Γράφει ο Κώστας Μπαλαχούτης:
Το φθινόπωρο του 2008, χάρις την ανεκτικότητα του Κώστα Γιαννίκου, γέννησα το περιοδικό «Όασις». Εκείνος με ήθελε να κουμαντάρω το (νέο) Δίφωνο, αλλά εγώ τρωγόμουνα για κάτι διαφορετικό… Έτσι τον Οκτώβριο υπέγραφα σαν διευθυντής σύνταξης και τα δύο περιοδικά. Και το Δίφωνο και το Όασις.
Το πρώτο τεύχος του Όασις έσκασε σαν βόμβα (ξεπούλησε), με τον Γιώργο Νταλάρα στη φωτογραφία του εξωφύλλου πλαισιωμένο από ξεχωριστούς σολίστες του μπουζουκιού, όλοι μαζί στην παραλία, αλλά και τη θεματολογία του και τα κεντραρισμένα cd του, που τα κόπιαραν δίχως δισταγμούς για χρόνια, άγνωστοι, γνωστοί και φίλοι… Οι δε «μαύροι» έκαναν τρελές χαρές αλλά και όσοι αργότερα, στην πορεία, έψαχναν για «θέματα» για να συνοδεύσουν εκδόσεις άλλων εφημερίδων και περιοδικών.
Τέλος πάντων, η πατέντα μου ήταν να βάζω τον καλλιτέχνη του εξωφύλλου να δημιουργεί και να προτείνει με τις επιλογές του ένα cd, το οποίο στο εσώφυλλό του, να έχει και το ανάλογο ενυπόγραφο σημείωμα.
Στο δεύτερο τεύχος, ο αθεόφοβος, έπεισα τον Μάνο Ελευθερίου να φιγουράρει στο εξώφυλλο με τον Γιώργο Μαργαρίτη, φωτογραφισμένους μάλιστα στην Ακαδημία Αθηνών…
Ο καλός και ακριβός Μάνος Ελευθερίου, συγκατένευσε ακόμη κι όταν ξεπερνώντας τα όρια, του πρότεινα να προλογίσει ένα cd με τραγούδια για… Ουσίες.
Τι άνθρωπος, αλλά και τι πένα, δηλαδή ψυχή, μυαλό, καλλιέργεια και άλλα πολύτιμα, παντρεμένα σε ένα τόσο ιδιαίτερο χαρμάνι… Σας κερνάω το ανεκτίμητο δώρο του.
Γράφει ο Μάνος Ελευθερίου:
Πρώτα πρώτα πρέπει να καταλάβουμε ότι ορισμένοι από εκείνους οι οποίοι έγραψαν «τέτοια» τραγούδια δεν καταθέτανε απαραιτήτως και σελίδες της αυτοβιογραφίας τους. Υπήρξαν βέβαια και τέτοιες περιπτώσεις, δεδομένου ότι έχουμε και τις προσωπικές τους μαρτυρίες και ακόμη καταθέσεις συνεργατών τους και φίλων τους. Σ’ αυτούς τους τελευταίους, εφόσον έγραφαν οι ίδιοι τους στίχους και τους ερμήνευαν κιόλας, χρεώνονται αυτούσιες αυτοβιογραφικές στιγμές. Δεν ξέρουμε αν και οι συνεργάτες τους στιχουργοί ήτανε μες στο κόλπο, δεδομένου ότι μπορεί κανείς να γράφει, αν έχει λίγο ταλέντο, και με επιτυχία κάποτε, για πράγματα που μόνο άκουσε ή συνέβησαν σε άλλους, χωρίς εκείνος να περάσει τη δοκιμασία.
