Τα «Ντοκουμέντα» του Γιώργου Ζαμπέτα και του Φώντα Φιλέρη

(ΑΚΟΥΣΤΕ) Στις 21 Ιανουαρίου του 2014, τα ξημερώματα, έφυγε σε ηλικία 85 ετών, ο στιχουργός Ξενοφώντας Φιλέρης.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Εκτός από τη στιχουργική, ο Φώντας Φιλέρης δούλεψε στον ελληνικό κινηματογράφο, μέχρι το 1970, ως μακιγιέρ, παραγωγός, αλλά και ως σεναριογράφος και σκηνοθέτης. Στις σημαντικότερες συνεργασίες του, ως στιχουργός, συγκαταλέγονται αυτές με τον Κώστα Χατζή και τον Γιώργο Ζαμπέτα, με τον οποίο συνυπέγραψαν 26 τραγούδια, ανάμεσά τους και τα 8 που κυκλοφόρησαν το 1975 από την Polygram - με το label της Olympic - στο δίσκο «Ντοκουμέντα», με τη φωνή του ίδιου του Ζαμπέτα.

1) Σ' αυτές τις στράτες (στίχοι Αλέκος Καγιάντας)
2) Βαράτε βιολιτζήδες (Νίκος Μπακογιάννης)
3) Τα φιλοσόφησα πολύ (Φώντας Φιλέρης)
4) Πολυξένη (Θάνος Σοφός)
5) Στο λευκό πύργο (Φώντας Φιλέρης)
6) Ομολογώ (Βύρων Μακρίδης)
7) 1001 νύχτες (Φώντας Φιλέρης)
8) Το πιτσιρίκι (Φώντας Φιλέρης)
9) Ο Φιφίκος (Φώντας Φιλέρης)
10) Η Κομμαντατούρα (Φώντας Φιλέρης)
11) Μάνα ήρθανε ληστές (Φώντας Φιλέρης)
12) Άντε να σαλτάρω (Φώντας Φιλέρης)
13) Ο μπάρμπα Λευτέρης (Διονύσης Τζεφρώνης)
14) Σ' αυτές τις στράτες (Ορχηστρικό)

Η ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας είναι του συνθέτη. Η ηχογράφηση έγινε στα studios της Columbia από τον Σήφη Σιγανό. Σε πέντε από αυτά τα τραγούδια, ο Φώντας Φιλέρης μετέφερε τα βιώματά του από την περίοδο της Κατοχής. Βιώματα κοινά βεβαίως, με αυτά του Γιώργου Ζαμπέτα. Στο σημείωμα του δίσκου ο Φώντας Φιλέρης σημείωνε:

Τα πέντε από τα τραγούδια του δίσκου - προσωπικά μου βιώματα από την περίοδο της Κατοχής - είναι ιστορίες πέρα για πέρα αληθινές - ντοκουμέντα - από την σκλαβωμένη Αθήνα. Οι ήρωες, πιτσιρικάδες σκελετωμένοι τότε, ζούνε σήμερα τριγύρω από την Αθήνα σε διάφορες συνοικίες, πατεράδες φιλήσυχοι πια και... τυχεροί που γλίτωσαν από το μακελειό! Ο Γιώργος Ζαμπέτας -παιδί κι αυτός της Κατοχής- που μελοποίησε και τα τραγούδησε ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΑ, δικαίωσε με τη δουλειά του αυτή τη γνήσια λαϊκή του φλέβα. Ακούγοντας την ξαναγυρίζεις πίσω στην εποχή που το μπουζούκι δεν «έπαιζε» αλλά μαστόρευε τα θεμέλια της λαϊκής κληρονομιάς.

Εκεί μας ξαναγύρισες, Ζαμπέτα: στους πρωτομάστορες της Λαϊκής μας μουσικής. Μπράβο σου.

