Σταύρος Ξαρχάκος - «Μάρκος ο δάσκαλός μας»

Η πρώτη εργασία του Σταύρου Ξαρχάκου πάνω στον Μάρκο και το ρεμπέτικο τραγούδι.
logo radio
Ogdoo web radio
Live
 
Το 1968 κυκλοφορεί από την Columbia η πρώτη εργασία του Σταύρου Ξαρχάκου πάνω στο ρεμπέτικο τραγούδι, με δώδεκα διασκευές τραγουδιών του Μάρκου Βαμβακάρη που κυκλοφορούν σ’ ένα μεγάλο δίσκο με τίτλο «Μάρκος ο δάσκαλός μας». Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Γιώτα Λύδια, ο Σταμάτης Κόκοτας, η Βίκυ Μοσχολιού και ο Γιώργος Ζαμπέτας.

Τα 12 τραγούδια του Μάρκου, με την οπτική του Ξαρχάκου είναι (σε παρένθεση αναγράφονται τα σχόλια από το οπισθόφυλλο του Lp):

1) Φραγκοσυριανή (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Χασάπικο του 1936. Το αποδίδει ο Μπιθικώτσης. Οι λέξεις Φοίνικας, Παρακοπή, Γαλισά, Ντελαγκράτσια, Πατέλι, Νιοχώρι, Αληθινή και Μπισκοπιό είναι τοπωνύμια της Σύρου».

2) Τα ματόκλαδά σου λάμπουν (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ζεϊμπέκικο με τον Μπιθικώτση. Οι στίχοι του τραγουδιού οφείλουν τη δροσιά τους στη μεγάλη ελληνική παράδοση».

3) Το συμφέρον (Γιώτα Λύδια)
«Ζεϊμπέκικο του 1944. Η Λύδια αποδίδει με συγκρατημένο πάθος τους στίχους του τραγουδιού».

4) Τα δυο σου χέρια (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ζεϊμπέκικο του 1936. Τώρα το ερμηνεύει ο Μπιθικώτσης. Υπάρχουν ανάλογα δημοτικά τραγούδια».

5) Σ' αυτόν τον κόσμο τον κακό (Βίκυ Μοσχολιού)
«Η Βίκυ Μοσχολιού ερμηνεύει το πρόσφατο αυτό Ζεϊμπέκικο (1960) με τους σχεδόν απαισιόδοξους στίχους».

6) Ήθελα να 'μουν Ηρακλής (Γιώργος Ζαμπέτας)
«Δίσκος του 1935. Ο Ζαμπέτας τραγουδά με κέφι τα απίστευτα λόγια αυτού του Ζεϊμπέκικου».

7) Αλεξανδριανή (Βίκυ Μοσχολιού)
«Η Βίκυ Μοσχολιού αποδίδει το Ζεϊμπέκικο αυτό, που πρωτοβγήκε σε δίσκο το 1960».

8) Φοράς φουστάνι βυσσινί (Σταμάτης Κόκοτας)
«Χασάπικο του 1936. Το ερμηνεύει ο Σταμάτης Κόκοτας».

9) Αντιλαλούν οι φυλακές (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ζεϊμπέκικο γραμμένο το 1935. Το τραγουδάει ο Μπιθικώτσης. Οι ρίζες του τραγουδιού ανάγονται στην Οθωμανική περίοδο, τουλάχιστον».

10) Σου 'δωσα διαζύγιο (Γιώργος Ζαμπέτας)
«Βαρύ χασάπικο με τον Γιώργο Ζαμπέτα. Το τραγούδι αυτό πρωτοβγήκε σε δίσκο περίπου το 1935».

11) Ο Κάβουρας (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ο Γιώργος Κάβουρας υπήρξε διάσημος τραγουδιστής. Πέθανε στα χρόνια της Κατοχής. Το Ζεϊμπέκικο αυτό, που ερμηνεύει ο Μπιθικώτσης, αποτελεί ουσιαστικώς ένα θρήνο».

12) Να μ' αξιώσει ο Θεός (Γιώργος Ζαμπέτας)
«Χασάπικο του 1936. Οι στίχοι του δεν είναι οι αρχικοί. Το σκωπτικό πνεύμα του τραγουδιού εντυπωσιάζει. Ερμηνευτής ο Ζαμπέτας».

Η ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας έγινε από το Σταύρο Ξαρχάκο.
MARKOS DASKALOS02
Στο σημείωμα της εταιρείας στο οπισθόφυλλο του δίσκου αναγράφονται τα εξής:

«Ο ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ είναι ασφαλώς ένας από τους μεγάλους πρωτοπόρους της Ελληνικής λαϊκής μουσικής. Το έντονο προσωπικό του ύφος και γενικά ή όλη μεγάλη προσφορά του στη λαϊκή μουσική, τον κατατάσσουν σαν τον πρώτο των μεγάλων κλασσικών. Η παρουσία του Μάρκου στον μεγάλο χώρο της Ελληνικής λαϊκής μουσικής παίρνει όμως ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις από το γεγονός ότι είναι ένας ολοκληρωμένος δημιουργός, μια και έγραφε πάντα μόνος τους στίχους της μουσικής του. Τα τραγούδια του Μάρκου ξεκινούν κατευθείαν από την Ελληνική παράδοση και αγκαλιάζουν ολόκληρη την Ελληνική ζωή. Ο νέος μας δίσκος, σε εξαιρετική στερεοφωνική εγγραφή, έχει τη σφραγίδα της μουσικής επιμέλειας και αγάπης του Σταύρου Ξαρχάκου, που κολακεύεται να πιστεύει ότι ήταν και αυτός ένας μαθητής του μουσικού έργου του Μάρκου. Έτσι η ενορχήστρωση των τραγουδιών από τον νέο μεγάλο συνθέτη και διευθυντή ορχήστρας ακολουθεί με απόλυτο σεβασμό το ύφος του "Δασκάλου".

