Σαν σήμερα…
Ήταν Σάββατο 12 του Μάρτη του 2005, όταν μάθαμε πως έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 73 ετών, ο Σταύρος Κουγιουμτζής…
«Ο πρώτος ήλιος» σε μια πλούσια έκδοση
Εντελώς συμπτωματικά, η φετινή επέτειος συνέπεσε με την έκδοση ενός ξεχωριστού καινούργιου άλμπουμ, που κυκλοφόρησε πριν από λίγες ημέρες σε usb stick με δώδεκα τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή και τίτλο «Ο πρώτος ήλιος».Τραγουδά η Σοφία Μάνου, σολίστ στο μπουζούκι είναι ο Παναγιώτης Στεργίου και συμμετέχουν η Παιδική Νεανική Συμφωνική Ορχήστρα «ΝΙΝΑ ΠΑΤΡΙΚΙΔΟΥ», η Ορχήστρα «ΚΑΝΩΝ» σε συνεργασία με την Παιδική Χορωδία του Κέντρου Εκκλησιαστικής Διακονίας Οινοφύτων, η Νεανική χορωδία ΕΠΤΑΧΟΡΔΗ ΛΥΡΑ Αγίου Ευθυμίου Κερατσινίου υπό τη διεύθυνση της Χρυσούλας Τσιμούρη, η Παιδική και Νεανική χορωδία του Δήμου Διονύσου και η Νεανική Χορωδία «Chœur di cœur» («Η χορωδία της καρδιάς») υπό τη διεύθυνση του Ηλία Λιαμή. Τη μεταγραφή των τραγουδιών για τη Συμφωνική Ορχήστρα, τη Λαϊκή Ορχήστρα και τη Χορωδία πραγματοποίησε η πιανίστα Μαρία Κοτζάστρατη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ηχογράφηση αρκετών τραγουδιών συμμετείχαν 250 παιδιά. Στο στικάκι, εκτός από τα τραγούδια, περιλαμβάνονται οι στίχοι και τα στοιχεία των συντελεστών, πρόλογος του Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών & Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμου, πρόλογος του Γενικού Διευθυντού Αρχιμανδρίτου Ειρηναίου Νάκου, πλούσιο φωτογραφικό υλικό, καθώς και τα δώδεκα videoclips με σκηνές από την ηχογράφηση των τραγουδιών.
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Τα πρώτα λόγια (Παραδοσιακό, διασκευή: Σταύρος Κουγιουμτζής, στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
2) Όταν ανθίζουν πασχαλιές (στίχοι: Σταύρος Κουγιουμτζής)
3) Οι ελεύθεροι κι ωραίοι (στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
4) Κάπου νυχτώνει (στίχοι: Σταύρος Κουγιουμτζής)
5) Χάντρα στο κομπολόι σου (στίχοι: Άκος Δασκαλόπουλος)
6) Ο ουρανός φεύγει βαρύς (στίχοι: Σταύρος Κουγιουμτζής)
7) Του κάτω κόσμου τα πουλιά (στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
8) Αν δείς στον ύπνο σου ερημιά (στίχοι: Σταύρος Κουγιουμτζής)
9) Μη μου θυμώνεις μάτια μου (στίχοι: Σταύρος Κουγιουμτζής)
10) Που’ ναι τα χρόνια (στίχοι: Άκος Δασκαλόπουλος)
11) Γεια χαρά καλή (στίχοι : Κώστας Βάρναλης)
12) Το πρώτο περιστέρι (στίχοι: Γιώργος Θέμελης)
Η ηχογράφηση και οι μίξεις έγιναν στο studio Sierra από τον Παναγιώτη Πετρονικολό ενώ η διεύθυνση παραγωγής ήταν του Νίκου Μακράκη. Τα video επιμελήθηκαν ο Στέργιος Κοτονιάς και ο Θοδωρής Ζωγράφος. Η έκδοση είναι αποτέλεσμα της συνεργασίας του Ιδρύματος Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών και της Heaven Music.
