Μετά από, σχεδόν, τριάντα χρόνια παρουσίας στο ελληνικό τραγούδι, ως μουσικός, ενορχηστρωτής και συνθέτης, με συνεργασίες με πολύ σημαντικά ονόματα του ελληνικού τραγουδιού, ο Μανώλης Ανδρουλιδάκης παρουσίασε πριν από ένα χρόνο, την πρώτη ολοκληρωμένη του δουλειά, πάνω σε στίχους Βασίλη Κανιάρη, με τίτλο «Χάλκινα φεγγάρια». Ο δίσκος που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΕΝΤΟΣ, περιέχει πέντε τραγούδια, με τις φωνές του Βασίλη Λέκκα, του Γεράσιμου Ανδρεάτου και του Παναγιώτη Μπούσαλη, δυο ορχηστρικά, καθώς κι ένα ντοκουμέντο με τη Μαρία Δημητριάδη να τραγουδά το «Ναύπλιο» από ζωντανή ηχογράφηση κατά τη συναυλία-αφιέρωμα του παραρτήματος Περιστερίου του Συλλόγου Απογόνων και Φίλων Εθνικής Αντίστασης και Δ.Σ.Ε. για τα 60 χρόνια αντιφασιστικής νίκης των λαών, που έγινε την 1η Απριλίου 2005 στο «Θέατρο Πολιτών» στο Περιστέρι.
1)Κόκκινες βροχές – Πάνος Μπούσαλης
2)Η κόρη – Βασίλης Λέκκας
3)Μεγασπήλαιο – Γεράσιμος Ανδρεάτος
4)Το ανεμοβρόχι – Βασίλης Λέκκας
5)Ο Προαστιακός – Γεράσιμος Ανδρεάτος
6)Λίγα λόγια από τη Μαίρη… - Μαρία Δημητριάδη
7)Ναύπλιο – Μαρία Δημητριάδη, Μανόλης Ανδρουλιδάκης, χορωδία
8)Η κόρη δίχως λόγια – Οργανικό
9)Το Μεγάσπήλαιο δίχως λόγια - Οργανικό
Η διεύθυνση παραγωγής και η ενορχήστρωση έγιναν από τον Μανόλη Ανδρουλιδάκη που έπαιξε κιθάρες, μαντολίνο, μπουζούκια («Μεγασπήλαιο», «Ανεμοβρόχι», «Κόκκινες βροχές»), ηλ. μπάσο («Ο Προαστιακός» β’ μέρος, «Μεγασπήλαιο»), πιάνο, μπαγλαμά ενώ έκανε και φωνητικά. Έπαιξαν επίσης ο Μανώλης Καραντίνης μπουζούκι στο «Ο Προαστιακός», ο Ανδρέας Καραντίνης, μπουζούκι «αυτοσχεδιαστικό» στο «Ανεμοβρόχι», ο Κυριάκος Γκουβέντας, βιολί, ο Γρηγόρης Συντρίδης, drums, ο Ανδρέας Σίκκης, κρουστά και πνευστά, ο Νίκος Παπαναστασίου, ακορντεόν, ο Θανάσης Σοφράς, κοντραμπάσο στις «Κόκκινες βροχές» και το «Ανεμοβρόχι» και η Αντωνία Τσολάκη, ηλεκτρικό κοντραμπάσο στα «Η κόρη», «Ναύπλιο» και «Ο Προαστιακός» (α’ μέρος).
Σφυρίγματα, χειροκροτήματα, ιαχές κλπ στο «Μεγασπήλαιο» έκαναν οι Μιχάλης Νικολούδης, Κωνσταντίνα Παπαϊωάννου, Μαρία Αθουσάκη, Γρηγόρης Συντρίδης και Θεόδωρος Μανωλίδης ενώ στο «Ναύπλιο» έκαναν φωνητικά οι Κωνσταντίνα Σιδέρη, Κωνσταντίνα Παπαϊωάννου, Πέτρος Μπένος και Θεόδωρος Μανωλίδης. Την ηχοληψία έκανε ο Θεόδωρος Μανωλίδης με βοηθούς τους Μαρία Αθουσάκη, Κωνσταντίνα Παπαϊωάννου, Πέτρο Μπένο, Μιχάλη Νικολούδη και Μανώλη Ανδρουλιδάκη στο στούντιο «Αιολία».
Η ζωγραφική και καλλιτεχνική επιμέλεια του cd έγινε από την Εύα Μελά. Στην παραγωγή, εκτός από έναν ήχο μεταλλόφωνου, δεν χρησιμοποιήθηκαν ήχοι midi.
