τραγούδια που αποτυπώθηκαν είτε στις εργασίες του για την τηλεόραση, τον κινηματογράφο και το θέατρο, είτε σε ολοκληρωμένους κύκλους τραγουδιών.
Ένας από αυτούς τους δίσκους κυκλοφόρησε το 1980 με 12 πρωτότυπα ορχηστρικά θέματα και τίτλο «Κυκλάδες», αρχικά με το label της Alkyon (θυγατρική της Lyra) ενώ στη συνέχεια επανακυκλοφόρησε από τη Minerva (επίσης θυγατρική της Lyra).
1) Στη μνήμη του Μάρκου
2) Αφιέρωμα
3) Ταξίμι
4) Η μπαλάντα της Κατερίνας
5) Παράπονο
6) Ενθύμιο
7) Αιγαίο
8) Κυκλάδες
9) Ο χορός της Μαρίας
10) Βαρκαρόλα
11) Μεγάλη αγάπη
12) Με τον τρόπο του Μάνου Χατζιδάκι
Η ενορχήστρωση και η διεύθυνση της ορχήστρας είναι του συνθέτη ο οποίος έπαιξε και πιάνο. Διαβάστε και τα ονόματα των σπουδαίων μουσικών που συμμετείχαν στην ηχογράφηση: Τάσος Καρακατσάνης (πιάνο), Νότης Μαυρουδής (κλασική κιθάρα), Κώστας Γρηγορέας (κλασική κιθάρα), Παντελής Δεσποτίδης (βιολί, μαντολίνο), Γιώργος Δεσποτίδης (βιολί, μαντολίνο), Δημήτρης Ντουφεξιάδης (βιολοντσέλο), Θανάσης Πολυκανδριώτης (μπουζούκι), Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι, ξυλόφωνο), Νίκος Γκίνος (κλαρίνο), Θανάσης Αραπίδης (φλάουτο), Χρήστος Αργυρόπουλος (όμποε), Αλίκη Κρίθαρη (άρπα), Κίμων Βασιλάς (ακορντεόν), Κώστας Σεΐτανίδης και Τάσος Σούτης (κοντραμπάσο).
Αρκετά χρόνια μετά, το 1998, επανεκδόθηκε σε cd μαζί με έναν ακόμα ορχηστρικό, επίσης όμορφο δίσκο του Γιάννη Σπανού, το «Βαθειά γαλάζια θάλασσα», ενώ το 2009 συμπεριλήφθηκε σε ένα cd με τίτλο «3 κύκλοι τραγουδιών» του Βασίλη Δημητρίου, όπου μαζί με τις «Κυκλάδες» συνυπήρχαν τα «Σεργιάνι στον Παράδεισο» και «Παραθύρι, παραθύρι».
Στο σημείωμα της έκδοσης του cd του 1998 αναγράφονται τα εξής:
Ο Δημητρίου γνωρίζει καλά την πορεία και τις σχολές του ελληνικού τραγουδιού και έτσι μπορεί και εκδηλώνει τις μελωδικές του αναζητήσεις με διαφορετικούς τρόπους, πότε χρησιμοποιώντας τη φόρμα του ανώνυμου δημοτικού τραγουδιού, πότε τους «δρόμους» του ρεμπέτικου και πότε την τεχνοτροπία του Χατζιδάκι. Η Ελληνική παράδοση τον εμπνέει να γράψει μελωδίες για την πατρίδα του, αλλά οι κλασικές του σπουδές, του δίνουν τη δυνατότητα να επεξεργαστεί την αρμονική συνοδεία και τις μίξεις των ηχοχρωμάτων. Ο Δημητρίου κατορθώνει να εκφράσει με νότες την αγνότητα του λευκού των νησιών, την τρυφερότητα και ποικιλία των ανθών της υπαίθρου, τη νοσταλγία του γαλάζιου της θάλασσας.
