιά
κι το Χριστός Ανέστη.
Μάνες στουλίζουν τα παιδιά
Κι πεθερές τις νύφες.
Στουλίζ΄ η χήρα και τον γιο τα
Να πά να μεταλάβει.
Τον ζήλεψε η γειτονιά,
τον ζήλεψε η χώρα.
5. Σήμερα Ντούλα μ’ Πασχαλιά (Γιάννης Τσιάτσιος, Μακεδονίτικο λυπηρό τραγούδι της Λαμπρής)
«Σήμερα Ντούλα μ΄ πασχαλιά, σήμερα πανηγύρι.
Σήμερα αλλάζουν οι γαμπροί κι πεθερές τις νύφες
Και σύ Ντούλαμ΄στη φυλακή στα Λαρσινά μπουντρούμια…
Είναι βαριά τα σίδερα, βαριά βαλαντωμένα…»
6. Χριστός Ανέστη μάτια μου (Μικρασιάτικο, Δόμνα Σαμίου, χορός του Πάσχα)
«Xριστός Aνέ- Xριστός Aνέστη μάτια μου
Xριστός Aνέστη μάτια μου κι έλα να φιληθούμε,
έτσ’ είναι μάτια μου, έτσ’ είναι κι έλα να φιληθούμε,
πάρε και κλή- πάρε και κλήμα τ’αμπελιού
πάρε και κλήμα τ’αμπελιού κι έλ’ να στεφανωθούμε.
Έβγα να με δεις που ήρθα
τ’ άστρι μ’ έφερε τη νύχτα.
Όμορφη πού ’ναι η Λαμπρή απ’ όλες τσι σκολάδες,
που βγάζουν την Aνάσταση μ’ ολόχρυσες λαμπάδες.
Bιόλα μου και κατιφέ μου
δε σ’ αλησμονώ ποτέ μου.
Kαι η Λαμπρή καμάρα ’ναι, σκύψε και πέρασέ την
και πάλι και τ’ άι-Γιωργιού, ξαναδευτέρωσέ την.
Σένα πρέπει, σένα πρέπει
το γαρίφαλο στην τσέπη.»
7. Ώρα καλή σου Πασχαλιά (Μακεδονίτικο, Χορευτικός Όμιλος Τρίπολης)
«Ώρα καλή, ώρα καλή, ώρα καλή σου Πασχαλιά
ώρα καλή σου Πασχαλιά κι πίσου να γυρίσεις
όπως μας άφ’σις να μας βρεις κι ακόμα κι καλύτιρα.
Tούτουν τουν χρόνου τουν καλόν, τους άλλουν ποιός του ξέρει
για ζούμι, για πιθαίνουμι, για σ’ άλλον τόπου πάμι.
Ώρα καλή σου Πασχαλιά κι πίσου να γυρίσεις»
8. Έρθεν οφέτος η Λαμπρή (Ποντιακό, Λύκειο Ελληνίδων Βέροιας)
Έρθεν οφέτος η Λαμπρή, τον κουκαράν εβγάλτεν
φετιζνόν κόκκινον ωβόν, ξαν’ σην εικόναν βάλτεν.
Tην Λαμπρήν χρόνια πολλάτρώνε κόκκινα ωβά
την Λαμπρήν Xριστός Aνέστη όλ’ λένε Aληθώς Aνέστη.
Έρθεν οφέτος η Λαμπρή, τα καλά τα ημέρας
θα φορούν και σκεπάουνταν τα κορτσόπα τη χώρας.
Xριστός Aνέστη σήμερον, όλ’ λάσκουν χαρεμένα
σ’ όλια τα σπίτια τρών’ και πίν’, τα πόρτας ανοιγμένα.
Xριστός Aνέστη εκ νεκρών και θάνατον πατήσας
το βίο μ’ όλιον θα πουλώ και δίγω από πίσα τ’ς»
Εμείς επιλέξαμε ένα θρηνητικό και επτά χαρμόσυνα τραγούδια του Πάσχα, μια και το νόημα αυτών των ημερών είναι να μην ξεχνάμε ότι η χαρά και η αγάπη είναι αυτά που κερδίζουν στο τέλος κάθε αγώνα.
1. Σήμερα μαύρος ουρανός (Χρόνης Αηδονίδης & Νεκταρία Καραντζή) σε μουσική εκδοχή της Θράκης
«Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα.
Σήμερα όλα θλίβονται και τα βουνά λυπούνται.
Σήμερα έβαλαν βουλή οι άνομοι Οβραίοι»
2. Σήμερα Δέσπω’ μ Πασχαλιά (παραδοσιακό Μακεδονικό τραγούδι)
«Σήμερα Δέσπου μ' Πασχαλιά κι όλη την ιβδουμάδα
κι εσύ Δέσπου μ' δεν φαίνισι, σιργιάνι για να κάνεις.
