Σαν σήμερα…
Στις 30 Αυγούστου 1943 γεννήθηκε στα Γιάννενα ο Λάκης Χαλκιάς… 18 χρόνια μετά, το 1961, ηχογράφησε τα πρώτα του τραγούδια σε μουσική του Θόδωρου Δερβενιώτη και στίχους του Κώστα Βίρβου…
14 «Λαϊκά μονοπάτια» του Καλδάρα
Το 1979 κυκλοφόρησε από την Columbia ένας ξεχωριστός δίσκος με επτά καινούργια και επτά επανεκτελέσεις τραγουδιών του Απόστολου Καλδάρα με τίτλο «Λαϊκά μονοπάτια», με ερμηνευτή τον Λάκη Χαλκιά. Αυτή ήταν η πρώτη και μοναδική συνεργασία μεταξύ συνθέτη και ερμηνευτή και, δυστυχώς, πέρασε, σχεδόν, απαρατήρητη…
Τα τραγούδια του δίσκου
1) Για μας τους άτυχους (στίχοι: Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου)
2) Τη βαρέθηκα τη νύχτα (Απόστολος Καλδάρας)
3) Παρασκευή απόγευμα (Απόστολος Καλδάρας)
4) Στου μπουζουκιού τα τέλια (Απόστολος Καλδάρας)
5) Τελευταίο σύνορο (Γιώργος Σαμολαδάς)
6) Ο Αντώνης (Απόστολος Καλδάρας)
7) Να 'χα τον τρόπο (Απόστολος Καλδάρας)
8) Η δόλια μάνα (Απόστολος Καλδάρας)
9) Ένας σκύλος και μια γυναίκα (Γιώργος Σαμολαδάς)
10) Στη φτώχεια γνωριστήκαμε (Κώστας Βίρβος)
11) Μαθημένα τα βουνά (Κώστας Βίρβος)
12) Στάσου στο 14 (Κώστας Βίρβος)
13) Από μεγάλο ποταμό (Απόστολος Καλδάρας)
14) Είμαστε αδέλφια (Κώστας Βίρβος)
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση ορχήστρας έγινε από τον Απόστολο Καλδάρα, η ηχοληψία από τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο και η παραγωγή από τον Σπύρο Ράλλη.
«Τραγούδια απλά, καθημερινά, ανθρώπινα…»
Για πρώτη φορά στη καριέρα του ο Λάκης Χαλκιάς τραγουδά Απόστολο Καλδάρα.
Με τα εύσημα της εκατοντάχρονης οικογενειακής παράδοσης των Χαλκιάδων, αλλά και της πλατιάς προσωπικής προσφοράς του στο Δημοτικό, και το Προοδευτικό τραγούδι, ο Λάκης Χαλκιάς, παρουσίασε τούτες τις μέρες, την πρώτη καθαρά λαϊκή δουλειά. Σ’ ένα καινούργιο δισκογραφικό πορτρέτο, βασισμένο πάνω σε 14 κλασικές λαϊκές συνθέσεις του Απόστολου Καλδάρα
Τα «Λαϊκά Μονοπάτια» - αυτός είναι ο τίτλος του δίσκου – θα ’λεγε κανείς πως κλείνουν μέσα τους δυο δυναμικά γενεσιουργά στοιχεία : Την πολυεδρική ερμηνευτική προσωπικότητα του Λ. Χαλκιά, την πολύχρονη θητεία του στο λαϊκό τραγούδι, (όπως και το σπάνιο μέταλλο και η πλούσια γκάμα της φωνής του, σέρνει μαζί της καταβολές αιώνων και του επιτρέπει την άνετη ένταξη του στο χώρο του ρεμπέτικου) και την γνήσια λαϊκή έμπνευση ενός από τους κορυφαίους δημιουργούς - τον Απόστολο Καλδάρα – που είχε καιρό να μας δώσει τόσο αντιπροσωπευτική δουλειά του. Λες και τη φύλαγε ζηλόφθονα, για να δώσει στον πιο ιδανικό εκφραστή της....
Χωρίς εντυπωσιακές ενορχηστρώσεις.... Χωρίς σύγχρονους ήχους... Τραγούδια απλά, καθημερινά, ανθρώπινα, φορτωμένα με βάσανα, που αγγίζουν την ψυχή και σε κάνουν να τα σιγοψιθυρίζεις, έστω κι αν νοιώθεις, πως η μελαγχολία και η πίκρα, βαραίνουν περισσότερο...