«Αυτός είναι ο πρώτος ήλιος»
Το δίσκο προλογίζει ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών & Πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιερώνυμος.
Αγαπητοί μου, η μουσική είναι η τέχνη η οποία είναι συνυφασμένη με την ανθρώπινη οντότητα. Πολύ νωρίς ο άνθρωπος συνδέθηκε με την μουσική. Ο ρυθμός, ο τόνος, η μελωδία, ταυτίσθηκαν με την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου.
Από την αρχαία ήδη Ελλάδα, μεγάλοι φιλόσοφοι της εποχής όπως ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης ξεκίνησαν να μελετούν τον τρόπο που αλληλεπιδρά η μουσική στο ψυχισμό του ανθρώπου. Η σκέψη, η έκφραση και η σωματική υγεία σχετίζονται με την μουσική. Η παιδεία στην αρχαία Ελλάδα και κατόπιν στους Ρωμαϊκούς και τούς Βυζαντινούς χρόνους, περιελάβανε απαραίτητα την εκμάθηση της μουσικής. Η μουσική ήταν αναπόσπαστο μέρος της κλασικής παιδείας και πίστευαν ότι αποτελούσε ένα θεόσταλτο χάρισμα, ένα δώρο των θεών στον άνθρωπο. Ο αρχαίος Βοιωτός Ιστορικός Πλούταρχος την θεωρεί την μουσική εύρημα των Θεών. Αλλά και στα Βυζαντινά χρόνια η μουσική διαδραμάτισε πρωτεύοντα ρόλο στην εκκλησιαστική αλλά και στη καθημερινή ζωή των ανθρώπων.
Είναι δυνατόν δυο άνθρωποι τελείως ξένοι μεταξύ τους που τους συνδέει το κοινό πάθος για την μουσική, να επικοινωνήσουν, ανεξάρτητα από το πνευματικό επίπεδο, την κοινωνική θέση, τις προσωπικές προτιμήσεις, και την γλώσσα. Καθίσταται ένα μέσο ψυχικής επικοινωνίας, μία παγκόσμια γλώσσα που ακόμα και εμπειρικά μπορεί να μάθει κάποιος.
Η τέχνη αυτή είναι συνυφασμένη με πολλές εκφάνσεις της καθημερινής μας ζωής, όπως είναι η αγάπη, η χαρά, η θλίψη, η ελευθερία, η εργασία κτλ. Συνεπώς, ο άνθρωπος έχει έμφυτα μια τάση να εξυμνεί της καταστάσεις της καθημερινότητας αλλά και να αποδέχεται την συντριβή και την θλίψη του, με ρυθμό και μελωδία. Είναι ακόμη μια έμφυτη ανάγκη που αποδεικνύεται από το γεγονός ότι ο σύγχρονος άνθρωπος δείχνει μια νοσταλγία και μια στροφή προς την φύση. Η φύση ενέπνευσε πολλούς μουσουργούς. Δημιουργήθηκαν μεγαλειώδη έργα της παγκόσμιας μουσικής. Επίσης οι ανθρώπινες σχέσεις, τα συναισθήματα, η βιοπάλη, η ξενιτιά. Μουσικές εμπνεύσεις όπως και του αειμνήστου Στ. Κουγιουμτζή, ο οποίος στα τραγούδια του υπήρξε ανθρωποκεντρικός και απόλυτα συναισθηματικός. Η έμπνευσή του έλαβε αφορμές από την καθημερινότητα του ίδιου και των συνανθρώπων του. Γι΄ αυτό αγαπήθηκε και τραγουδήθηκε.
Εμείς, το Ίδρυμα Βυζαντινής και Παραδοσιακής Μουσικής της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αθηνών, εμπνευσθήκαμε από τα τραγούδια αυτά και ξεκινήσαμε την προσπάθεια να συνδέσουμε το πρόσφατο μουσικό παρελθόν με το παρών, με την συμμετοχή των παιδιών. Ορχήστρα παιδική, χορωδία παιδική και ακροατήριο όλοι εμείς. Μικροί και μεγάλοι σε ένα μουσικό ταξίδι με πολλές επιστροφές γεμάτο εμπειρίες συναισθημάτων, εμπειρίες ζωής.
