Στις 7 Ιουλίου του 1936 γεννήθηκε στα Ανώγεια της Κρήτης ο Νίκος Ξυλούρης. 22 χρόνια μετά, το 1958, μπήκε στη δισκογραφία με τα τραγούδια «Κρητικοπούλα μου» και «Δεν κλαίνε οι δυνατές καρδιές».
Έφυγε από τη ζωή στις 8 Φεβρουαρίου 1980 στη δημιουργική ηλικία των 43 χρόνων…
Το Πάσχα του 1978 είχε προγραμματισθεί από την Columbia η κυκλοφορία του δίσκου «Σάλπισμα» με μελοποιημένα ποιήματα των Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Άρη Αλεξάνδρου και Δημήτρη Θάνου από τον συνθέτη Λουκά Θάνο. Για λόγους που δεν γνωρίζω, ο δίσκος, παρόλο που είχε ηχογραφηθεί, δεν κυκλοφόρησε τότε, αλλά τον Μάρτη του 1980, όταν ο Νίκος Ξυλούρης είχε ήδη φύγει από τη ζωή.
Η δισκογραφική παρουσία του Νίκου Ξυλούρη το 1978 εντοπίζεται σε δυο δίσκους. Στα «Αντιπολεμικά» του Λίνου Κόκοτου και του Δημήτρη Χριστοδούλου και στα «Ξυλουρέικα» με τραγούδια του Ξυλούρη βασισμένα στη μουσική παράδοση της Κρήτης.
1) H μπαλάντα του κυρ Μέντιου (Ποίηση: Κώστα Βάρναλη)
2) Την καρδιά σου (Δημήτρη Θάνου)
3) Τις νύχτες (Άρη Αλεξάνδρου)
4) Μια κόρη (Δημήτρη Θάνου)
5) Πόνοι της Παναγιάς (Κώστα Βάρναλη)
6) Κι αν έσβησε (Κώστα Καρυωτάκη)
7) Ιδανικοί αυτόχειρες (Κώστα Καρυωτάκη)
8) Δεν αγαπάς (Κώστα Καρυωτάκη)
9) Είσαι ψυχή μου (Κώστα Καρυωτάκη)
10) Το άγαλμα της Ελευθερίας (Κώστα Καρυωτάκη)
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας ήταν του Λουκά Θάνου, η ηχογράφηση έγινε από τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και η παραγωγή από τον Γιώργο Πετσίλα. Στα νεώτερα χρόνια το «Σάλπισμα» κυκλοφόρησε και σε cd.
Στο ένθετο του δίσκου ο Λουκάς Θάνος γράφει:
ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΥΤΑ...
Μελοποιημένα το 1969 - 1972, ενορχηστρωμένα το 1974 και ηχογραφημένα το 1976, παρ’ όλο που χρειάστηκαν 3 χρόνια απ’ όταν τελειώσαμε τις ηχογραφήσεις και 10 απ’ όταν άρχιζα να τα συνθέτω, για να δοθούν στο εμπόριο και με βρίσκουν μετουσιωμένο σ’ αυτόν τον κυκεώνα της αλλαγής της 10ετίας που ανδρωθήκαμε, πιστεύω ακόμα στη γνησιότητά τους, είναι και αυτά πρoϊόντα του περιβάλλοντος της εποχής.
Δεν ήτανε μονάχα πως είχε ανοίξει μια γεωλογική ρωγμή στο έδαφος που μαθαίναμε να περπατάμε. Ήτανε σάμπως ένα από καιρό παρατημένο ορυχείο μέσα στον ίδιο μας τον χαρακτήρα να’ χε ξαφνικά γκρεμιστεί. Καταλάβαινα πως αυτή η άγονη ανταλλαγή ιδεών και συναισθημάτων είχε χαράξει το δρόμο της προς την πυκνότερη ζούγκλα της καρδιάς μας, κι εδώ γινόμαστε κάτοχοι μιας αινιγματικής γνώσης που δεν μπορούσε παρά να διαβιβασθεί λαθραία κι εμείς τη δεχθήκαμε, την αποκρυπτογραφήσαμε για να την καταλάβουμε. Άλλωστε με την άσκηση της τέχνης του ο καλλιτέχνης βρίσκει τον ευτυχή συμβιβασμό μ’ όλα εκείνα που τον πλήγωσαν ή τον νίκησαν στην καθημερινή του ζωή, όχι για να ξεφύγει απ’ τη μοίρα του, όπως πολλοί κάνουν, αλλά για να την ολοκληρώσει στην πραγματική της διάσταση με την φαντασία». Αλλιώς γιατί να πληγώνουμε ο ένας τον άλλο; Αφού ευχαριστήσω όλους που βοήθησαν και ιδιαίτερα τους μουσικούς.