Ανδρουλιδάκης και Κανιάρης συνεργάστηκαν για πρώτη φορά το 2008 με το τραγούδι «Τρένο νυχτερινό» που τραγούδησε ο Μανώλης Μητσιάς στο δίσκο «Ένα τσιγάρο κι ένας ψεύτης». Είναι αξιοσημείωτα αυτά που γράφει στο ένθετο ο Ανδρουλιδάκης, σχετικά με την ηχογράφηση-ντοκουμέντο με τη Μαρία Δημητριάδη, τη δεύτερη μητέρα του, όπως συνηθίζει να την αποκαλεί:
«Φίλε ακροατή αυτής της συλλογής τραγουδιών... Στα τέλη του 2003 πρωτοδιαβάσαμε, μαζί με τη Μαρία Δημητριάδη, τους στίχους του Κορίνθιου ποιητή Βασίλη Κανιάρη και διαπιστώσαμε ένα λόγο μεστό, επίκαιρο και σφριγηλό. Αποφασίσαμε, τότε, να βγάλουμε μια συλλογή με καινούρια πολιτικά τραγούδια. Προέκυψαν 3-4 ωραία τραγούδια –μεταξύ άλλων το Ναύπλιο- για τα οποία, όμως, έχασα κάθε διάθεση να τα ηχογραφήσω, όταν η Μαρία έφυγε από τη ζωή το Γενάρη του 2009. Όμως η φιλία και η συνεργασία με το Βασίλη παρέμεινε και νέα τραγούδια άρχισαν να δημιουργούνται. Κάποια από αυτά κρατάς αυτή τη στιγμή στα χέρια σου. Το έναυσμα για να ξεπεράσουμε τις συνεχείς αναβολές δόθηκε από ένα τηλεφώνημα, όπου ο Θόδωρος Αυγέρος με ενημέρωνε ότι έχει στα χέρια του ένα DVD από μια συναυλία στο Περιστέρι όπου η Μαρία Δημητριάδη τραγουδά το “Ναύπλιο”. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας και με πολλή υπομονή και μεράκι, ένας άλλος Θοδωρής, ο Μανωλίδης ανέσυρε ότι μπορούσε να ακουστεί από τη φωνή της Μαρίας από εκείνη τη συναυλία και γι’ αυτό του είμαι ευγνώμων. Όμως και το ότι από μια πρόχειρη ηχογράφηση από κάμερα, όπου η Μαρία δεν είχε ακόμη “χωνέψει” το τραγούδι εκμαιεύθηκε ολόκληρο το ρεφραίν και σημαντικό μέρος από τα κουπλέ, φανερώνει από μόνο του το πόσο σπουδαία τραγουδίστρια ήταν η Μαρία Δημητριάδη».
(Το χειροκρότημα στο τέλος του τραγουδιού είναι από την ίδια εκδήλωση. Mπορείτε να το ακούσετε εδώ)
Ο δίσκος αυτός έφτασε στα χέρια μου, σχεδόν, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του. Αν και τον αναζήτησα από τις πρώτες μέρες της έκδοσής του, στα εναπομείναντα βιβλιοδισκοπωλεία Θεσσαλονίκης και Αθηνών, δεν υπήρχε πουθενά, ενώ κανένας υπάλληλος δεν γνώριζε την ύπαρξή του. Εν τέλει, «κάθε εμπόδιο για καλό», αφού ψάχνοντας τον δίσκο, ήρθα σε επαφή και γνώρισα τον συνθέτη, ο οποίος, εκτός από το cd, έδωσε απαντήσεις σε αρκετές από τις απορίες μου. Το θέμα της διανομής και της διαφήμισης είναι ίσως και το δυσκολότερο μέρος του «παιχνιδιού». Εκεί έμεινε πίσω αυτή η δουλειά, παρόλη την καλλιτεχνική της αξία… Γιατί δεν διστάζω να πω, ότι είχα την τύχη ν’ ακούσω έναν από