Με το παραπάνω σημείωμα καθώς και με το τελευταίο κομμάτι του δίσκου, που φέρει τον τίτλο «Με τον τρόπο του Μάνου Χατζιδάκι», δίνεται, περίπου, το στίγμα της δουλειάς αυτής. Κατ' αρχάς ακούμε μια ορχήστρα στην οποία δεσπόζει το σαντούρι και το πιάνο, ενώ το μπουζούκι, αλλού διακριτικά, αλλού πιο έντονα κάνει ιδιαίτερα αισθητή την παρουσία του... Υπάρχουν αρκετά σημεία, όπου, ο χαρακτηριστικός ήχος του Θανάση Πολυκανδριώτη στο μπουζούκι, παραπέμπει στο ηχητικό κλίμα του «Σκληρού Απρίλη του ‘45» του Μάνου Χατζιδάκι.
Το εξώφυλλο του δίσκου –αν και περιέχει έναν εξαιρετικό πίνακα του Σπύρου Βασιλείου- σε συνδυασμό με τον τίτλο του, παραπέμπει σε άλλον ένα «τουριστικό» ορχηστρικό δίσκο, με πρόχειρες επανεκτελέσεις μεγάλων επιτυχιών. Καμία σχέση…
Η συγκεκριμένη δουλειά περιέχει 12 πρωτότυπες ορχηστρικές συνθέσεις, φαινόμενο όχι ιδιαίτερα συνηθισμένο εκείνη την εποχή. Συνθέσεις που θα μπορούσαν κάλλιστα να γίνουν το soundtrack ενός ντοκιμαντέρ σχετικού με τα ελληνικά νησιά ή η μουσική συνοδεία ενός ταξιδιού στο Αιγαίο…
Σε συνέντευξη που μου παραχώρησε το 2009 ο Βασίλης Δημητρίου, αναφερθήκαμε, μεταξύ άλλων και στις «Κυκλάδες»:
Το 1980 στον οργανικό δίσκο «Κυκλάδες» υπάρχει ένα κομμάτι στη μνήμη του Μάρκου Βαμβακάρη κι ένα με τίτλο «Με τον τρόπο του Μάνου Χατζιδάκι». Γιατί τα αφιερώσατε σ’ αυτούς τους συνθέτες;
Έχω κάνει μια αναφορά σ’ ένα τραγούδι αλλά όχι γιατί μ’ επηρέασε ο Μάρκος. Πιο πολύ μ’ επηρέασε η άποψη του Μάνου Χατζιδάκι για το ρεμπέτικο τραγούδι. Οι «Κυκλάδες» είναι ο πρώτος δίσκος οργανικής μουσικής στον οποίο κανένα κομμάτι δεν έχει προϋπάρξει κάπου αλλού. Δεν ήταν δηλαδή από το θέατρο ή τον κινηματογράφο ή διασκευές τραγουδιών μου. Είναι κομμάτια 100% γραμμένα γι’ αυτό τον δίσκο. Μετά από λίγα χρόνια βγήκαν κάποιοι άλλοι δίσκοι που ήταν καθαρά οργανικοί. Ο πρώτος δίσκος οργανικής μουσικής με κομμάτια σε πρώτη εκτέλεση ήταν οι «Κυκλάδες». Και οι «15 εσπερινοί» και η «Τζοκόντα» του Χατζιδάκι και άλλοι δίσκοι είχαν θέματα που προϋπήρχαν.
Ο ήχος του μπουζουκιού παραπέμπει στο Θανάση Πολυκανδριώτη. Εκείνος παίζει;
Ναι ο Πολυκανδριώτης παίζει. Είναι ένας δίσκος που ζει ακόμα και θα ζει, πιστεύω, για πάντα, απόδειξη ότι πουλάει συνέχεια.