Στον πατέρα μου Χρήστο Θάνο και τον αγαπημένο μου φίλο Νίκο Ξυλούρη για την αναντικατάστατη βοήθειά του.
Τ' ΑΦΙΕΡΩΝΩ
ΛΟΥΚΑΣ ΘΑΝΟΣ
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Οδηγού Ελληνικής Δισκογραφίας» του Πέτρου Δραγουμάνου, ο Λουκάς Θάνος γεννήθηκε το 1954 και εκτός από συνθέτης, ήταν χορογράφος, θεατρικός συνθέτης και ηθοποιός…
Το «Σάλπισμα» κυκλοφόρησε σε μια εποχή που το τραγούδι με πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, όπως καθιερώθηκε μετά την μεταπολίτευση, είχε αρχίσει να «φθίνει». Παρ' όλα αυτά, θεωρώ πως ο λόγος και η μουσική, σε συνδυασμό με τις ερμηνείες του Ξυλούρη, τοποθετούν το δίσκο δίπλα στα σημαντικά έργα εκείνης της περιόδου, συνθετών όπως ο Μαρκόπουλος, ο Μούτσης ή ο Λεοντής. Δυστυχώς, εκείνη την εποχή δεν ακούστηκε ιδιαίτερα. Χρειάστηκε να περάσουν, σχεδόν, δυο δεκαετίες μέχρι να γίνει η επανεκτέλεση της «Μπαλάντας του κυρ Μέντιου» από τον Νότη Σφακιανάκη, που ανεξάρτητα από μια γενικότερη αισθητική, μέσα στην οποία το τραγούδι έμοιαζε λίγο σαν «τη μύγα μες στο γάλα», οφείλουμε να παραδεχτούμε, ότι έγινε η αιτία, για να μάθει η μεγάλη μερίδα του κοινού και την πρώτη εκτέλεση του Ξυλούρη…
To 2003 η «Μπαλάντα του κυρ ‘Μέντιου» κυκλοφόρησε και με τη φωνή του Μανώλη Λιδάκη στο cd «Σαν έρθουν μάνα οι φίλοι μου», με τη ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας αφιέρωμα στον Νίκο Ξυλούρη στον Λυκαβηττό, στις 16 Ιουλίου 2002.
Εκτός βέβαια από το συγκεκριμένο τραγούδι, ο δίσκος περιέχει κι άλλες σημαντικές στιγμές, όπως οι «Πόνοι της Παναγιάς» του Κώστα Βάρναλη, οι «Ιδανικοί αυτόχειρες» του Κώστα Καρυωτάκη, που πρωτομελοποίησε ο Δήμος Μούτσης και τραγούδησε ο Χρήστος Λεττονός στην «Τετραλογία» το 1975 και το «Κι αν έσβησε σαν ίσκιος τ’ όνειρό μου», το οποίο, μέχρι σήμερα, έχει γνωρίσει άλλες τέσσερις διαφορετικές μελοποιήσεις. Το 1984 το μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και το τραγούδησε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου στο δίσκο «Καρυωτάκης», το 1997 το ηχογράφησαν η Κάλλια Σπυριδάκη με τους Χαΐνηδες στο «Μεγάλο ταξίδι», το 2008 το συγκρότημα «Διάφανα κρίνα» στο δίσκο «Κι η αγάπη πάλι θα σε καλεί», ενώ το 2011 το τραγούδησε ο Χρήστος Θηβαίος σε μουσική του μπασίστα Βαγγέλη Κοντόπουλου, στο δίσκο «Όλα είναι αλλού».
Στο video που ακολουθεί μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το «Σάλπισμα».
