Σαν σήμερα…
Στις 3 Μαρτίου 1929 γεννήθηκε στο Ρέθυμνο ένας από τους πρωτοπόρους και καινοτόμους Έλληνες συνθέτες ο Νίκος Μαμαγκάκης. Έφυγε από τη ζωή στις 24 Ιουλίου 2013 σε ηλικία 84 ετών.
Η «Ερωφίλη» του Χορτάτζη
Με αυτή την αφορμή, διάλεξα για σήμερα να ακούσουμε την «Ερωφίλη», ένα μουσικό δράμα σε δυο μέρη με τα κείμενα του Γεωργίου Χορτάτζη, όπως τα μελοποίησε ο Νίκος Μαμαγκάκης και τραγούδησαν οι: Γιάννης Πουλόπουλος (στο ρόλο του Πανάρετου), Καίτη Χωματά (Ερωφίλη), Αρλέτα (Νένα) και ο Γιάννης Θωμόπουλος (Καρποφόρος). Στο ρόλο του βασιλιά και αφηγητή ήταν ο Μάνος Κατράκης με την επιβλητική φωνή του. Η επιλογή και η επιμέλεια των κειμένων έγιναν από τον Χρυσάφη Αναγνωστίδη και τον Δημήτρη Ιατρόπουλο. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την LYRA στις 25 Νοεμβρίου 1970…
Τα κομμάτια του δίσκου
1) Πρόλογος - Ορχήστρα
2) Πρώτο τραγούδι Πανάρετου - Γιάννης Πουλόπουλος
3) Αφηγητής (Εισαγωγή του Χορτάτζη) - Μάνος Κατράκης
4) Διάλογος Πανάρετου / Καρποφόρου - Γιάννης Πουλόπουλος, Γιάννης Θωμόπουλος
5) Όνειρο Ερωφίλης - Καίτη Χωματά
6) Διάλογος Ερωφίλης / Νένας - Καίτη Χωματά, Αρλέτα
7) Αφηγητής - Μάνος Κατράκης
8) Διάλογος Ερωφίλης / Πανάρετου - Καίτη Χωματά, Γιάννης Πουλόπουλος
9) Χορικό του Έρωτα - Χορικό
10) Δεύτερο τραγούδι Πανάρετου - Γιάννης Πουλόπουλος
11) Βασιλιάς - Μάνος Κατράκης
12) Το φονικό του Πανάρετου - Χορικό
13) Διάλογος βασιλιά / Ερωφίλης - Μάνος Κατράκης, Καίτη Χωματά
14) Μοιρολόι Ερωφίλης - Καίτη Χωματά
15) Σκοτωμός του βασιλιά - Χορικό
16) Μοιρολόι Νένας - Αρλέτα
17) Χορικό της τύχης - Χορικό
Έπαιξαν οι μουσικοί
Η διεύθυνση της ορχήστρας και της χορωδίας έγινε από τον συνθέτη. Κόντρα στις συνήθειες της εποχής, στο οπισθόφυλλο αναγράφονται τα ονόματα των σπουδαίων μουσικών που έπαιξαν στην ηχογράφηση:
Σωτήρης Ταχιάτης (βιολοντσέλο)
Γεράσιμος Μηλιαρέσης (κιθάρα & λαούτο)
Ανδρέας Ροδουσάκης (κοντραμπάσο)
Χάρης Ανδρεάδης (τσέμπαλο)
Τάσος Διακογιώργης (σαντούρι και ψαλτήρι)
Στέλλα Γαδέδη - Μίτσα Τσιτριμπίνη (Αυλούς)
Βασίλης Τενίδης (Κιθάρα)
Τίτος Καλλίρης (Ηλεκτρική κιθάρα)
Η ηχογράφηση έγινε από τον Γιάννη Σμυρναίο στο studio ERA ενώ η μακέτα εξωφύλου είναι του Ηλία Δεκουλάκου.
