Σαν σήμερα…
Στις 28 Φεβρουαρίου 1903 γεννήθηκε στον Πειραιά ένας από τους πρωτοπόρους δημιουργούς του ρεμπέτικου και λαϊκού τραγουδιού, ο Δημήτρης Γκόγκος ή Μπαγιαντέρας… Την ίδια ημερομηνία, 57 χρόνια μετά, γεννιόταν ο Μανώλης Λιδάκης…
Με αυτή την αφορμή σκέφτηκα για σήμερα, να ακούσουμε τα λίγα αλλά ξεχωριστά τραγούδια του Μπαγιαντέρα που δισκογράφησε ο Μανώλης Λιδάκης από το 1990 μέχρι το 1995, μαζί με μια ζωντανή ηχογράφηση που κυκλοφόρησε λίγα χρόνια μετά…
«Ούτε που ρώτησα»
Μετά από οκτώ χρόνια στη δισκογραφία, η καταξίωση του Μανώλη Λιδάκη ήρθε ουσιαστικά το 1990, όταν, με την επιμέλεια του ερευνητή του λαϊκού τραγουδιού Κώστα Χατζηδουλή, ηχογράφησε τον δίσκο «Ούτε που ρώτησα», που κυκλοφόρησε από τη Sony με 13 τραγούδια, τα περισσότερα από τα οποία προέρχονταν από ανέκδοτους στίχους λαϊκών στιχουργών που μελοποίησαν σύγχρονοι συνθέτες. Ανάμεσα στα τραγούδια που ακούστηκαν ιδιαίτερα, ήταν και τα «Μαϊστράλια», ένα «ταξιδιάρικο» μπολέρο, με λόγια του Μπαγιαντέρα που μελοποίησε ο Χρήστος Νικολόπουλος, ο οποίος σιγοντάρησε τον Μανώλη Λιδάκη, μαζί με την Σοφία Βόσσου.
«Καράβι απόψε το φιλί»
Κι επειδή όπως λέει ο λαός «ομάδα που κερδίζει δεν την αλλάζεις», η επιτυχία του «Ούτε που ρώτησα» ώθησε τον Μανώλη Λιδάκη, σε συνεργασία και πάλι με τον Κώστα Χατζηδουλή, να προχωρήσουν το 1992 στην ηχογράφηση ενός δίσκου στο ίδιο «μήκος κύματος», με δέκα τραγούδια τα περισσότερα από τα οποία ήταν ανέκδοτα ή είχαν ηχογραφηθεί και πέρασαν απαρατήρητα.
Στο δίσκο «Καράβι απόψε το φιλί» ο Μπαγιαντέρας ήταν και πάλι παρών, με δυο ζεϊμπέκικα και μια λαϊκή μπαλάντα…
Το πρώτο και το πιο γνωστό ήταν το «Και καρτερώ», που γράφτηκε μετά την απελευθέρωση. Το τραγούδι ηχογραφήθηκε για πρώτη φορά το 1983 από την Ελένη Γεράνη - μόνιμη παρτενέρ του Βασίλη Τσιτσάνη εκείνη την εποχή - και κυκλοφόρησε στο δίσκο «Ρεμπέτικη ανθολογία Νο 1» με τραγούδια του Τσιτσάνη, του Μπαγιαντέρα και του Μιχάλη Γενίτσαρη.
Το δεύτερο ζεϊμπέκικο ήταν το «Αγαπάτε αλλήλους» που, όπως λένε τα στοιχεία στο εσώφυλλο του δίσκου, γράφτηκε το 1971.
Η έκπληξη του δίσκου βρίσκεται στο τελευταίο κομμάτι, το «Αφιερωμένο στον Αττίκ», που γράφτηκε στο σπίτι του Κώστα Χατζηδουλή το 1977. Ο τίτλος έμεινε όπως τον ήθελε ο ίδιος ο Μπαγιαντέρας…
«4 κύκλοι τραγουδιών»
Και πάλι με την επιμέλεια του Κώστα Χατζηδουλή, το 1995 κυκλοφόρησε ένας δίσκος, διπλός αυτή τη φορά, με τίτλο «4 κύκλοι τραγουδιών». Η πρώτη ενότητα με τίτλο «Όλοι μου λένε τι να κάνω» είχε έξι τραγούδια της Βάσως Αλλαγιάννη, η δεύτερη τέσσερα τραγούδια του Μπαγιαντέρα, η τρίτη ενότητα «Με τα φτερά του έρωτα» περιλάμβανε πέντε τραγούδια του Τάσου Γκρους σε στίχους Ηλία Κατσούλη και Θοδωρή Γκόνη, ενώ στην τέταρτη πολυσυλλεκτική πλευρά, με τίτλο «Νύχτες στη Φρεαττύδα» υπήρχαν έξι τραγούδια, μεταξύ των οποίων και «Το χαρμάνι του ασώτου» του Κώστα Παπαδόπουλου και του Θοδωρή Γκόνη…
Από αυτή τη σημαντική δουλειά γνώρισαν ιδιαίτερη επιτυχία και αποτελούν μέρος των ζωντανών προγραμμάτων του ερμηνευτή μέχρι σήμερα, ο «Γλάρος» και το «Δεν είσαι πουθενά» της Βάσως Αλλαγιάννη και «Τα φτερά του έρωτα» του Τάσου Γκρους και του Ηλία Κατσούλη.
