Βασίλης Κανιάρης

Ελένη Γερασιμίδου. Με αφορμή αυτή την παρουσίαση, συνομιλήσαμε με το συνθέτη Μανόλη Ανδρουλιδάκη και το στιχουργό Βασίλη Κανιάρη για το δίσκο τους, που μόλις κυκλοφόρησε, αλλά και τις απόψεις τους για το τραγούδι, τη δισκογραφία και το ρόλο τους στην κοινωνία στη σημερινή εποχή. Να θυμίσουμε πως στα «Χάλκινα Φεγγάρια» τραγουδούν ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, η Μαρία Δημητριάδη, ο Βασίλης Λέκκας και ο Πάνος Μπούσαλης, ενώ εμπεριέχεται και το «Ναύπλιο» με τη φωνή της Μαρίας Δημητριάδη, όπως το ερμήνευσε η ίδια τον Απρίλιο του 2005 στο Περιστέρι - τέσσερα χρόνια πριν φύγει απ’ τη ζωή - σε νέα ενορχήστρωση και ψηφιακή επεξεργασία.

Πείτε μας πως γνωριστήκατε και πως φτάσατε σε αυτό το δίσκο;
Μ.Α.  Στη συναυλία με τη Μαρία Δημητριάδη και την Αφροδίτη Μάνου στην Κόρινθο προ δεκαετίας, μας πλησίασε ο Βασίλης, μας συστήθηκε κι έδωσε στη Μαρία κάποιους στίχους του, πολιτικού περιεχομένου. Οι στίχοι μας άρεσαν και αποφασίσαμε με τη Μαρία να τους μελοποιήσω κι εκείνη να τους τραγουδήσει σε ένα cd με καινούργια πολιτικά τραγούδια. Δεν περιμέναμε, φυσικά, ότι η Μαρία θα έφευγε και ότι δε θα το πραγματοποιούσαμε, ούτε ότι τα τραγούδια εκείνα θα ήταν σήμερα τόσο επίκαιρα. Τελικά, ένα από αυτά τα τραγούδια, το "Ναύπλιο" βρήκε το δρόμο του προς το κοινό μέσα από το δίσκο "Χάλκινα φεγγάρια".

Βασίλη πες μας τι είναι για σένα η στιχουργική και τι σε εμπνέει;
Β.Κ.  Κατ’ αρχήν να σας ευχαριστήσουμε πολύ για το σπουδαίο αυτό βήμα που μας δίνετε να μιλήσουμε. Και είναι σπουδαίο, γιατί στην πραγματικότητα, τα "Χάλκινα φεγγάρια" είναι απαγορευμένα τραγούδια. Όπως και πολλές άλλες δισκογραφικές δουλειές και άλλα καλλιτεχνικά έργα, που κάποιοι φροντίζουν να μην φτάσουν ποτέ στο λαό. Η στιχουργική, τώρα πια για μένα, είναι μία συγκλονιστική διαδικασία. Στην αρχή βέβαια, όπως και οι περισσότεροι άνθρωποι νομίζω, μπορεί να σκαρώνεις κάποια ποιηματάκια, κάποια άτεχνα στιχάκια ή οτιδήποτε άλλο για να εκφραστείς. Αν όμως επιμείνεις και κυρίως αν έχεις κάποια πράγματα να πεις -αν δηλαδή δεν γράφεις χωρίς λόγο-, αντιλαμβάνεσαι ότι όπως μία γυναίκα "συλλαμβάνει" ένα παιδί, μπορεί και να "συλλάβεις" το "παιδί του κόσμου", γιατί αυτό είναι το κοινωνικό τραγούδι, το τραγούδι που αγγίζει, συγκινεί και συγκλονίζει, μετά από σένα και όλους τους άλλους. Όσο  για την έμπνευση, για μένα είναι η αποκορύφωση μιας συγκινησιακής διαδικασίας για κάτι που είδες, που άκουσες, που σκέφτηκες και αφού κατέβηκες στο βυθό του, όταν τελείωσες, έβγαλες "στην αγορά του κόσμου" ένα μαργαριτάρι.

