Παθιασμένος δημιουργός και άνθρωπος, οραματιστής και καινοτόμος, μέχρι και τις τελευταίες μέρες της ζήσης του εργαζόταν μεθοδικά και ακατάπαυστα.

---

Ως μουσικοσυνθέτης, ο Νίκος Μαμαγκάκης άφησε ένα πρωτοποριακό έργο που αν και θαυμάστηκε από ειδικούς και ομότεχνους καθώς κι ένα «ψαγμένο» κοινό, περιμένει το κατάλληλο «άγγιγμα» και «φεγγοβόλημα» για να αναδείξει ευρέως τη χαρισματική λάμψη του.

Ο Μαμαγκάκης συνειδητά ακολούθησε δύσβατες και απαιτητικές στράτες. Θα μπορούσε να τροφοδοτεί με «ταπεινά» κομψοτεχνήματα τη βιομηχανία του δίσκου και να αναπαύεται στις σχετικά εύκολες γι’ αυτόν ανάλογες κατακτήσεις και δάφνες. Μεταξύ άλλων, έχει υπογράψει τις μελωδίες σε λαοφιλή άσματα όπως: «Σκληρό μου αγόρι» με την Πόπη Αστεριάδη, «Βαρκαρόλα» και «Αλητάκι μπατιράκι» με την Αλίκη Βουγιουκλάκη, «Η αγάπη θέλει δύο» με την Αλίκη και το Δημήτρη Παπαμιχαήλ, «Σ’ αγαπώ» (Η αγάπη αυτή με σκοτώνει) με τη Τζένη Βάνου αλλά και το «Άιντε και ντε» σε ποίηση Γιάννη Ρίτσου με το Γιάννη Πουλόπουλο. Εκεί, στο τελευταίο σκέλος χτυπούσε η καρδιά του δασκάλου, αυτές ήταν οι επιλογές και οι πόθοι του ως δημιουργός.

Στη μουσική του συνδύαζε την κρητική παράδοση με το «λαϊκό», άλλοτε με λόγια επιτήδευση κι άλλοτε με αφοπλιστική αμεσότητα. Σε όλα του τα έργα «μικρά» και «μεγάλα» διαφαίνονται η έντονη προσωπικότητα κα ι ο ιδιαίτερος χαρακτήρας του. Μέγας γνώστης της τέχνης του θαυμάστηκε για τις περίτεχνες ενορχηστρώσεις του ενώ επηρέασε καταλυτικά τους συνοδοιπόρους και «μαθητές» του. Λειτουργώντας μακριά από τα φώτα, τις «σειρήνες» και τις «ανάγκες» της δημοσιότητας δημιούργησε τη δική του εκδοτική στέγη, την «Ιδαία», όπου επαναπροσδιόρισε παλαιότερες στιγμές του, ενώ παράλληλα κατέθεσε αρκετές νέες εργασίες, με έκδηλα στη σύλληψη, δομή και υλοποίησή τους τα στοιχεία της υψηλής τέχνης και τεχνικής του, καθώς και της ριζοσπαστικής πρωτοπορίας του.

Λίγο πριν φύγει από τη ζωή, αντιμετωπίζοντας σοβαρά προβλήματα υγείας, είχε ολοκληρώσει το δίσκο της συνεργασίας του με το Γιάννη Χαρούλη, ενώ παρέμειναν «ανοικτά» και άλλα σχέδια τα οποία βρίσκονταν στο στάδιο της προετοιμασίας.