Έφυγε από τη ζωή στις 8 Φεβρουαρίου 1980 στη δημιουργική ηλικία των 43 χρόνων…
Το «Σάλπισμα» του Λουκά Θάνου
Το Πάσχα του 1978 είχε προγραμματισθεί από την Columbia η κυκλοφορία του δίσκου «Σάλπισμα» με μελοποιημένα ποιήματα των Κώστα Βάρναλη, Κώστα Καρυωτάκη, Άρη Αλεξάνδρου και Δημήτρη Θάνου από τον συνθέτη Λουκά Θάνο. Για λόγους που δεν γνωρίζω, ο δίσκος, παρόλο που είχε ηχογραφηθεί, δεν κυκλοφόρησε τότε, αλλά τον Μάρτη του 1980, όταν ο Νίκος Ξυλούρης είχε ήδη φύγει από τη ζωή.
Η δισκογραφική παρουσία του Νίκου Ξυλούρη το 1978 εντοπίζεται σε δυο δίσκους. Στα «Αντιπολεμικά» του Λίνου Κόκοτου και του Δημήτρη Χριστοδούλου και στα «Ξυλουρέικα» με τραγούδια του Ξυλούρη βασισμένα στη μουσική παράδοση της Κρήτης.
Τα τραγούδια στο «Σάλπισμα»
1) H μπαλάντα του κυρ Μέντιου (Ποίηση: Κώστα Βάρναλη)
2) Την καρδιά σου (Δημήτρη Θάνου)
3) Τις νύχτες (Άρη Αλεξάνδρου)
4) Μια κόρη (Δημήτρη Θάνου)
5) Πόνοι της Παναγιάς (Κώστα Βάρναλη)
6) Κι αν έσβησε (Κώστα Καρυωτάκη)
7) Ιδανικοί αυτόχειρες (Κώστα Καρυωτάκη)
8) Δεν αγαπάς (Κώστα Καρυωτάκη)
9) Είσαι ψυχή μου (Κώστα Καρυωτάκη)
10) Το άγαλμα της Ελευθερίας (Κώστα Καρυωτάκη)
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας ήταν του Λουκά Θάνου, η ηχογράφηση έγινε από τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και η παραγωγή από τον Γιώργο Πετσίλα. Στα νεώτερα χρόνια το «Σάλπισμα» κυκλοφόρησε και σε cd.
Το σημείωμα του συνθέτη
Στο ένθετο του δίσκου ο Λουκάς Θάνος γράφει:
ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΑΥΤΑ...
Μελοποιημένα το 1969 - 1972, ενορχηστρωμένα το 1974 και ηχογραφημένα το 1976, παρ’ όλο που χρειάστηκαν 3 χρόνια απ’ όταν τελειώσαμε τις ηχογραφήσεις και 10 απ’ όταν άρχιζα να τα συνθέτω, για να δοθούν στο εμπόριο και με βρίσκουν μετουσιωμένο σ’ αυτόν τον κυκεώνα της αλλαγής της 10ετίας που ανδρωθήκαμε, πιστεύω ακόμα στη γνησιότητά τους, είναι και αυτά πρoϊόντα του περιβάλλοντος της εποχής.
Δεν ήτανε μονάχα πως είχε ανοίξει μια γεωλογική ρωγμή στο έδαφος που μαθαίναμε να περπατάμε. Ήτανε σάμπως ένα από καιρό παρατημένο ορυχείο μέσα στον ίδιο μας τον χαρακτήρα να’ χε ξαφνικά γκρεμιστεί. Καταλάβαινα πως αυτή η άγονη ανταλλαγή ιδεών και συναισθημάτων είχε χαράξει το δρόμο της προς την πυκνότερη ζούγκλα της καρδιάς μας, κι εδώ γινόμαστε κάτοχοι μιας αινιγματικής γνώσης που δεν μπορούσε παρά να διαβιβασθεί λαθραία κι εμείς τη δεχθήκαμε, την αποκρυπτογραφήσαμε για να την καταλάβουμε. Άλλωστε με την άσκηση της τέχνης του ο καλλιτέχνης βρίσκει τον ευτυχή συμβιβασμό μ’ όλα εκείνα που τον πλήγωσαν ή τον νίκησαν στην καθημερινή του ζωή, όχι για να ξεφύγει απ’ τη μοίρα του, όπως πολλοί κάνουν, αλλά για να την ολοκληρώσει στην πραγματική της διάσταση με την φαντασία». Αλλιώς γιατί να πληγώνουμε ο ένας τον άλλο; Αφού ευχαριστήσω όλους που βοήθησαν και ιδιαίτερα τους μουσικούς.