Πόσο δύσκολο είναι στις μέρες μας να δημιουργηθεί ένα CD;
Μ.Α. Κάθε βήμα στη δημιουργία ενός cd, έχει τις δυσκολίες του: πρέπει να γραφτούν καλά τραγούδια, να βρεθεί ο ταιριαστός τραγουδιστής, να βρεθούν οι σωστοί μουσικοί και το κατάλληλο στούντιο και ηχολήπτης, να πληρωθούν όλοι αξιοπρεπώς και στη συνέχεια να γίνει πολλή και "μερακλίδικη" δουλειά: ενορχήστρωση, ερμηνεία, ηχογράφηση και μείξη: μέχρι εδώ για μένα προσωπικά είναι το γνώριμο "επαγελματικό" μου περιβάλλον για πάνω από δυο δεκαετίες. Η δυσκολία κυρίως έγκειται στο "μετά": να βρεθούν τα χρήματα για την κοπή, ο σωστός σχεδιαστής για το ένθετο και κυρίως η διανομή και η διαφήμιση. Σε αυτό το στάδιο πρέπει να έχεις πολύ υπομονή, επιμονή, καλούς συνεργάτες, μέσα και ανθρώπους, σαν εσένα, που θα το εκτιμήσουν και θα το κοινοποιήσουν.

Μανόλη έχεις συνεργαστεί ως μουσικός με πολλούς καλλιτέχνες, όμως είναι η πρώτη φορά που μας δίνεις έναν ολοκληρωμένο δίσκο ως συνθέτης αν δεν κάνω λάθος. Μίλησέ μας για τις δυο διαφορετικές αυτές πτυχές σου.
Μ.Α. Πράγματι, είμαι σχεδόν 3 δεκαετίες επαγγελματίας μουσικός (στα 14 μου πήρα το πρώτο μεροκάματο…) κι είχα την τύχη να συνεργαστώ με πολλούς συνθέτες, μουσικούς και τραγουδιστές από διάφορα μετερίζια: από κρητικά γλέντια πάνω σε κασόνια με λύρα και λαούτο, μέχρι παλάτια, μέγαρα και στάδια και από τη London Philharmonia, το Leo Brouwer και συναυλίες "πειραματικής" μουσικής μέχρι πολιτικές διαμαρτυρίες, λαϊκά πατάρια, βραδιές μπουάτ ή αργεντίνικου τάνγκο και ότι άλλο μπορεί να βάλει ο νου σου, άλλοτε ως μουσικός, άλλοτε ως ενορχηστρωτής και σπάνια, ως τραγουδιστής (δε θυμάμαι να έχω κάνει ρέιβ πάρτυ…) Τελικά, συνάντησα σε όλους του χώρους ιδιοφυείς και μέτριους μουσικούς, σκάρτους και αδαμάντινους χαρακτήρες, ανοιχτά και σφραγισμένα μυαλά και αυτιά, σεμνούς και εξυπνάκηδες: τελικά από όλους κάτι παίρνεις και σε κάτι βελτιώνεσαι. Συνέχεια αυτής μου της ιδιότητας, δηλ. του μουσικού εκτελεστή είναι, θεωρώ, η σύνθεση. Οι περισσότεροι συνθέτες υπήρξαν καλοί, συνήθως, μουσικοί. Επίσης, πολλοί καλοί μουσικοί έχουν μέσα τους το "σαράκι" του συνθέτη και φτιάχνουν τραγούδια. Η μεγάλη χαρά είναι όταν ακούς δικά σου δημιουργήματα να εκτελούνται από καλούς μουσικούς και τραγουδιστές όπως ο Β.Λέκκας, ο Γ.Ανδρεάτος ή ο Π. Μπούσαλης. Αυτό ισχύει, όπως διαπίστωσα ιδίοις όμμασι, για τον κατ' εξοχήν πολυερμηνευμένο Μίκη Θεοδωράκη, πόσο μάλλον για μένα και τους νεώτερους δημιουργούς.

Στον δίσκο σας συναντάμε την Μαρία Δημητριάδη να ερμηνεύει μοναδικά ένα τραγούδι σας. Πως προέκυψε αυτή η συνεργασία;
Μ.Α. Με τη Μαίρη είχαμε μια στενή και συνεχή συνεργασία, που εξελίχθηκε σε στενή φιλία. Με φιλοξενούσε πριν πάρω σπίτι στην Αθήνα και την φιλοξενούσα όταν ερχόταν Θεσσαλονίκη, όπου ζούσα μέχρι το 2004. Ήταν από τους πρώτους που άκουσαν τραγούδια μου και η πρώτη (αυτή, η αδερφή της Α. Μάνου και λίγο αργότερα ο Μ. Μητσιάς) που με ενθάρρυνε, σχεδόν με πίεζε να γράψω τραγούδια, να τραγουδώ ακόμη και να γράψω δικούς μου στίχους. Οπότε, νομοτελειακά, ήταν η πρώτη από τους σημαντικούς τραγουδιστές που τραγούδησαν τραγούδια μου. Δεν θα ήταν υπερβολή αν έλεγα ότι δημιουργήθηκαν εκείνα τα τραγούδια λόγω της Μαρίας.