Λίγα λόγια για το δίσκο
Μια ξεχωριστή μουσική εργασία του Νίκου Μαμαγκάκη πάνω στο κείμενο του Χορτάτζη, με στοιχεία τόσο από την παράδοση της Κρήτης, όσο και από το Νέο Κύμα, αλλά και το «έντεχνο» λαϊκό τραγούδι της εποχής. Δυστυχώς όμως, δεν έγινε ευρύτερα γνωστή στο πλατύ κοινό. Ίσως εκτός από το «ειδικό» περιεχόμενο των στίχων, γι’ αυτό να ευθύνονται η «δύσκολη» μελωδική γραμμή αλλά και η «περίεργη» ρυθμολογία που ακολουθεί ο Μαμαγκάκης, όχι μόνο εδώ, αλλά στην πλειοψηφία των έργων του. Οι μελωδίες του δεν είναι από αυτές που τραγουδιούνται εύκολα…
Στα νεώτερα χρόνια η «Ερωφίλη» επανεκδόθηκε σε cd.
Στη μνήμη της μητέρας του…
Στο σημείωμα του οπισθόφυλλου ο δίσκος αφιερώνεται στη μνήμη της μητέρας του συνθέτη:
«Μετά τον ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟ του Βιτζέντζου Κορνάρου, ο Νίκος Μαμαγκάκης, μας δίνει σήμερα τη μουσική του και τα τραγούδια του στην ΕΡΩΦΙΛΗ του Γεωργίου Χορτάτζη. Είναι πολύ φυσικό ο Μαμαγκάκης, να αισθάνεται άμεσα το χρέος του στον τόπο του - την Κρήτη - και ύστερα από τον ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟ να μας δώσει την ΕΡΩΦΙΛΗ παρουσιασμένη μουσικά με μια ίδια λιτότητα και γνησιότητα και με άπειρο σεβασμό στον Χορτάτζη. Το έργο αυτό του Μαμαγκάκη, μακριά από πρόχειρες φολκλορικές αναβιώσεις, είναι βέβαια πολύ αλλιώτικο από τη σημερινή τοποθέτηση του Συνθέτη στην πρώτη γραμμή στο αέναο κίνημα της Σύγχρονης Μουσικής.
Η ΕΡΩΦΙΛΗ, όπως και ο ΕΡΩΤΟΚΡΙΤΟΣ, η ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΑΒΡΑΑΜ, και ο ΚΑΤΖΟΥΡΜΠΟΣ μαζί με τα άλλα έργα της Κρητικής Αναγέννησης, μένουν ολοζώντανα ύστερα από τετρακόσια περίπου χρόνια για να μας θυμίζουν πως άμα υπάρχει εμπνευσμένο ταλέντο και αλήθεια, υπάρχει και η πραγματική δημιουργία και κάθε επιρροή χωνεύεται και εντάσσεται στην αδιάκοπη ροή της ελληνικής παράδοσης.
Το έργο αυτό ο Συνθέτης αφιερώνει στη μνήμη της μητέρας του.
LYRA, 1970»
Η νέα έκδοση
To 2010, στο πλαίσιο της νέας προσέγγισης όλων των παλαιότερων έργων του, ο Νίκος Μαμαγκάκης ηχογράφησε την «Ερωφίλη», αυτή τη φορά με εκτελεστές την Σαβίνα Γιαννάτου, τον Τάση Χριστογιαννόπουλο, τον Γιάννη Ιδομενέως, την Έλενα Μαραγκού, τον Κώστα Μαυρογένη και τον Νίκο Σπανάτη. Ο ίδιος ο συνθέτης είχε το ρόλο του αφηγητή, ενώ συμμετείχε η Χορωδία του Δήμου Αθηναίων υπό τη διεύθυνση του Σταύρου Μπερή. Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την βιοτεχνία μουσικής του Νίκου Μαμαγκάκη «Ιδαία».
Στο video μπορείτε να ακούσετε ολόκληρο το δίσκο του 1970.
Ημερομηνία πρώτης δημοσίευσης στο ogdoo.gr: 03/03/2016.