Αυτός είναι ο πρώτος ήλιος.
Λίγα λόγια για το δίσκο
Κάθε φορά που ακούω μια νέα επανεκτέλεση τραγουδιού του Σταύρου Κουγιουμτζή, θυμάμαι τα λόγια του βασικού ερμηνευτή του Γιώργου Νταλάρα ο οποίος, ειδικότερα από τη μέρα που «έφυγε» ο Κουγιουμτζής, δεν έχει σταματήσει να προτρέπει τους νεότερους μουσικούς και ερμηνευτές να σκύψουν πάνω από τα τραγούδια του και να τα ξαναπαρουσιάσουν στον κόσμο με μια νέα οπτική.Έτσι έγινε και στην περίπτωση του «Πρώτου ήλιου». 250 παιδιά, μουσικοί και χορωδοί, μαζί με τον ξεχωριστό δεξιοτέχνη του μπουζουκιού τον Παναγιώτη Στεργίου και τη σημαντική ερμηνεύτρια της νεότερης γενιάς την Σοφία Μάνου στον τρίτο της δίσκο, ένωσαν τις γνώσεις και τη δεξιοτεχνία τους και παρουσίασαν μια δουλειά άξια αναφοράς, ακρόασης και παρουσίασης. Τολμώ να γράψω πως υπάρχουν στιγμές και παρεμβάσεις σε κάποια τραγούδια που με εντυπωσίασαν, όπως το κανονάκι στο «Χάντρα στο κομπολόι σου», που αναδεικνύει τη συγγένεια του τραγουδιού με την παράδοση, το «γύρισμα» της φωνής της Σοφίας Μάνου στο φινάλε του «Αν δεις στον ύπνο σου ερημιά» και αρκετά ακόμα. Όπως φαίνεται, η ερμηνεύτρια έσκυψε με ευλάβεια πάνω στο υλικό και μελέτησε όχι μόνο τις πρώτες αλλά και τις μεταγενέστερες εκτελέσεις των τραγουδιών, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων (τα έντεκα από τα δώδεκα), ηχογραφήθηκαν σε πρώτη ή μεταγενέστερη εκτέλεση από τον Γιώργο Νταλάρα. Το σημειώνω αυτό, γιατί στο σύνολό τους τα τραγούδια που πρωτοείπε στη δισκογραφία ο Νταλάρας, δεν έχουν γνωρίσει πολλές επανεκτελέσεις, συγκριτικά τουλάχιστον με τα τραγούδια άλλων ερμηνευτών. Το λιγότερο λοιπόν, αποτελεί τόλμημα η «αναμέτρηση» με αυτά τα «σταμπαρισμένα» από τη φωνή του τραγούδια, που λίγο - πολύ, έχουν περάσει στο dna μας…
Ως προς το τεχνικό μέρος, νομίζοντας αρχικά πως τα τραγούδια κυκλοφόρησαν σε cd, όταν παρέλαβα το δέμα από τον κ.Δεμελή (μαέστρο της ορχήστρας «ΚΑΝΩΝ»), βρέθηκα μπροστά σε ένα στικάκι! Και δεν κρύβω πως με ξένισε αυτό. «Νέα ήθη και έθιμα» σκέφτηκα… Παρόλα αυτά «ουδέν κακόν αμιγές καλού». Από τη στιγμή που όλο αυτό το υλικό (τραγούδια, φωτογραφίες και video) θα καθιστούσε μια κανονική έκδοση με cd και dvd πολύ πιο δαπανηρή, είναι καλοδεχούμενο και το στικάκι…
Στη λίστα που ακολουθεί, μπορείτε να παρακολουθήσετε τα video των δώδεκα τραγουδιών.