Β.Κ. Με την Μαρία, είμαστε συγγενείς και μάλιστα πρώτου βαθμού, πολιτικά εννοώ φυσικά, Για τους ανθρώπους της ηλικίας μου, είναι η φωνή που μας ξύπνησε, που μας ξεσήκωσε και που δεν μας πρόδωσε ποτέ, ως το τέλος. Μάλιστα, τα μαύρα χρόνια, μετά το 1990, όταν είχα στην Κόρινθο τον ραδιοφωνικό σταθμό "Τα fm της νεολαίας 106,4" και επί 15 χρόνια, η Δημητριάδη ακούγονταν καθημερινά. Ήταν λοιπόν φυσιολογικό να συναντηθούμε  και νομίζω ότι αν ήταν στη ζωή σήμερα, μαζί με τον Μανόλη, θα κάναμε πολύ μεγάλα έργα. Το κενό της είναι πράγματι δυσαναπλήρωτο.

Το πολιτικό τραγούδι τι θέση έχει στη σημερινή ελληνική μουσική;
Μ.Α. Είναι σίγουρα πιο επίκαιρο απ' ότι πριν λίγα χρόνια. Αλλά ακόμη και το 2002-2003 που οργάνωνα βραδιές πολιτικού τραγουδιού στη "Βάρδια" στη Θεσσαλονίκη, είμασταν κάθε φορά γεμάτοι κόσμο που διψούσε να ακούσει και να τραγουδήσει. Το πολιτικό τραγούδι, πέραν του λόγου, που είναι συνήθως συγκλονιστικός, έχει δώσει και μελωδίες μοναδικές: "Ωδή στο Γ. Καραϊσκάκη", "Η μπαλάντα του κυρ-Μέντιου", "Μέρα Μαγιού", "Πώς να σωπάσω" και πολλά άλλα το επιβεβαιώνουν. Επίσης οι άπειρες επανεκτελέσεις και διασκευές και η πολιτικοποιημένη, "σκεπτόμενη" χιπ χοπ σκηνή, δείχνει ότι η νεώτερη γενιά έχει τέτοιες ανησυχίες και ενδιαφέρον για το συγκεκριμένο είδος.

Β.Κ. Κατ’ αρχήν όλα τα τραγούδια είναι πολιτικά. Όλα αφορούν τη ζωή μας.
Πολιτικό τραγούδι όμως, συνήθως λέμε το ταξικό τραγούδι, αυτό δηλ. που έχει να κάνει με την πάλη των τάξεων των φτωχών με τους πλούσιους, του άστεγου με αυτόν που έχει 5.000 σπίτια, αυτού που κρυώνει μ’ αυτόν που έχει το πετρέλαιο, αυτού που πεινάει με τον τσιφλικά και το super market και του άρρωστου με την μεγάλη ιδιωτική κλινική και τον υπουργό "υγείας". Άρα, τί θέσει μπορεί να έχει; Την πρώτη!

Πως μπορούμε να αντισταθούμε σε ότι συμβαίνει γύρω μας;
Μ.Α.  Θεωρώ ότι τα πράγματα είναι, τελικώς, απλά: κινητοποιείσαι, μέσα από μαζικούς φορείς, συνδικάτα κλπ. αλλά και στην καθημερινότητά σου, με κουβέντα, εγρήγορση και αντίσταση στη σκοτεινή πλευρά του πολιτικού συστήματος, της κυρίαρχης ιδεολογίας, του πολιτιστικού εκμαυλισμού και της ηθικής διάβρωσης. Ο καθένας εφ' ω ετάχθη: εμείς με τα τραγούδια μας αλλά και όλοι με την εν γένει στάση μας, στην καθημερινότητά μας.
 
Β.Κ.  Πολεμώντας και τραγουδώντας.

---