Στο σημείωμα της επανέκδοσης του 2009 ο συνθέτης σημειώνει, σχετικά με την ιστορία της δημιουργίας του δίσκου:
Από τις πολύ σπάνιες φορές που δούλεψα στις διακοπές μου ήταν εκείνη τη χρονιά που κάναμε διακοπές σε ένα κάμπινγκ απέναντι από τις Σπέτσες στην Κόστα. Χωρίς να το επιδιώξω, κάποια στιγμή άρχισαν να έρχονται στο μυαλό μου διάφορα θέματα, διάφορες μελωδίες. Στην αρχή δεν έδωσα σημασία, τις σφύριζα για λίγο ή τις άκουγα σιωπηρά και αυτό ήταν, όμως αυτό συνέχισε να συμβαίνει σε καθημερινή βάση και τότε άρχισα να δίνω μεγαλύτερη προσοχή και σκέφτηκα πως καλό θα ήταν να τις σημειώσω κάπου γιατί σίγουρα θα τις ξεχνούσα. Έψαξα να βρω στην περιοχή κάποιο τετράδιο μουσικής για να τις σημειώσω αλλά ατύχησα και τότε αγόρασα δυο μπλοκ μεγάλα και χαράζοντας πεντάγραμμα άρχισα να γράφω ό,τι είχα στο μυαλό μου από τις προηγούμενες ημέρες, μόνο που χωρίς να το θέλω, λίγες μέρες αργότερα κατάλαβα ότι είχα ξεκινήσει μια ιστορία που δε μου ήταν καθόλου αδιάφορη πλέον, απεναντίας, μου άρεσε εξαιρετικά γιατί είχα αρχίσει κάτι που μέχρι τότε δεν είχα ξανασκεφτεί. Να συνθέσω δηλαδή μια σειρά κομματιών για ορχήστρα χωρίς να υπάρχει κάποιος λόγος- μια παραγγελία για θέατρο ή οτιδήποτε άλλο. Πρέπει να σημείωσα γύρω στις είκοσι και παραπάνω μελωδίες και όταν επέστρεψα στην Αθήνα, άρχισα να τις επεξεργάζομαι και να τις ενορχηστρώνω, άλλωστε είχα κρατήσει και πολλές σημειώσεις ενορχήστρωσης όπου σημείωνα πρόχειρα. Πέρασαν αρκετοί μήνες και, όταν πια είχα τελειώσει και ήμουν σίγουρος, πήγα και βρήκα το «Θείο», τον Αλέκο Πατσιφά.
Ήταν η πρώτη φορά που του πρότεινα κάτι και δεν αντέδρασε ως συνήθως αρνητικά- η πρώτη αντίδραση του ήταν συνήθως αρνητική ή επιφυλακτική και αυτό συνέβαινε με όλους-, του πρότεινα, λοιπόν, πρέπει να πω λίγο μουδιασμένα, να κάνω ένα δίσκο με πρωτότυπες μελωδίες που δε θα προέρχονται ούτε από τραγούδια, ούτε από τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση ούτε από κάποιο θεατρικό έργο, αλλά θα είναι κομμάτια σε πρώτη εκτέλεση για ορχήστρα. Να διευκρινίσω πως μέχρι τότε όσοι δίσκοι με ορχηστρική μουσική κυκλοφορούσαν συνήθως, ήταν ορχηστρικές αποδόσεις επιτυχημένων τραγουδιών ή κινηματογραφικά ή θεατρικά θέματα, διασκευασμένα ή όχι.
Με κοίταξε και με το πιο σοβαρό ύφος μου λέει:
«Καλά, παιδί μου, πρέπει να περάσουν σαράντα χρόνια για να μας φέρεις καμιά ιδέα πρωτότυπη και έξυπνη. Ελπίζω να μη ζητήσεις και την κρατική ορχήστρα, γιατί αυτοί οι δίσκοι δεν πουλάν».
Ένα μήνα αργότερα, όταν άρχισα την ηχογράφηση, σε ένα διάλειμμα με ρωτάει δυνατά μπροστά σε όλους:
«Δε μου λες, ρε Δημητρίου, από πού είναι η καταγωγή σου και αντλείς τόση ευαισθησία;»
«Από τη Μικρά Ασία η μητέρα μου και από την Αθήνα ο πατέρας μου…»
«Γι’αυτό έχουν κυκλαδίτικο χρώμα τα κομμάτια. Α, ξέχασα να σου πω, σου βρήκα και τον τίτλο που ψάχνεις- ΚΥΚΛΑΔΕΣ- και θα σου βάλω και για εξώφυλλο έναν πίνακα του Βασιλείου. Να δω τι άλλο θα μου ζητήσεις».
Βασίλης Δημητρίου, Αύγουστος 2009
Πηγή: 1) Συνέντευξη του Βασίλη Δημητρίου στο Θανάση Γιώγλου (Περιοδικό «Όασις», τεύχος 11, Σεπτέμβριος 2009)