Απόσπασμα από το δελτίο τύπου της ΕΜΙΑΛ (13/8/1979)
Λίγα λόγια για το δίσκο
Όσον αφορά τις επανεκτελέσεις, το «Για μας τους άτυχους», ένα από τα ωραιότερα τραγούδια του δίσκου, το είχαν ηχογραφήσει τόσο ο Γιάννης Καλατζής το 1970, για δίσκο 45 στροφών (συμπεριλήφθηκε και στο lp «Κυρά Γιώργαινα»), όσο και ο Δημήτρης Κοντολάζος, το 1974, για το δίσκο «Για ρεμπέτες και για φίλους», με τίτλο «Η φιλοσοφία του μπαγλαμά». Το «Στη φτώχεια γνωριστήκαμε» ή «Του φτωχού ο πόνος» και το «Ένας σκύλος και μια γυναίκα» είναι δυο τραγούδια που πρωτοτραγούδησε ο Στέλιος Καζαντζίδης το 1955 και το 1963 αντίστοιχα, το «Στάσου στο 14» πρωτοακούστηκε από τον Πάνο Γαβαλά το 1956, ενώ η Πόλυ Πάνου ηχογράφησε το «Μαθημένα τα βουνά» το 1954 και το «Είμαστε αδέλφια» ή «Τ' αδέλφια δεν χωρίζουνε» το 1958. Υπάρχει επίσης ένα υπέροχο τραγούδι για τη μάνα, με επιρροές από την παραδοσιακή μουσική, που λίγους μήνες πριν τον Χαλκιά, είχε ηχογραφήσει και η Γλυκερία στο δίσκο «Μην κάνεις όνειρα», με τίτλο «Η δόλια μάνα». Στιβαρά λαϊκά τραγούδια είναι και τα καινούργια αυτού του δίσκου, όπως το «Τη βαρέθηκα τη νύχτα», το «Παρασκευή απόγευμα», το «Τελευταίο σύνορο», το «Στου μπουζουκιού τα τέλια» αλλά και τα υπόλοιπα, που έμειναν στα «αζήτητα»…
Δυστυχώς αυτή η δουλειά δεν επανεκδόθηκε σε cd. Βέβαια τα τραγούδια «Τη βαρέθηκα τη νύχτα» και «Τελευταίο σύνορο» εντάχθηκαν το 2001 στη συλλογή τραγουδιών του Καλδάρα «Τραγούδια από τις 45 στροφές Νο 3», άσχετα από το αν δεν είχαν κυκλοφορήσει ποτέ σε 45άρι.
Τον Σεπτέμβρη του 2008 γνώρισα το σπουδαίο λαϊκό συνθέτη Βαγγέλη Κορακάκη και, μεταξύ άλλων, μου εκμυστηρεύθηκε πως ήθελε να κάνει τραγούδια με τον Λάκη Χαλκιά… Όταν μου είπε πως δεν είχε ακούσει τα «Λαϊκά μονοπάτια» έσπευσα να του τα στείλω… Και χάρηκα ιδιαίτερα όταν σε συνέντευξή του στο Σωτήρη Μπέκα για το «Όασις», ανέφερε ότι τον βοήθησε πολύ αυτή η δουλειά, αφού εκεί αφουγκράστηκε το Χαλκιά σε καθαρά λαϊκά τραγούδια, ώστε να γράψει αυτά της συνεργασίας τους, που κυκλοφόρησαν με τίτλο «Λεβέντικες καρδιές» το 2009.
Και λίγα λόγια του Λάκη Χαλκιά…
Συζητώντας τον Δεκέμβρη του 2008 με τον Λάκη Χαλκιά στο πλαίσιο μιας μεγάλης συνέντευξης, αναφερθήκαμε, όπως ήταν φυσικό και στα «Λαϊκά μονοπάτια»:
Το 1979 έρχεται μια συνεργασία με τον Απόστολο Καλδάρα και μ’ έναν πολύ ωραίο δίσκο τα «Λαϊκά μονοπάτια», με νέα τραγούδια αλλά και επανεκτελέσεις. Ας μου επιτραπεί να ξεχωρίσω την επανεκτέλεση της «Φιλοσοφίας του μπαγλαμά» σε στίχους της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου.
Τα «Λαϊκά μονοπάτια» είναι καταπληκτικός δίσκος. Πολύ ωραία τραγούδια αλλά δυστυχώς δεν τον στήριξε ο Πετσίλας που ήταν στην Columbia εκείνη την εποχή. O Πετσίλας είχε έρθει με την προϋπόθεση, κατά κάποιον τρόπο να διαλυθεί η Columbia. Επί της εποχής του έφυγαν όλοι οι μεγάλοι τραγουδιστές από την Columbia. Έφυγε ο Μπιθικώτσης, ο Διονυσίου πήγε στη Minos, έφυγε ο Κόκοτας, ο Μητσιάς, η Μοσχολιού, έφυγα εγώ, φύγαμε όλοι. Καταρχήν εγώ φαντάζομαι και μου το είχε πει και κάποια στιγμή, ότι δεν του άρεσε καθόλου το λαϊκό τραγούδι. Παρόλο ότι ήταν μουσικός, παρόλο που είχε κάνει ξενιτιά , γιατί ήταν δέκα χρόνια νομίζω κοντά στη Νανά Μούσχουρη, τελικά δεν ξέρω πως του ‘βγαινε και βγήκε σαν εχθρός της λαϊκής μας μουσικής και του λαϊκού τραγουδιού.