Μη ζητάμε από τους στίχους τέτοιων τραγουδιών «ποιητικά φτερά και λάβαρα». Εκείνο που έχει το μέγιστο ενδιαφέρον είναι ότι ιστορούν με πολύ απλά λόγια το «πρόβλημα» που καίει το ανθρώπινο κορμί, το προσωπικό αδιέξοδο, την απέχθεια της κοινωνίας απέναντί τους, τον μοναχικό βίο που ζουν αναγκαστικά. Εκείνο που τους οδήγησε να τραγουδήσουν τέτοια θέματα, ήταν πάντοτε ο έρωτας, είτε ψεύτικος, δηλαδή φανταστικός είτε, πιο συχνά, αληθινός. Αδύνατο να πιστέψει κανείς ότι η πτώση τους και το σπαρακτικό παράπονό τους οφείλεται σε πολιτικές ή κοινωνικές συνθήκες. Στη βράση ιδίως του Μεσοπολέμου, όταν προετοιμάζεται το μεγαλύτερο μακελειό της ιστορίας του ανθρώπου και μπαίνουν οι βάσεις για τις μεγάλες ανατροπές στην πολιτική ζωή της Ευρώπης με βασανιστήρια, εξορίες και δολοφονίες αντιφρονούντων πολιτών (Ιταλία, Γερμανία, Πορτογαλία, Ισπανία και Ελλάδα), ούτε ένας δεν βρέθηκε, και πολύ καλά έκανε, που μην έχοντας, λέει, κανέναν άλλο τρόπο να διαμαρτυρηθεί, αναγκάστηκε να ζητήσει βοήθεια είτε από το οινόπνευμα είτε από τις ναρκωτικές ουσίες! Ακόμη και μες στην κόλαση του πολέμου το κύριο μέλημα όλων ήταν όχι η αντιστασιακή δράση τους* αλλά η εύρεση των ουσιών.
Ό,τι κυκλοφόρησε μετά τον Μεσοπόλεμο, με το ίδιο θέμα, είναι αστεία κατασκευάσματα. Κανέναν δεν πείθουν, έστω και αν λένε την αλήθεια! Θέλω να πω ότι οι καταιγιστικές αλλαγές της ζωής, και κυρίως η ανεκτικότητα που έδειξαν ακόμα και εκείνοι οι οποίοι ήταν μεγαλωμένοι με τα όσια είτε της φυλής είτε με τη μονολιθικότητα μιας κλειστής κοινωνίας, ναι μεν δεν τους άνοιξαν την αγκαλιά τους, άφησαν όμως να περάσουν τη Μεγάλη Πύλη και άτομα που άλλοτε ήταν παράσιτα.
Στα τραγούδια τώρα. Οι στίχοι είναι απλοί και περιγραφικοί και χωρίς εξάρσεις. Δεν χρειάζονταν άλλωστε. Εκεί που καθαγιάζονται ορισμένα τραγούδια είναι από τη μαγεία της μουσικής τους. Αυτή τα απογειώνει. Αν μάλιστα είναι και ο ερμηνευτής σπουδαίος, τότε μπορούμε να μιλάμε για ευτυχισμένα τραγούδια. Και αν, ακόμη, ο συγκεκριμένος ερμηνευτής είναι μες στο κόλπο, αφήνει να φαίνεται από μακριά η σωματική του συμμετοχή στην υπόθεση. Ακούγεται, όπως και να το κάνουμε, ο μακρινός και υπόκωφος λυγμός του, αρκεί όμως να μπορείς να τον ακούσεις, όπως στα τραγούδια του Βαμβακάρη. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι αυτά τα τραγούδια μόνο «παθόντες» τραγουδιστές μπορούν να τα τραγουδήσουν. Αν είσαι σπουδαίος, και σ’ αυτά ακόμη σπουδαίος θα είσαι.
Καλή ακρόαση!
Μάνος Ελευθερίου
* Ο σπουδαίος ποιητής Κώστας Βάρναλης, γράφοντας για κείνους που στέλνονταν στις εξορίες για πολιτικούς λόγους, δεμένους με τους απόκληρους χασισοπότες, γελοιοποιεί και κοροϊδεύει τους τελευταίους και οικτίρει τους κρατούντες ότι έβαλαν στην ίδια μοίρα και τους δύο, δηλαδή «τη λευτεριά και τα χασίσια»! Ωραίο εύρημα αλλά μέγα ολίσθημα του μεγάλου ποιητή.
Κι ένα τραγούδι σε στίχους του Μάνου Ελευθερίου που συμπεριλαμβανόταν στο cd με τις Ουσίες.
Τα γράμματα στο πέλαγος
Στίχοι: Μάνος Ελευθερίου
Μουσική: Χρήστος Νικολόπουλος
Να’ χα νερό του Ιορδάνη, να ‘χα νερό της Μπαρμπαριάς
*Η φωτογραφία είναι του Δημήτρη Ντελή.
Περιοδικός Όασις – Τεύχος 2, Νοέμβριος 2008