Ο δίσκος περιλαμβάνει 12 χαρακτηριστικά τραγούδια από το 1935-1960, που αντιπροσωπεύουν όλες τις μορφές του δημιουργικού ταλέντου του Μάρκου. Στους κλασσικούς πάντοτε δρόμους του ζεϊμπέκικου και του χασάπικου ο Μάρκος έγραψε τραγούδια σατυρικά και σκωπτικά σαν "Ήθελα να 'μουν Ηρακλής" και "Να μ' αξιώσει ο Θεός", ευγενικά δροσερά ερωτικά, σαν το "Φοράς φουστάνι βυσσινί", "Αλεξανδριανή", "Τα ματόκλαδά σου λάμπουν", "Φραγκοσυριανή" και τέλος τραγούδια όλο πάθος και πόνο για την ανθρώπινη δυστυχία όπως το "Αντιλαλούν οι φυλακές", που οι ρίζες του ανάγονται στην Οθωμανική εποχή και τον συγκλονιστικό "Κάβουρα", που είναι ένας θρήνος για τον χαμό ενός διάσημου λαϊκού τραγουδιστή.

Το μεγαλύτερο βάρος της ερμηνείας των τραγουδιών πέφτει επάνω στον μοναδικό τραγουδιστή Γρηγόρη Μπιθικώτση που έχει επιβληθεί σαν ο αυθεντικότερος ερμηνευτής των παλαιών κλασσικών λαϊκών τραγουδιών. Σημαντική είναι ακόμη η συμβολή στην ποικιλία της ερμηνείας και της Γιώτας Λύδια, της Βίκης Μοσχολιού και του Γιώργου Ζαμπέτα. Τέλος, τον κύκλο των ερμηνευτών κλείνει ο νεώτερος των μεγάλων τραγουδιστών της Columbia ο Σταμάτης Κόκοτας, σαν μια απόδειξη ότι για τα μεγάλα αθάνατα τραγούδια δεν υπάρχει ούτε μόδα, ούτε εποχή».

Αν εξαιρέσουμε τις επανεκτελέσεις των ρεμπέτικων που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ’60, κυρίως σε δίσκους 45 στροφών extended play, νομίζω πως αυτή είναι μια από τις πρώτες ολοκληρωμένες δουλειές, με τα χαρακτηριστικά ενός αφιερώματος, που έγιναν πάνω στο συγκεκριμένο είδος και μάλιστα όσο ο δημιουργός των τραγουδιών ήταν ακόμα εν ζωή. Τότε περίπου, αν δεν απατώμαι, ήταν που ηχογράφησε και τα τελευταία του τραγούδια. Με εξαίρεση την εισαγωγή του πιάνου στον «Κάβουρα», οι υπόλοιπες ενορχηστρώσεις του Ξαρχάκου, απλά εμπλουτίζουν τα τραγούδια με περισσότερα όργανα, σε σχέση με τις πρώτες εκτελέσεις, πάντα με σεβασμό όμως στα αρχικά μοτίβα. Δεν γίνονται δηλαδή με τον τρόπο που διασκευάζει σήμερα τα τραγούδια ο Ξαρχάκος, «αλλοιώνοντας» το τέμπο τους ή μεγαλώνοντας τη διάρκειά και αυξάνοντας την έντασή τους.

Όσον αφορά τους τραγουδιστές, είναι εμφανές πως, αν και βρισκόμαστε ακόμα στα 1968, ο τρόπος ερμηνείας του Μπιθικώτση, δεν έχει τη δυναμική των παλαιοτέρων εκτελέσεων των αρχών της δεκαετίας του ’60, όταν ο ίδιος μαζί με τον Τσιτσάνη επανέφεραν τον Μάρκο στην επικαιρότητα ηχογραφώντας παλιά αλλά και νέα τραγούδια του. Παρόλα αυτά, ακόμα κι έτσι, σηματοδοτεί τα τραγούδια με τις ερμηνείες του. Ξεχωριστός, όπως πάντα ο Ζαμπέτας, ακόμα και όταν τραγουδά μη δικές του συνθέσεις, αλλά και βαριά τραγούδια όπως το «Διαζύγιο». Αν μου έλεγαν να διαλέξω ένα από τα τραγούδια του δίσκου, αυτό θα ήταν, χωρίς δεύτερη σκέψη, το «Συμφέρον» με τη συγκλονιστική και αξεπέραστη ερμηνεία της Γιώτας Λύδια.

Τα περισσότερα από τα τραγούδια «σκόρπισαν» αργότερα και στους διάφορους προσωπικούς δίσκους των τραγουδιστών. Στα χρόνια του ’90 κυκλοφόρησε με διαφορετικό εξώφυλλο αλλά και σε cd, σε περιορισμένο όμως, αριθμό αντιτύπων.

Video

ΤΟ OGDOO.GR ΠΡΟΤΕΙΝΕΙ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Το τραγούδι αλλιώς, στο email σας!

Ενημερωθείτε πρώτοι για τα τελευταία νέα στο χώρο της καλής μουσικής!