Ξενοφών Φιλέρης

Οι δημιουργοί πέρασαν από πολλές «συμπληγάδες» μέχρι να εκδώσουν τα τραγούδια. Την εποχή που κυκλοφόρησε ο δίσκος αυτός, είχε την ίδια τύχη με τις περισσότερες από τις δουλειές του Ζαμπέτα, που κυκλοφόρησαν από τα μέσα της δεκαετίας του ’70 και μετά. Με λίγα λόγια, έμεινε στην αφάνεια… Για λόγους βεβαίως ανεξάρτητους από την καλλιτεχνική αξία του. Πρόκειται αναμφισβήτητα για μια από τις πιο σημαντικές καταγραφές που έχουν γίνει για την περίοδο της Κατοχής. Κάποια σημεία μάλιστα είναι ιδιαίτερα επίκαιρα και σήμερα… Μάλλον, το κανταδόρικο «Σ’ αυτές τις στράτες» ακούστηκε περισσότερο από τα τραγούδια του δίσκου, ενώ το «Στο λευκό τον Πύργο» «έσπασε τα ταμεία» από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 και μετά, στις δυο επανεκτελέσεις του με τον Κώστα Μακεδόνα. Σε δεύτερη εκτέλεση ηχογραφήθηκε από τον Ζαμπέτα το «Ομολογώ» αφού το 1973 το είχε ηχογραφήσει ο Πάνος Λαμπρόπουλος σε δίσκο 45 στροφών. Tα «Ντοκουμέντα» κυκλοφόρησαν το 1994 και σε cd.

Στην επιμελημένη από την Ιωάννα Κλειάσιου βιογραφία του ο Γιώργος Ζαμπέτας αναφέρθηκε τόσο στον Φώντα Φιλέρη, όσο και στο συγκεκριμένο δίσκο: Κάνω αργότερα και τα «Ντοκουμέντα», ένα δίσκο καταπληκτικό σε στίχους του Φιλέρη. Ένα δίσκο ντοκουμέντο για τη γερμανική Κατοχή. Αλλά δεν πήγε αυτός, δεν καταλάβανε το δίσκο οι άσχετοι στην εταιρεία, να τον προωθήσουνε. Άλλα υποστηρίζανε…

Ενώ σε κάποιο άλλο σημείο της αφήγησής του ο Ζαμπέτας εκφράζει και πάλι το παράπονό του γι’ αυτό το δίσκο: Άλλος στιχουργός που συνεργαστήκαμε πολύ ήταν κι ο Φώντας ο Φιλέρης. Ο Ξενοφώντας ο Φιλέρης ήτανε με τη Μάρθα Βούρτση και κάνανε παραγωγή ταινιών. Σε μια ταινία γνωρίστηκα έτσι με το Φιλέρη που είχε το σενάριο και στίχους. Κάναμε καλά τραγούδια με το Φώντα, κοινωνικά και πολιτικά στο είδος τους. Κάναμε τα «Ντοκουμέντα» το 1972-73, με τραγούδια πραγματικά ντοκουμέντα της Κατοχής. Αλλά ούτε η εταιρία τα προώθησε, ούτε κανείς έπιασε το νόημα. Όλοι τους ήτανε στο Θεοδωράκη. Μεταπολίτευση Θεοδωράκης. Αντιπολίτευση, οξωπολίτευση, παραπολίτευση, ξεπολίτευση, κάργα πολίτευση, να ο Θεοδωράκης πάλι! Ήτανε ο ειδικός στα πολιτικά αυτός, στα αντιστασιακά. Να ο Θεοδωράκης, να ο Θεοδωράκης, να η Μερκούρη, να ο Θεοδωράκης, να ‘σου κι ο Νταλάρας, να ο Θεοδωράκης. Τελείωσε, αυτό ισχύει μόνο, εκεί τ’ αρχίσαμε, εκεί τ’ αφήσαμε. Ποιος θα κοιτάξει αν γράφεται τίποτα άλλο…. (1)

Πηγή: 1) Ιωάννα Κλειάσιου «Γιώργος Ζαμπέτας - Βίος & Πολιτεία» (εκδόσεις «Ντέφι» 1997)

Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το δίσκο.

Video

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!