Μα και μέχρι σήμερα ο δίσκος δεν έχει επανεκδοθεί σε cd. Τη στιγμή μάλιστα που βγαίνουν άλλα κι άλλα…
Δε μου το βγάλανε… Εδώ δεν μου βγάλανε και «Τα τραγούδια της Ελλάδας». Ούτε αυτά βγήκανε, ούτε τα παραδοσιακά τραγούδια βγήκανε, ούτε οι «Ρίζες» του Μαρκόπουλου, ούτε η «Πικραμένη μου γενιά», του Ρίτσου και του Τόκα. Αυτό βγήκε κάποια στιγμή σε cd και μετά το σταμάτησαν.
Τον Απόστολο Καλδάρα πώς τον θυμάσαι;
Ο Καλδάρας ήταν καταπληκτικός, φοβερός άνθρωπος. Ευαίσθητος, γνώστης φοβερός και ένας άνθρωπος που σου ενέπνεε πολύ σεβασμό και αξιοπρέπεια. Παρόλο του ότι είχε κάνει μέσα στο λαϊκό κόσμο, αν τον συνέκρινες με τον Ζαμπέτα, ας πούμε, δεν είχανε καμία σχέση. Ο Ζαμπέτας ήταν στον κόσμο του. Όταν μίλαγε σου ‘λεγε ότι του ερχόταν στο κεφάλι, όποια φιλοσοφία του ερχότανε, ενώ ο Καλδάρας ήταν φοβερά μετρημένος άνθρωπος. Και βέβαια αυτό φοβάμαι ότι το πλήρωσε με την πρόωρη αρρώστια, γιατί, ξέρεις, αυτά τα πράγματα σου βγαίνουν. Συσσωρεύονται και ξεσπάνε…
Eίχε χάσει κι ένα παιδί…. Μαζεύονται όλα αυτά…
Βέβαια… Είχε χάσει κι ένα παιδί… Πήγε κι εκεί πάνω στην Πάρνηθα, απομονώθηκε από τον κόσμο, είναι πολλά…
Ο Καλδάρας είχε βγάλει σπουδαία έργα και πολύ διαφορετικά μεταξύ τους. Πέρα από τα πολύ γνωστά τραγούδια του ’50 και του ’60, είχε κάνει «Μικρά Ασία» και «Βυζαντινό εσπερινό» και τα υπόλοιπα της δεκαετίας του ’70 που δεν ακουστήκαν ιδιαίτερα όπως οι «Ροβινσώνες» ή τα «Σκόρπια φύλλα» που έχουν πολύ ωραία τραγούδια…
Ναι δεν «πιάσανε» αυτά… Αλλά ειδικά η «Μικρά Ασία»… Σπουδαίο έργο… Είναι και παιχνίδια των εταιρειών αυτά Θανάση. Παιζόταν μεγάλα παιχνίδια εκείνη την εποχή και οι συνθέτες, ας πούμε του «έντεχνου», δεν ήθελαν να μπαίνουν πολύ στα πόδια τους οι λαϊκοί και φοβάμαι ότι η «Μικρά Ασία» ήταν ένα έργο με το οποίο ο Καλδάρας μπήκε στα πόδια τους… Και δεν το ήθελαν πολύ. Αλλά, φοβάμαι ότι το πλήρωσαν όλοι μαζί μετά. Αυτή την πολιτική που κάνανε δηλαδή, με τις μεγάλες παραγωγές, που φορτώνανε τις εταιρείες, με την έννοια του να γίνει πολύ μεγάλη παραγωγή, για να αναγκαστεί η εταιρεία μετά να κάνει πολύ μεγάλη διαφήμιση, για να πουλήσει. Αυτή ήταν η φιλοσοφία τους, αλλά το φτάσανε εκεί που δεν πήγαινε άλλο πια, οπότε και οι δισκογραφικές εταιρείες άρχισαν την πολιτική του «να πάρω τον τραγουδιστή και να του δώσω τραγούδια, χωρίς να πάρω τον συνθέτη». Κι έπαιρναν έναν τραγουδιστή , ένα τραγούδι δικό σου, ένα του αλλουνού… «Παρ ‘τα και τραγούδα τα εσύ». Κατάλαβες; Και αποδυναμώσανε τους συνθέτες που ήταν ο κορμός της όλης ιστορίας. Αλλά δυστυχώς χάθηκε το παιχνίδι μετά. Γιατί διασύρθηκε και το τραγούδι. Έτσι δεν βγαίνει πρώτα πρώτα ολοκληρωμένη εικόνα του δημιουργού. Όταν σου βάζει ένα τραγούδι και δεν ξέρεις ποιος άλλος θα μπει δίπλα σου, είναι χαμένος κόπος. Είτε το δίνεις, είτε δεν το δίνεις είναι το ίδιο πράγμα. Όσο κι αν υπήρχαν οι παραγωγοί που στηρίζανε στο να είναι κοντά το ένα με το άλλο, δεν είναι ο ίδιος νους να ξέρει τι ανάγκη έχει το κάθε τραγούδι, για να ακολουθήσει κάποιο άλλο. Είναι μεγάλη δουλειά. Και πως αναπτύσσεται και το θέμα ακόμη μέσα σ’ ένα δίσκο ολόκληρο…
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το δίσκο.
