την εμμονή του στη θεματολογία της μετανάστευσης, της φτώχειας (της χαμοζωής) του κατηγορώ της κοινωνίας και του παράπονου (ως κλαψιάρικο κ.λ.π.), όλα αυτά, δηλαδή, που συσσωρεύτηκαν – και κάποτε πιστώθηκαν ως αρνητικά, αν κι εγώ θα έλεγα: αναδείχτηκαν – στη φωνή του Καζαντζίδη. Ε! αυτό το λαϊκό τραγούδι τώρα παίρνει την «εκδίκησή» του.
Τι να σχολιάσουμε για την σημερινή κατάσταση… προχτές, σιγοψιθύριζα εκείνο το συγκλονιστικό τραγούδι του Άκη Πάνου: «τη φτώχεια που μας έχει γονατίσει τη νοιώθω μεγαλύτερη ντροπή» ή θυμήθηκα κάποια παλιότερα της Παπαγιαννοπούλου, χαρακτηριστικά δείγματα της ψυχοσύνθεσης και της ματιάς της στη φτώχεια και τις αγωνίες της, η οποία «ονειρεύτηκε», κι εκείνη, μιαν άλλη κοινωνία («να σου δώσω μια να σπάσεις, αχ βρε κόσμε γυάλινε και να φτιάξω μια καινούρια κοινωνία άλληνε»), που, απ’ ότι φαίνεται (Ευτυχία), ακόμη αργεί.
Ίσως να βρω εκεί που πάω
τη συμπόνια τη στοργή
και μιαν άλλη κοινωνία
να πονάει το δυστυχή.
Κάποιος θά ’ρθει να με πάρει
μες στη βαρυχειμωνιά
κάποιος που πονάει τη φτώχεια
και τα έρημα κορμιά
Ένα, ακόμη, τραγούδι από το γκρίζο κομμάτι της στιχουργίας της. Από εκείνα τα ζόρικα λαϊκά (και δεν ήταν λίγα) που έφερναν στο προσκήνιο την εξαθλίωση και τη φτώχεια και «αγκάλιαζαν» το περιθώριο και τους απόκληρους (που έλεγε κι ο Βίρβος) αναζητώντας μιαν άλλη, «καινούρια κοινωνία» που στο λαϊκό τραγούδι ήταν ζητούμενο, κυρίως, μέσα από τη γραφή της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου και του Χρήστου Κολοκοτρώνη (δεν γνωρίζω ποια ήταν η σχέση τους αλλά στη στιχομυθία τους υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία).
Για μια τέτοιαν «άλλη κοινωνία», λοιπόν, έγραψε, τότε, ένα τραγούδι και ο Χρήστος Κολοκοτρώνης που σε πρώτη εκτέλεση σε δίσκο το είχε πει ο Σωτήρης Καλυμνάκης (λαϊκός τραγουδιστής και μπουζουξής που από το 1962 είχε φύγει στην Αμερική, και το είπε μια χαρά, καζαντζιδικά, με περίσσιο πάθος, όπως τά ΄λεγε, τηρουμένων των αναλογιών, ο Στέλιος τη δεκαετία του ’50). Ήταν να ηχογραφηθεί αρχικά από τον Καζαντζίδη, αλλά δεν πέρασε τους σκοπέλους της λογοκρισίας και πάνω στη μουσική του ηχογραφήθηκε το «Έχω μάνα έχω αδέρφια», το 1960. Η «Καινούρια κοινωνία», που, τελικά, ηχογραφήθηκε και με τον Καζαντζίδη το ’62, με τις απαραίτητες αλλαγές στο στίχο (που είχαν γίνει ήδη από την πρώτη καταγραφή του) υπήρξε από τα αγαπημένα τραγούδια του, όπως, υπήρξε κι ένα ιστορικό γύρω απ’ αυτό, όταν το τραγουδούσε ζωντανά και εισέβαλαν στις συναυλίες οι πληρωμένοι προστάτες και υπηρέτες, τραμπούκοι, της εξουσίας, για να τον σταματήσουν (σκληρές εποχές). Ο Στέλιος, μάλιστα, ήθελε να το ξανατραγουδήσει σε δίσκο στα νεώτερα χρόνια, με την επιστροφή του (όχι εις μνήμην και γιατί αυτή ήταν η ιστορία του, αλλά γιατί αυτά ήθελε να λέει, απλά, σταράτα και άμεσα και γιατί τα πίστευε και τα θεωρούσε παντοτινά, ήξερε εκείνος) αλλά το ανέβαλε και τελικά δεν πρόλαβε. Το τραγουδούσε, όμως, συχνά, ενώ, σε μια εκπομπή της ΕΡΤ που επιμελήθηκε ο Γιώργος Παπαστεφάνου, το ερμήνευσε και με τους αρχικούς στίχους του. Αν ζούσε, σήμερα, ο Στέλιος θα ήταν ξανά επίκαιρος. Που είναι, έτσι κι αλλιώς, για πολλούς λόγους, αλλά, κυρίως, γιατί ότι σπέρνεις θερίζεις σ’ αυτή τη ρημάδα τη ζωή.
Μια καινούργια κοινωνία θε να χτίσω
και τη σάπια την παλιά να τη γκρεμίσω
δίχως φτώχεια, δίχως πόλεμο και μίση
η ανθρώπινη η πλάση πια να ζήσει
Μια καινούργια κοινωνία ας μπορούσε για να γίνει
για να λείψει η αδικία και να βρω δικαιοσύνη
Όλοι οι άνθρωποι να γίνουμε πια φίλοι
και να ζούμε με χαμόγελο στα χείλη.
και ο ήλιος που ανατέλλει κάθε μέρα
να τον χαίρεται ο κόσμος πέρα ως πέρα.
Μια καινούργια κοινωνία ας μπορούσε για να γίνει
για να λείψει πια τόση κακία και να βρω δικαιοσύνη
Φωτογραφία: Ο Χρήστος Κολοκοτρώνης όρθιος ανάμεσα στον Στέλιο Καζαντζίδη και την Καίτη Γκρέυ, λίγο μετά τα μισά της δεκαετίας του ΄50.
Από την εκπομπή της ΕΡΤ και του Γιώργου Παπαστεφάνου για τον Καζαντζίδη, στα 1981.
Εδώ ολόκληρη η εκπομπή: http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=7115&tsz=0&act=mMainView