Και τι καλό έχω εγώ η πικριά, εγώ η φαρμακουμένη;
Ιψές πέθαν' ου άντρας μου, προυψές ο πιθιρός μου
και του πιδί μου δεν μπουρεί, βαριά είναι θιρμασμένου
κι εγώ θαρρούσα δεν μπουρεί κι αυτό ήταν πιθαμένου»
3. Σήμερα Χριστός Ανέστη (Δόμνα Σαμίου)
«Σήμερα χριστός Ανέστη
και στους ουρανούς ευρέθη.
Σήμερα και οι παπάδες
λειτουργάν σαν δεσποτάδες.
Σήμερα και τα κορίτσια
στέκονται σαν κυπαρίσσια.
Σήμερα τα παλικάρια
στέκονται σαν τα βλαστάρια.
Σήμερα κι οι παντρεμένες
είναι λαμπροφορεμένες…»
4. Ήρθ’ η Λαμπρή κι η Πασχαλιά (Θεσσαλία, Σωτήρης Γοργογέτας)
Ηρθ΄ η Λαμπρή κι η πασχαλιά
κι το Χριστός Ανέστη.
Μάνες στουλίζουν τα παιδιά
Κι πεθερές τις νύφες.
Στουλίζ΄ η χήρα και τον γιο τα
Να πά να μεταλάβει.
Τον ζήλεψε η γειτονιά,
τον ζήλεψε η χώρα.
5. Σήμερα Ντούλα μ’ Πασχαλιά (Γιάννης Τσιάτσιος, Μακεδονίτικο λυπηρό τραγούδι της Λαμπρής)
«Σήμερα Ντούλα μ΄ πασχαλιά, σήμερα πανηγύρι.
Σήμερα αλλάζουν οι γαμπροί κι πεθερές τις νύφες
Και σύ Ντούλαμ΄στη φυλακή στα Λαρσινά μπουντρούμια…
Είναι βαριά τα σίδερα, βαριά βαλαντωμένα…»
6. Χριστός Ανέστη μάτια μου (Μικρασιάτικο, Δόμνα Σαμίου, χορός του Πάσχα)
«Xριστός Aνέ- Xριστός Aνέστη μάτια μου
Xριστός Aνέστη μάτια μου κι έλα να φιληθούμε,
έτσ’ είναι μάτια μου, έτσ’ είναι κι έλα να φιληθούμε,
πάρε και κλή- πάρε και κλήμα τ’αμπελιού
πάρε και κλήμα τ’αμπελιού κι έλ’ να στεφανωθούμε.
Έβγα να με δεις που ήρθα
τ’ άστρι μ’ έφερε τη νύχτα.
Όμορφη πού ’ναι η Λαμπρή απ’ όλες τσι σκολάδες,
που βγάζουν την Aνάσταση μ’ ολόχρυσες λαμπάδες.
Bιόλα μου και κατιφέ μου
δε σ’ αλησμονώ ποτέ μου.
Kαι η Λαμπρή καμάρα ’ναι, σκύψε και πέρασέ την
και πάλι και τ’ άι-Γιωργιού, ξαναδευτέρωσέ την.
Σένα πρέπει, σένα πρέπει
το γαρίφαλο στην τσέπη.»
7. Ώρα καλή σου Πασχαλιά (Μακεδονίτικο, Χορευτικός Όμιλος Τρίπολης)
«Ώρα καλή, ώρα καλή, ώρα καλή σου Πασχαλιά
ώρα καλή σου Πασχαλιά κι πίσου να γυρίσεις
όπως μας άφ’σις να μας βρεις κι ακόμα κι καλύτιρα.
Tούτουν τουν χρόνου τουν καλόν, τους άλλουν ποιός του ξέρει
για ζούμι, για πιθαίνουμι, για σ’ άλλον τόπου πάμι.
Ώρα καλή σου Πασχαλιά κι πίσου να γυρίσεις»
8. Έρθεν οφέτος η Λαμπρή (Ποντιακό, Λύκειο Ελληνίδων Βέροιας)
Έρθεν οφέτος η Λαμπρή, τον κουκαράν εβγάλτεν
φετιζνόν κόκκινον ωβόν, ξαν’ σην εικόναν βάλτεν.
Tην Λαμπρήν χρόνια πολλάτρώνε κόκκινα ωβά
την Λαμπρήν Xριστός Aνέστη όλ’ λένε Aληθώς Aνέστη.
Έρθεν οφέτος η Λαμπρή, τα καλά τα ημέρας
θα φορούν και σκεπάουνταν τα κορτσόπα τη χώρας.
Xριστός Aνέστη σήμερον, όλ’ λάσκουν χαρεμένα
σ’ όλια τα σπίτια τρών’ και πίν’, τα πόρτας ανοιγμένα.
Xριστός Aνέστη εκ νεκρών και θάνατον πατήσας
το βίο μ’ όλιον θα πουλώ και δίγω από πίσα τ’ς»