Όσον αφορά τα ξεχωριστά τραγούδια του Μπαγιαντέρα, το πρώτο ήταν το «Τραυματισμένο πουλί», που όπως και το «Και καρτερώ» είχε ηχογραφηθεί για πρώτη φορά - με εντελώς διαφορετική ενορχήστρωση - το 1983 από την Ελένη Γεράνη για το δίσκο «Ρεμπέτικη ανθολογία Νο 1». Τα στοιχεία στο ένθετο λένε πως γράφτηκε το 1981 (με πρωτοβουλία του υπεύθυνου της έκδοσης) και πρόκειται αναμφισβήτητα για αυτοβιογραφικό τραγούδι. Η τελευταία στροφή και το ρεφραίν σημαίνουν τη λύτρωση. Το θάνατο…
Το αργό χασαποσέρβικο «Θεσσαλονικιά κυρά μου» ο Μπαγιαντέρας το έπαιξε και το τραγούδησε στο σπίτι του Κώστα Χατζηδουλή τον Μάιο του 1977, όπου και ηχογραφήθηκε πρόχειρα. Οι στίχοι είναι ακριβώς εκείνοι που είπε ο ίδιος ο συνθέτης.
Ακούγοντας τη μελωδία της ανεπανάληπτης μπαλάντας με τίτλο «Ζωγραφιά», οφείλω να ομολογήσω πως, αν δεν γνώριζα τον συνθέτη, ο νους μου θα πήγαινε κατευθείαν στον Μπαγιαντέρα… Όπως λένε τα στοιχεία του δίσκου «Το 1966 η μεγάλη του κόρη Αγγελική παντρεύτηκε και έφυγε στο εξωτερικό για μόνιμη εγκατάσταση. Η πίκρα του χωρισμού ζωγράφισε στην ψυχή του μπάρμπα Μήτσου αυτό το έξοχο τραγούδι. “Δυο ήλιοι ήταν τα μάτια σου μες στη ζωή για μένα”».
Το τελευταίο τραγούδι ήταν «Τα μάτια σου τα όμορφα» ένα τσιφτετέλι γραμμένο και συνθεμένο το 1983. Πρόκειται για το τελευταίο τραγούδι του Μπαγιαντέρα.
Ο Θύμιος Παπαδόπουλος ο οποίος επιμελήθηκε τις ορχήστρες, γράφει δυο λόγια στον Μπαγιαντέρα:
«Μπαγιαντέρα, έφυγες μακριά, πολύ μακριά, μα στην καρδιά μας χάραξες τη ζωγραφιά σου. Ο Μανώλης, εγώ και τα άλλα μαγκάκια οι μουσικοί σου στέλνουμε το σέβας μας. Όπου και να ’σαι, να ’σαι καλά…»
«Και καρτερώ» και… live
Αξίζει να σημειωθεί πως το «Και καρτερώ», σε ζωντανή ηχογράφηση, ήταν ανάμεσα στα τραγούδια του διπλού δίσκου «Σαν παλιό κρασί» που κυκλοφόρησε το 1999. Ο πρώτος δίσκος περιλάμβανε 17 τραγούδια από ζωντανές ηχογραφήσεις του ερμηνευτή που πραγματοποιήθηκαν την περίοδο 1995 - 1999, ενώ ο δεύτερος μια επιλογή από παλιά λαϊκά τραγούδια, «αδικημένα» τα περισσότερα, που ηχογραφήθηκαν στο studio.
Την Πέμπτη 4 Ιουλίου 2013 στη συναυλία του στο Βadminton με τίτλο «Τα τραγούδια μας», ο Μανώλης Λιδάκης αφιέρωσε ένα μεγάλο μέρος στα τραγούδια του Μπαγιαντέρα… H συνεργάτης του Ogdoo.gr, Κίκα Α. Ρόκα, ήταν βεβαίως εκεί…
Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης στο ogdoo.gr: 28/02/2016
