-Γράφει ο Δημήτρης Γούρος
Διαπιστώνω από διάφορες συζητήσεις με μουσικούς και φίλους του ρεμπέτικου, την ύπαρξη μιας άκρατης αντιγραφής απέναντι στις πρώτες εκτελέσεις του ρεπερτορίου αυτού.
Πολλοί μουσικοί, που έχω συναναστραφεί και έχω απλά ακούσει κουβέντες τους χωρίς να παίρνω μέρος στην συζήτησή τους, θεωρούν αναγκαία και αυτονόητη την απόλυτα ακριβή αναπαραγωγή των κομματιών του ρεμπέτικου.
Σε κάποιες περιπτώσεις, βέβαια, η αντίληψη, αν και "στα χαρτιά" παραμένει "ο νόμος", τείνει να "παραβιάζεται" δημιουργώντας αλληλουχίες νοτών, νότες με τέτοια ποιότητα με τέτοια κατανομή, ώστε προκύπτουν διαφορετικά ηχοχρώματα από αυτά που έχει το κομμάτι και σε κάποιες περιπτώσεις κομματιών διαφορετικός ύφος από αυτό/ά που έχει, επίσης,το κομμάτι.
Επιπλέον, παρατηρούνται ακόμα και λεπτομερή στοιχεία παιξίματος των κομματιών, τα οποία ούτε αποδίδονται εξαιτίας διαφόρων πιθανών παραγόντων, τους οποίους δεν γνωρίζω για κάθε τέτοια περίπτωση, αλλά για τις περιπτώσεις που γνωρίζω προσωπικά, η αιτία είναι η αγνόηση τους.
Ακόμη, δεν έχω "πετύχει" καθόλου αναπαραγωγές ταξιμιών δεξιοτεχνών παικτών από το χώρο του ρεμπέτικου (δεν γνωρίζω αν αυτό υπάγεται στο γενικότερο ζήτημα που αναφέρω στο κείμενο, η αναφορά του γίνεται για την κατάδειξή του προβλήματος), πόσο μάλλον και απόλυτα ακριβείς αναπαραγωγές τους.
Τα φαινόμενα αυτά αντίφασης είναι αρκετά περίεργα ως προς την αντιμετώπιση του ρεμπέτικου και την γενική αντίληψη της μουσικής.
Τι είναι αυτό το μουσικό είδος γι' αυτούς τους ανθρώπους;
Ένα ιερό κειμήλιο απρόσβλητο από οτιδήποτε εκτός από τα στοιχεία που τα συναποτελούν; Ένα μουσικό είδος, το οποίο δεν μπορούν να το διαχειριστούν με άλλο τρόπο ή ο τρόπος που το αντιμετωπίζουν είναι μόνο θεωρητικός εξαιτίας κάποιων συνθηκών; Συνειδητή αντίσταση στην φανφαρολογία της μουσικής, που ακούγεται σε κλάμπ, μπουζουξίδικα και συναφή ως προς την αντιμετώπισή της, η οποία όμως δεν πραγματώνεται στην πράξη; Μήπως αναγνώριση της μεστής απλότητας ως προνόμιο χωρίς όμως να εξελιχθεί σε κάτι νέο;
Μήπως είμαστε ακόμα στο στάδιο της πραγματικής μελέτης του για πρώτη φόρα εδώ και πολλά χρόνια μέχρι την ύπαρξη της δεύτερης φάσης του, δηλαδή της χρήσης του για νέα πράγματα; (Θέλω να ελπίζω ότι συμβαίνει το τελευταίο).
Πιστεύω ότι αυτοί οι μουσικοί και οι φίλοι της μουσικής αυτής δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα απολύτως από αυτήν την συμπεριφορά απέναντι στα κομμάτια αυτά, η οποία ίσως να αποβεί μοιραία για το ίδιο ρεπερτόριο, το οποίο, αν συνεχίσει να διαχειρίζεται με αυτόν τον τρόπο, θα αποτελεί ένα κειμήλιο από τους προγενέστερους στους επόμενους με την απαραβίαστη θεσμοθέτηση της αντιγραφής τους στην αναπαραγωγή τους, η οποία μπορεί και να μην τηρείται πάντα απλά να ισχύει σαν παράδοση.
Οι αναφορές αυτές είναι απλά εικασίες και ίσως να μην ισχύσουν αν συνεχίσει να υφίσταται η κατάσταση αυτή, αλλά να προκύψουν άλλα γεγονότα, τα οποία όμως είναι σίγουρο ότι θα έχουν αναπόφευκτα συνέπειες είτε προκύψουν και θετικές εκβάσεις ή δεν προκύψουν.