τους πληρέστερους δίσκους που έπεσαν τελευταία στην αντίληψή μου. Κι ας έχει, ουσιαστικά, μόνο έξι τραγούδια… Ίσως εδώ να είναι τελικά και το μυστικό της επιτυχίας. Έχουμε έξι τραγούδια, συν δυο ορχηστρικά, που είναι όλα καλά. Όπως μου είπε ο συνθέτης, υπήρχαν πολλά περισσότερα τραγούδια, που τελικά απορρίφθηκαν. Δεν ξέρω, αν οι συντελεστές αποφάσιζαν να παρουσιάσουν μια δουλειά με 15-20 τραγούδια, είχαμε το ίδιο αποτέλεσμα… Δεν έχω ακούσει τα τραγούδια άλλωστε… Όμως, η ιστορία, ειδικά των τελευταίων χρόνων, έχει αποδείξει πως όσο λιγότερα, τόσο καλύτερα… Ακούγοντας τα τραγούδια που επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε – και που θα ήταν «ευχής έργον» να αποτελέσουν επιλογές των σοβαρών ραδιοφωνικών παραγωγών - νομίζω ότι θα συμφωνήσετε, πως «Ουκ εν τω πολλώ το ευ»…
1)Κόκκινες βροχές – Πάνος Μπούσαλης
2)Η κόρη – Βασίλης Λέκκας
3)Μεγασπήλαιο – Γεράσιμος Ανδρεάτος
4)Το ανεμοβρόχι – Βασίλης Λέκκας
5)Ο Προαστιακός – Γεράσιμος Ανδρεάτος
6)Λίγα λόγια από τη Μαίρη… - Μαρία Δημητριάδη
7)Ναύπλιο – Μαρία Δημητριάδη, Μανόλης Ανδρουλιδάκης, χορωδία
8)Η κόρη δίχως λόγια – Οργανικό
9)Το Μεγάσπήλαιο δίχως λόγια - Οργανικό
Η διεύθυνση παραγωγής και η ενορχήστρωση έγιναν από τον Μανόλη Ανδρουλιδάκη που έπαιξε κιθάρες, μαντολίνο, μπουζούκια («Μεγασπήλαιο», «Ανεμοβρόχι», «Κόκκινες βροχές»), ηλ. μπάσο («Ο Προαστιακός» β’ μέρος, «Μεγασπήλαιο»), πιάνο, μπαγλαμά ενώ έκανε και φωνητικά. Έπαιξαν επίσης ο Μανώλης Καραντίνης μπουζούκι στο «Ο Προαστιακός», ο Ανδρέας Καραντίνης, μπουζούκι «αυτοσχεδιαστικό» στο «Ανεμοβρόχι», ο Κυριάκος Γκουβέντας, βιολί, ο Γρηγόρης Συντρίδης, drums, ο Ανδρέας Σίκκης, κρουστά και πνευστά, ο Νίκος Παπαναστασίου, ακορντεόν, ο Θανάσης Σοφράς, κοντραμπάσο στις «Κόκκινες βροχές» και το «Ανεμοβρόχι» και η Αντωνία Τσολάκη, ηλεκτρικό κοντραμπάσο στα «Η κόρη», «Ναύπλιο» και «Ο Προαστιακός» (α’ μέρος).
Σφυρίγματα, χειροκροτήματα, ιαχές κλπ στο «Μεγασπήλαιο» έκαναν οι Μιχάλης Νικολούδης, Κωνσταντίνα Παπαϊωάννου, Μαρία Αθουσάκη, Γρηγόρης Συντρίδης και Θεόδωρος Μανωλίδης ενώ στο «Ναύπλιο» έκαναν φωνητικά οι Κωνσταντίνα Σιδέρη, Κωνσταντίνα Παπαϊωάννου, Πέτρος Μπένος και Θεόδωρος Μανωλίδης. Την ηχοληψία έκανε ο Θεόδωρος Μανωλίδης με βοηθούς τους Μαρία Αθουσάκη, Κωνσταντίνα Παπαϊωάννου, Πέτρο Μπένο, Μιχάλη Νικολούδη και Μανώλη Ανδρουλιδάκη στο στούντιο «Αιολία».
Η ζωγραφική και καλλιτεχνική επιμέλεια του cd έγινε από την Εύα Μελά. Στην παραγωγή, εκτός από έναν ήχο μεταλλόφωνου, δεν χρησιμοποιήθηκαν ήχοι midi.
