Ιστορίες ανθρώπων που έχασαν την πατρίδα τους κι έγιναν τραγούδια
Πριν από λίγες ημέρες έφτασε στα χέρια μου ένας εύσωμος φάκελος, με αποστολέα τον Μυτιληνιό δημιουργό Μάκη Ψαραδέλλη. Ήξερα πως θα μου έστελνε την πρώτη δισκογραφική δουλειά του, αλλά δε γνώριζα για τη συλλεκτική έκδοση με το μικρό σεντούκι (και το χρυσό κλειδάκι), που έκρυβε μέσα του ένα βιβλίο με το πρώτο cd του.
Το cd κυκλοφόρησε με τίτλο «Στου χρόνου το σεντούκι» και περιλαμβάνει οκτώ ιστορίες ανθρώπων που έχασαν την πατρίδα τους κι έγιναν ισάριθμα τραγούδια (τα περισσότερα σε μουσική και στίχους του Ψαραδέλλη), που ερμήνευσαν ο Γιώργος Νταλάρας, ο Κώστας Παρίσσης, ο Μάκης Σεβίλογλου, ο Γεράσιμος Ανδρεάτος, η Καίτη Κουλλιά, ο Παντελής Θαλασσινός, η Ρίτα Αντωνοπούλου, η Ελένη Καρακάση και ο Μάκης Ψαραδέλλης. Μαζί με όλα αυτά και μια ηχογραφημένη μαρτυρία της Σταυρούλας Κολοκοτρώνη, που ήρθε το 1922 σε ηλικία πέντε χρονών με τα καραβάνια των προσφύγων, από τη Μικρά Ασία στην Ελλάδα…
Τα τραγούδια του cd
1) Ένα παράξενο φύλλο (Μάκης Ψαραδέλλης) Γιώργος Νταλάρας, Κώστας Παρίσσης, Μάκης Ψαραδέλλης
2) Τάνια (Μάκης Ψαραδέλλης – Πάνος Σταθόγιαννης) Μάκης Σεβίλογλου
3) Ξένοι τόποι (Μάκης Ψαραδέλλης) Γεράσιμος Ανδρεάτος
4) Η γιαγιά Χαρίκλεια (Μάκης Ψαραδέλλης) Καίτη Κουλλιά
5) Μαρτυρία Σταυρούλας Κολοκοτρώνη
6) Αμανές (Θεόδωρος Κουέλης – Μάκης Ψαραδέλλης) Παντελής Θαλασσινός
7) Το παλιό σεντούκι (Μάκης Ψαραδέλλης) Μάκης Ψαραδέλλης, φωνητικά: Βάλια Τσιργιώτη
8) Φοβούνται τα τραγούδια μας (Μάκης Ψαραδέλλης – Ναζίμ Χικμέτ) Ρίτα Αντωνοπούλου
9) Αποχωρισμός (Μάκης Ψαραδέλλης) Ελένη Καρακάση
Οι ενορχηστρώσεις σε όλα τα τραγούδια είναι του Θεόδωρου Κουέλη, εκτός από το «Ένα παράξενο φύλλο» που ενορχήστρωσε ο Κώστας Παρίσσης.
Έπαιξαν οι μουσικοί: Κώστας Παρίσσης (κιθάρες), Ελπιδοφόρος Λέλεκας (τύμπανα), Μάριος Λέλεκας (μαντολίνο), Μυρσίνη Κουτσκουδή (μπάσο), Δημήτρης Λάππας (κιθάρες), Νίκος Σκομόπουλος (τύμπανα), Ξενοφών Συμβουλίδης (όμποε, αγγλικό κόρνο, φλογέρες), Θεόδωρος Κουέλης (μπάσο, κοντραμπάσο, κιθάρες, μπαγλαμά, κιθαρόνια), Νίκος Τατασόπουλος (μπουζούκι), Στέλλα Βαλάση (σαντούρι), Ισίδωρος Παπαγεωργίου (κιθάρες), Νίκος Κασσαβέτης (τύμπανα), Μάριος Ιβάν Παπούλιας (βιολιά). Το εξώφυλλο και το cd φιλοτέχνησε ο Χρήστος Μωραΐτης, ενώ την επιμέλεια της έκδοσης είχε η Κερασία Σαμαρά. Το βιβλίο - cd κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Μωραΐτη.
Ποιος είναι ο Μάκης Ψαραδέλλης
Ο Μάκης Ψαραδέλλης γεννήθηκε στο Ίππειος Λέσβου το 1976. Σπούδασε κλασική κιθάρα και κλασικό τραγούδι στο Ωδείο Νίκος Σκαλκώτας, ενώ απέκτησε πτυχίο ανωτέρων θεωρητικών και δίπλωμα βυζαντινής μουσικής από τη σχολή «Βενιαμίν ο Λέσβιος».
Είναι ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος «Τα φώτα απέναντι» στο οποίο συμμετέχουν (μετανάστες) μουσικοί από τη Γεωργία, τη Σερβία, τη Μολδαβία, την Αρμενία που κατοικούν στη Λέσβο. Το 2015 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «Εντύποις» η πρώτη συλλογή με στίχους του η οποία είχε τον τίτλο «Καιρός για κυνήγι».