Η αντίφαση που προανέφερα προηγουμένως πραγματικά είναι ένα αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, που οδηγούν μεταξύ άλλων και στην αναίρεση της ίδιας αυτής συμπεριφοράς ως η μόνη ορθή.
Τέλος, από την σκοπιά της αντίληψης της αντιμετώπισης της μουσικής, οι ασχολούμενοι με αυτό το είδος δείχνουν να αγνοούν την ουσία της: την αδιάκοπη αισθητική εξέλιξή της.
Οι μουσικοί και φίλοι του ρεπερτορίου αυτού αναλώνονται στην άσκοπη αντιγραφή, η οποία δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά διαμεσολάβηση ανάμεσα στο προηγούμενο βήμα της εξέλιξης αυτής, που συνετελέστηκε τον προηγούμενο αιώνα και το νέο βήμα, που πρέπει να γίνει για το καλό της ίδιας της μουσικής. Μόνο με αυτόν τον τρόπο τα κομμάτια αυτά θα έχουν πνευματική αξία στον μουσικό πολιτισμό μας: ως μουσικοί πρόγονοι που συνέβαλαν στην γέννηση νέων ακουσμάτων, έτοιμων να επιτελέσουν και αυτά το έργο τους στην εξέλιξη αυτή που είναι αδιάκοπη αλλά και σε πράγματα, που ίσως φαντάζουν αδύνατα να υπάρξουν μέχρι τώρα....
Γι' αυτό λάβετε υπόψιν σας την έννοια της εξέλιξης και μεγαλουργήστε!
*Με την φράση αυτή εννοώ τους ερασιτέχνες που ασχολούνται με αυτά τα μουσικά είδη.
Υ.Γ. Δεν αναφέρομαι σε μια απόλυτη ύπαρξη αυτών των φαινομένων αντιγραφής στο σχετικό σύνολο, οι περιπτώσεις, που λειτουργούν ως εξαιρέσεις είναι σαφώς υπαρκτές. Δυστυχώς, όμως, έχω διαπιστώσει την ύπαρξη αυτών των φαινομένων στην πλειοψηφία του συνόλου αυτού.
Διαπιστώνω από διάφορες συζητήσεις με μουσικούς και φίλους του ρεμπέτικου, την ύπαρξη μιας άκρατης αντιγραφής απέναντι στις πρώτες εκτελέσεις του ρεπερτορίου αυτού.
Πολλοί μουσικοί, που έχω συναναστραφεί και έχω απλά ακούσει κουβέντες τους χωρίς να παίρνω μέρος στην συζήτησή τους, θεωρούν αναγκαία και αυτονόητη την απόλυτα ακριβή αναπαραγωγή των κομματιών του ρεμπέτικου.
Σε κάποιες περιπτώσεις, βέβαια, η αντίληψη, αν και "στα χαρτιά" παραμένει "ο νόμος", τείνει να "παραβιάζεται" δημιουργώντας αλληλουχίες νοτών, νότες με τέτοια ποιότητα με τέτοια κατανομή, ώστε προκύπτουν διαφορετικά ηχοχρώματα από αυτά που έχει το κομμάτι και σε κάποιες περιπτώσεις κομματιών διαφορετικός ύφος από αυτό/ά που έχει, επίσης,το κομμάτι.
Επιπλέον, παρατηρούνται ακόμα και λεπτομερή στοιχεία παιξίματος των κομματιών, τα οποία ούτε αποδίδονται εξαιτίας διαφόρων πιθανών παραγόντων, τους οποίους δεν γνωρίζω για κάθε τέτοια περίπτωση, αλλά για τις περιπτώσεις που γνωρίζω προσωπικά, η αιτία είναι η αγνόηση τους.
Ακόμη, δεν έχω "πετύχει" καθόλου αναπαραγωγές ταξιμιών δεξιοτεχνών παικτών από το χώρο του ρεμπέτικου (δεν γνωρίζω αν αυτό υπάγεται στο γενικότερο ζήτημα που αναφέρω στο κείμενο, η αναφορά του γίνεται για την κατάδειξή του προβλήματος), πόσο μάλλον και απόλυτα ακριβείς αναπαραγωγές τους.
Τα φαινόμενα αυτά αντίφασης είναι αρκετά περίεργα ως προς την αντιμετώπιση του ρεμπέτικου και την γενική αντίληψη της μουσικής.