Ανδρουλιδάκης και Κανιάρης συνεργάστηκαν για πρώτη φορά το 2008 με το τραγούδι «Τρένο νυχτερινό» που τραγούδησε ο Μανώλης Μητσιάς στο δίσκο «Ένα τσιγάρο κι ένας ψεύτης». Είναι αξιοσημείωτα αυτά που γράφει στο ένθετο ο Ανδρουλιδάκης, σχετικά με την ηχογράφηση-ντοκουμέντο με τη Μαρία Δημητριάδη, τη δεύτερη μητέρα του, όπως συνηθίζει να την αποκαλεί:
«Φίλε ακροατή αυτής της συλλογής τραγουδιών... Στα τέλη του 2003 πρωτοδιαβάσαμε, μαζί με τη Μαρία Δημητριάδη, τους στίχους του Κορίνθιου ποιητή Βασίλη Κανιάρη και διαπιστώσαμε ένα λόγο μεστό, επίκαιρο και σφριγηλό. Αποφασίσαμε, τότε, να βγάλουμε μια συλλογή με καινούρια πολιτικά τραγούδια. Προέκυψαν 3-4 ωραία τραγούδια –μεταξύ άλλων το Ναύπλιο- για τα οποία, όμως, έχασα κάθε διάθεση να τα ηχογραφήσω, όταν η Μαρία έφυγε από τη ζωή το Γενάρη του 2009. Όμως η φιλία και η συνεργασία με το Βασίλη παρέμεινε και νέα τραγούδια άρχισαν να δημιουργούνται. Κάποια από αυτά κρατάς αυτή τη στιγμή στα χέρια σου. Το έναυσμα για να ξεπεράσουμε τις συνεχείς αναβολές δόθηκε από ένα τηλεφώνημα, όπου ο Θόδωρος Αυγέρος με ενημέρωνε ότι έχει στα χέρια του ένα DVD από μια συναυλία στο Περιστέρι όπου η Μαρία Δημητριάδη τραγουδά το “Ναύπλιο”. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας και με πολλή υπομονή και μεράκι, ένας άλλος Θοδωρής, ο Μανωλίδης ανέσυρε ότι μπορούσε να ακουστεί από τη φωνή της Μαρίας από εκείνη τη συναυλία και γι’ αυτό του είμαι ευγνώμων. Όμως και το ότι από μια πρόχειρη ηχογράφηση από κάμερα, όπου η Μαρία δεν είχε ακόμη “χωνέψει” το τραγούδι εκμαιεύθηκε ολόκληρο το ρεφραίν και σημαντικό μέρος από τα κουπλέ, φανερώνει από μόνο του το πόσο σπουδαία τραγουδίστρια ήταν η Μαρία Δημητριάδη».
(Το χειροκρότημα στο τέλος του τραγουδιού είναι από την ίδια εκδήλωση. Mπορείτε να το ακούσετε εδώ)
Ο δίσκος αυτός έφτασε στα χέρια μου, σχεδόν, ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του. Αν και τον αναζήτησα από τις πρώτες μέρες της έκδοσής του, στα εναπομείναντα βιβλιοδισκοπωλεία Θεσσαλονίκης και Αθηνών, δεν υπήρχε πουθενά, ενώ κανένας υπάλληλος δεν γνώριζε την ύπαρξή του. Εν τέλει, «κάθε εμπόδιο για καλό», αφού ψάχνοντας τον δίσκο, ήρθα σε επαφή και γνώρισα τον συνθέτη, ο οποίος, εκτός από το cd, έδωσε απαντήσεις σε αρκετές από τις απορίες μου. Το θέμα της διανομής και της διαφήμισης είναι ίσως και το δυσκολότερο μέρος του «παιχνιδιού». Εκεί έμεινε πίσω αυτή η δουλειά, παρόλη την καλλιτεχνική της αξία… Γιατί δεν διστάζω να πω, ότι είχα την τύχη ν’ ακούσω έναν από τους πληρέστερους δίσκους που έπεσαν τελευταία στην αντίληψή μου. Κι ας έχει, ουσιαστικά, μόνο έξι τραγούδια… Ίσως εδώ να είναι τελικά και το μυστικό της επιτυχίας. Έχουμε έξι τραγούδια, συν δυο ορχηστρικά, που είναι όλα καλά. Όπως μου είπε ο συνθέτης, υπήρχαν πολλά περισσότερα τραγούδια, που τελικά απορρίφθηκαν. Δεν ξέρω, αν οι συντελεστές αποφάσιζαν να παρουσιάσουν μια δουλειά με 15-20 τραγούδια, είχαμε το ίδιο αποτέλεσμα… Δεν έχω ακούσει τα τραγούδια άλλωστε… Όμως, η ιστορία, ειδικά των τελευταίων χρόνων, έχει αποδείξει πως όσο λιγότερα, τόσο καλύτερα… Ακούγοντας τα τραγούδια που επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε – και που θα ήταν «ευχής έργον» να αποτελέσουν επιλογές των σοβαρών ραδιοφωνικών παραγωγών - νομίζω ότι θα συμφωνήσετε, πως «Ουκ εν τω πολλώ το ευ»…