Στον πατέρα μου Χρήστο Θάνο και τον αγαπημένο μου φίλο Νίκο Ξυλούρη για την αναντικατάστατη βοήθειά του.
Τ' ΑΦΙΕΡΩΝΩ
ΛΟΥΚΑΣ ΘΑΝΟΣ
Λίγα λόγια για το δίσκο
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του «Οδηγού Ελληνικής Δισκογραφίας» του Πέτρου Δραγουμάνου, ο Λουκάς Θάνος γεννήθηκε το 1954 και εκτός από συνθέτης, ήταν χορογράφος, θεατρικός συνθέτης και ηθοποιός…
Το «Σάλπισμα» κυκλοφόρησε σε μια εποχή που το τραγούδι με πολιτικές και κοινωνικές προεκτάσεις, όπως καθιερώθηκε μετά την μεταπολίτευση, είχε αρχίσει να «φθίνει». Παρ' όλα αυτά, θεωρώ πως ο λόγος και η μουσική, σε συνδυασμό με τις ερμηνείες του Ξυλούρη, τοποθετούν το δίσκο δίπλα στα σημαντικά έργα εκείνης της περιόδου, συνθετών όπως ο Μαρκόπουλος, ο Μούτσης ή ο Λεοντής. Δυστυχώς, εκείνη την εποχή δεν ακούστηκε ιδιαίτερα. Χρειάστηκε να περάσουν, σχεδόν, δυο δεκαετίες μέχρι να γίνει η επανεκτέλεση της «Μπαλάντας του κυρ Μέντιου» από τον Νότη Σφακιανάκη, που ανεξάρτητα από μια γενικότερη αισθητική, μέσα στην οποία το τραγούδι έμοιαζε λίγο σαν «τη μύγα μες στο γάλα», οφείλουμε να παραδεχτούμε, ότι έγινε η αιτία, για να μάθει η μεγάλη μερίδα του κοινού και την πρώτη εκτέλεση του Ξυλούρη…
To 2003 η «Μπαλάντα του κυρ ‘Μέντιου» κυκλοφόρησε και με τη φωνή του Μανώλη Λιδάκη στο cd «Σαν έρθουν μάνα οι φίλοι μου», με τη ζωντανή ηχογράφηση της συναυλίας αφιέρωμα στον Νίκο Ξυλούρη στον Λυκαβηττό, στις 16 Ιουλίου 2002.
Εκτός βέβαια από το συγκεκριμένο τραγούδι, ο δίσκος περιέχει κι άλλες σημαντικές στιγμές, όπως οι «Πόνοι της Παναγιάς» του Κώστα Βάρναλη, οι «Ιδανικοί αυτόχειρες» του Κώστα Καρυωτάκη, που πρωτομελοποίησε ο Δήμος Μούτσης και τραγούδησε ο Χρήστος Λεττονός στην «Τετραλογία» το 1975 και το «Κι αν έσβησε σαν ίσκιος τ’ όνειρό μου», το οποίο, μέχρι σήμερα, έχει γνωρίσει άλλες τέσσερις διαφορετικές μελοποιήσεις. Το 1984 το μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης και το τραγούδησε ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου στο δίσκο «Καρυωτάκης», το 1997 το ηχογράφησαν η Κάλλια Σπυριδάκη με τους Χαΐνηδες στο «Μεγάλο ταξίδι», το 2008 το συγκρότημα «Διάφανα κρίνα» στο δίσκο «Κι η αγάπη πάλι θα σε καλεί», ενώ το 2011 το τραγούδησε ο Χρήστος Θηβαίος σε μουσική του μπασίστα Βαγγέλη Κοντόπουλου, στο δίσκο «Όλα είναι αλλού».
Στο video που ακολουθεί μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το «Σάλπισμα».