Τι είναι αυτό το μουσικό είδος γι' αυτούς τους ανθρώπους;
Ένα ιερό κειμήλιο απρόσβλητο από οτιδήποτε εκτός από τα στοιχεία που τα συναποτελούν; Ένα μουσικό είδος, το οποίο δεν μπορούν να το διαχειριστούν με άλλο τρόπο ή ο τρόπος που το αντιμετωπίζουν είναι μόνο θεωρητικός εξαιτίας κάποιων συνθηκών; Συνειδητή αντίσταση στην φανφαρολογία της μουσικής, που ακούγεται σε κλάμπ, μπουζουξίδικα και συναφή ως προς την αντιμετώπισή της, η οποία όμως δεν πραγματώνεται στην πράξη; Μήπως αναγνώριση της μεστής απλότητας ως προνόμιο χωρίς όμως να εξελιχθεί σε κάτι νέο;
Μήπως είμαστε ακόμα στο στάδιο της πραγματικής μελέτης του για πρώτη φόρα εδώ και πολλά χρόνια μέχρι την ύπαρξη της δεύτερης φάσης του, δηλαδή της χρήσης του για νέα πράγματα; (Θέλω να ελπίζω ότι συμβαίνει το τελευταίο).
Πιστεύω ότι αυτοί οι μουσικοί και οι φίλοι της μουσικής αυτής δεν έχουν να κερδίσουν τίποτα απολύτως από αυτήν την συμπεριφορά απέναντι στα κομμάτια αυτά, η οποία ίσως να αποβεί μοιραία για το ίδιο ρεπερτόριο, το οποίο, αν συνεχίσει να διαχειρίζεται με αυτόν τον τρόπο, θα αποτελεί ένα κειμήλιο από τους προγενέστερους στους επόμενους με την απαραβίαστη θεσμοθέτηση της αντιγραφής τους στην αναπαραγωγή τους, η οποία μπορεί και να μην τηρείται πάντα απλά να ισχύει σαν παράδοση.
Οι αναφορές αυτές είναι απλά εικασίες και ίσως να μην ισχύσουν αν συνεχίσει να υφίσταται η κατάσταση αυτή, αλλά να προκύψουν άλλα γεγονότα, τα οποία όμως είναι σίγουρο ότι θα έχουν αναπόφευκτα συνέπειες είτε προκύψουν και θετικές εκβάσεις ή δεν προκύψουν.
Η αντίφαση που προανέφερα προηγουμένως πραγματικά είναι ένα αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, που οδηγούν μεταξύ άλλων και στην αναίρεση της ίδιας αυτής συμπεριφοράς ως η μόνη ορθή.
Τέλος, από την σκοπιά της αντίληψης της αντιμετώπισης της μουσικής, οι ασχολούμενοι με αυτό το είδος δείχνουν να αγνοούν την ουσία της: την αδιάκοπη αισθητική εξέλιξή της.
Οι μουσικοί και φίλοι του ρεπερτορίου αυτού αναλώνονται στην άσκοπη αντιγραφή, η οποία δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά διαμεσολάβηση ανάμεσα στο προηγούμενο βήμα της εξέλιξης αυτής, που συνετελέστηκε τον προηγούμενο αιώνα και το νέο βήμα, που πρέπει να γίνει για το καλό της ίδιας της μουσικής. Μόνο με αυτόν τον τρόπο τα κομμάτια αυτά θα έχουν πνευματική αξία στον μουσικό πολιτισμό μας: ως μουσικοί πρόγονοι που συνέβαλαν στην γέννηση νέων ακουσμάτων, έτοιμων να επιτελέσουν και αυτά το έργο τους στην εξέλιξη αυτή που είναι αδιάκοπη αλλά και σε πράγματα, που ίσως φαντάζουν αδύνατα να υπάρξουν μέχρι τώρα....
Γι' αυτό λάβετε υπόψιν σας την έννοια της εξέλιξης και μεγαλουργήστε!
*Με την φράση αυτή εννοώ τους ερασιτέχνες που ασχολούνται με αυτά τα μουσικά είδη.
Υ.Γ. Δεν αναφέρομαι σε μια απόλυτη ύπαρξη αυτών των φαινομένων αντιγραφής στο σχετικό σύνολο, οι περιπτώσεις, που λειτουργούν ως εξαιρέσεις είναι σαφώς υπαρκτές. Δυστυχώς, όμως, έχω διαπιστώσει την ύπαρξη αυτών των φαινομένων στην πλειοψηφία του συνόλου αυτού.