Λίγα λόγια του Γιώργου Νταλάρα
Την έκδοση προλογίζει ο Γιώργος Νταλάρας με τα παρακάτω λόγια:
Ο Μάκης Ψαραδέλλης είναι ένας καλός μουσικός, ένας ευαίσθητος νέος άνθρωπος, ένας ενεργός πολίτης και, για μένα, ένας καλός φίλος.
Γνωριστήκαμε σε μια κοινή συναυλία για τους πρόσφυγες της Μυτιλήνης. Από την αρχή με συγκίνησε η ανθρωπιά του. Συμπεριφέρεται στην καθημερινότητά του σαν ένας ήρεμος ακτιβιστής. Εγγόνι προσφύγων ο ίδιος, γνωρίζει τον πόνο, την ανοιχτή πληγή της προσφυγιάς, κοιτάζει κατάματα την κοινωνία και τις παθογένειές της, κάνοντας κριτική μέσα από τη μουσική του και τις επιλογές του.
Παράλληλα, σέβεται την παράδοση, την ιστορία, την αξία της οικογένειας και εμπνέεται από αυτήν.
Γνωρίζει καλά την ουσία του λόγου του Μάνου Ελευθερίου, τον οποίο αγαπούσε πολύ.
«Κανείς δεν ξέρει τι μας επιφυλάσσει το παρελθόν».
Η αρχή ήταν «Ένα παράξενο φύλλο»…
Η ιστορία της έκδοσης ξεκίνησε στις 19 Μαρτίου του 2016, όταν, σε εκδήλωση κατά του ρατσισμού, που πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Μυτιλήνης, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το «Ένα παράξενο φύλλο», από τον Γιώργο Νταλάρα, τον Κώστα Παρίσση και το συγκρότημα του Μάκη Ψαραδέλλη «Τα φώτα απέναντι». Ένα μήνα μετά το τραγούδι, ηχογραφημένο πλέον στο studio, παρουσιάστηκε από το Ogdoo.gr κι από κει και πέρα άνοιξε ο δρόμος για την ηχογράφηση όλων των τραγουδιών του δίσκου.
Με καταγωγή από τη Μικρά Ασία ο Μάκης Ψαραδέλλης, αφού η προγιαγιά του ήρθε το ’22 από το Ατζανόζ και έχοντας στα αυτιά του τις αφηγήσεις της από την καταστροφή, έμαθε, όπως γράφει στο σημείωμά του, τι θα πει «δεν ξεχνώ», «δεν θέλω» ή «δεν μπορώ να ξεχάσω». Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά, το πιο σπουδαίο που άκουσε από το στόμα της γιαγιάς του, ήταν ότι ο άνθρωπος κρύβει μέσα του το πιο ‘μοβόρο αγρίμι της πλάσης, που, αν δοκιμάσει μια φορά αίμα, το συνηθίζει και μετά τ’ αποζητά. Αυτός ήταν κι ο μεγαλύτερος φόβος της: μην ξυπνήσει ξανά το αγρίμι.
Έχοντας ακούσει παρόμοιες ιστορίες από το στόμα της δικής μου γιαγιάς και του παππού που ήρθαν το ’22 από την Κίο της Μικράς Ασίας, δεν μπορώ παρά να μη σταθώ με τη δέουσα προσοχή, με ευλάβεια θα έλεγα, σε μια δουλειά σαν κι αυτή.
«Έθρεψα τα σπλάχνα σου, κύμα πελαγίσιο, με χιλιάδες μνήματα μέσα στο βυθό», έγραφε κάποτε ο Νίκος Γκάτσος. «Δυο μέρες μες στη θάλασσα, τρεις νύχτες μες στο κύμα, γύρω της σώματα άψυχα και πουθενά στεριά» γράφει τώρα ο Ψαραδέλλης. Δυστυχώς στις μέρες μας η θάλασσα ξαναβάφτηκε πολλές φορές κόκκινη από το αίμα των ανθρώπων που, πολύ απλά, αναζήτησαν σε κάποια άλλη χώρα το αυτονόητο δικαίωμα για ζωή. Κι όπως φαίνεται «το πηγάδι δεν έχει πάτο».
Χρησιμοποιώντας μουσικές φόρμες και ήχους μέσα σε ένα ευρύ φάσμα, από το λαϊκό τραγούδι, μέχρι τη ροκ και έχοντας στη διάθεσή του ερμηνευτές εγνωσμένης αξίας, ο Ψαραδέλλης παρουσιάζει ένα δίσκο, που, σε συνδυασμό με τη συσκευασία και το καλαίσθητο βιβλίο, αποτελεί μια έκδοση - κόσμημα, άξια προσοχής και ακρόασης τόσο από τα μέσα, όσο, πολύ περισσότερο, από το κοινό…
Δεν ξέρω αν τα τραγούδια έχουν τη δύναμη να αλλάξουν τον κόσμο. Θα ’θελα να κλείσω με μια απλοϊκή, ίσως και ουτοπική ευχή. Να έρθει μια μέρα που οι στίχοι αυτοί θα αποτελούν μόνο αρχειακό υλικό και δεν θα έχουν καμιά σχέση και σύνδεση με την επικαιρότητα…
Στη λίστα που ακολουθεί μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το δίσκο.
